Een grote vrijstelling op successierechten valt toe te juichen, zegt fiscaal expert Michel Maus (VUB). ‘Maar met een volledige afschaffing kunnen bepaalde families en organisaties te machtig worden.’
Staat het schrappen van de erfbelasting gelijk aan de verhoging van andere belastingen? (Freddy De Graeve, Gent)
Michel Maus: Vorig jaar brachten de successierechten in Vlaanderen 1,4 miljard euro op voor de overheid. Als ze worden afgeschaft, moet de Vlaamse regering dat bedrag elders zoeken. Dat kan door te besparen, maar het zou zeker ook gepaard gaan met nieuwe fiscaliteit. Daarom is de volledige afschaffing van de erfbelasting niet zo vanzelfsprekend. Al kan het wel: intussen is ze al afgeschaft in 10 van de 28 lidstaten van de Europese Unie.
Heb je recht op een deel van de erfenis van je schoonouders, als je echtgenoot al overleden is? (Liliane D.K., Blankenberge)
Maus: Nee, in principe val je als schoonzoon of -dochter buiten het wettelijke erfrecht. Eventuele kinderen zouden natuurlijk wel erven van hun grootouders, ook wanneer hun vader en/of moeder al overleden is. De enige manier om je schoonzoon of -dochter toch te laten erven, is hen op te nemen in je testament.
Mijn zus is weduwe en heeft geen eigen kinderen. Ze bezit een appartement en wil zekerheid zolang ze leeft. Wat is de beste manier om latere successierechten te beperken? (François Hemelaers, Beringen)
Maus: Het hangt ervan af hoezeer ze gehecht is aan haar appartement. Om de hoeveelheid successierechten te beperken, zijn er namelijk twee opties. Ten eerste zou ze haar appartement nu al kunnen schenken aan haar erfgenamen, onder voorbehoud van vruchtgebruik. Dat wil zeggen dat ze er kan blijven wonen. Dan betalen de begunstigden schenkbelasting en die ligt lager dan erfbelasting. Het gaat om progressieve tarieven die maximaal oplopen tot 40 procent. Maar er is nog een tweede, voordeligere optie: het appartement verkopen en (een deel van) de koopsom weggeven. Dat kan aan een vast tarief van 7 procent. Dat is een goede keuze wanneer zij besluit om te verhuizen naar een serviceflat of rusthuis. Uiteraard kan uw zus in beide gevallen vrij kiezen aan wie ze deze sommen geld of haar appartement geeft, wat bij een gewone erfenis niet het geval is.
Zou het niet beter zijn om de vrijstelling van de gezinswoning te vervangen door een vast belastingvrij bedrag voor iedere partner? (Bram Lentacker, Gent)
Maus: Veel mensen vinden het onrechtvaardig dat de langstlevende partner successierechten zou moeten betalen op zijn eigen huis. Tenminste: op de helft van de waarde van dat huis. Nu is dat niet het geval. Wat wil zeggen dat iemand met een rijhuis van 150.000 euro een vrijstelling van 75.000 euro krijgt, iemand met een villa van 800.000 euro een vrijstelling van 400.000 euro en iemand met een huurwoning helemaal niets. Dat is pas onrechtvaardig. Een basisvrijstelling voor de langstlevende partner zou inderdaad veel eerlijker zijn. In Italië is die vastgelegd op 1 miljoen euro, voor de partner en de kinderen. Dat lijkt me niet slecht, al heeft dat natuurlijk budgettaire gevolgen: de staat zal een deel van zijn inkomsten elders moeten zoeken. Maar echt rechtvaardig wordt een erfbelasting pas als je alle achterpoortjes, die nu wagenwijd openstaan, dicht timmert. De grote vermogende families in dit land betalen amper of geen successierechten, door veel te schenken. Het zou al een begin zijn om alle schenkingen, dus ook de handgiften, verplicht te laten registreren.
VRAAG VAN DE WEEK
Mensen betalen belastingen tijdens hun loopbaan en toch moeten hun erfgenamen nog eens zware erfbelastingen betalen: twee keer belastingen op hetzelfde loon. Is dat normaal? (Firmin Haeseryn, Wetteren)
Maus: Successierechten horen bij de oudste belastingen van ons systeem, ze bestaan al enkele honderden jaren. In de 18e eeuw zorgden zij voor de belangrijkste bron van inkomsten voor de staat, terwijl de inkomensbelasting toen marginaal was. Intussen is dat helemaal omgekeerd: Belgen betalen nu gemiddeld 54 procent belasting op arbeid. Dan is het inderdaad logisch dat de erfbelasting sterk wordt gereduceerd, met een ruime vrijstelling voor partners en kinderen bijvoorbeeld. Maar ik pleit niet voor een afschaffing. Erfbelastingen hebben ook een herverdelende rol: als je ze afschaft, is het risico dat er veel meer financiële macht bij bepaalde families of organisaties belandt.
VOLGENDE WEEK
Moeten we houtkachels verbieden?
Stel uw vraag aan Bram Claeys (Organisatie voor Duurzame Energie).
Mail uw vragen naar mijnvraag@knack.be en maak kans op een boekenbon van Standaard Boekhandel ter waarde van 20 euro.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
