‘Met de roekeloosheid van enge sektes en godsdienstfanatici lopen de Britten zingend de krijtrotsen af’

Vandaag zet Groot Brittannie de eerste stap in het echtscheidingsproces van de EU. In Brussel wordt het verlies van een lidstaat betreurt. In Londen heerst een totaal andere stemming, merkt Lia Van Bekhoven op.

Hoera, het is Brexit-tijd. De mooiste tijd van het jaar. Beter: van de laatste veertig jaar. Je zou het niet zeggen als je de sjagrijnige koppen ziet van de Remainers (niet voor niets omgedoopt tot Remoaners) of de lange gezichten in Brussel. Voor Jean-Claude Juncker is de Brexit ‘een tragedie en een mislukking’. In Londen heerst optimisme. Vandaag is bevrijdingsdag. Eindelijk zal een begin gemaakt worden het Europese juk af te werpen.

Of de Britten klaar zijn voor de ‘moeilijkste onderhandelingen in de Britse geschiedenis’? Och, wat heet klaar zijn. Er zijn duizend ambtenaren nodig voor het Brexitoverleg. Een derde van die posten staat nog open. Een van de ingehuurde juristen op het ministerie van Brexit, klaagde zes weken geleden over de chaos. Niet alleen had minister David Davis geen zin in de kleine lettertjes, ‘daar zijn jullie voor’, ‘erger was dat hij vaak twee weken later van gedachten veranderde en we alles, proces en einddoel, weer moesten bijstellen’.

En bijgesteld is er. Kort na het referendum werd de Britse kiezers verteld dat het VK lid van de Europese interne markt kon blijven. Toen duidelijk werd dat dat niet ging lukken was het verhaal dat toegang tot de interne markt en een tariefvrijezone voor de goederenhandel, de Britten nooit geweigerd kon worden. De Duitsers zouden het niet toestaan. Maar de Duitsers bleken even onverzettelijk als de andere lidstaten. De douane-unie dan? Helaas toonde ook die unie zich niet ontvankelijk voor bilateraal handjeklap. Waarna de Britten besloten die hele douane-unie bij nader inzien toch niet nodig te hebben.

Wat premier Theresa May wel nodig heeft is een snelle, politieke overwinning. Na alle beloften van een pijnloze exit, moet ze de kiezers laten zien dat de Brexit een succes wordt. Dat kan geen zware opgave zijn, geloven de eurosceptische pers en politici. Je wilt de Brexiteers die me de afgelopen negen maanden met heilig vuur in de ogen verzekerden dat de EU het VK harder nodig heeft dan andersom, niet de kost geven. Minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson zei het zondag ook weer: ‘De Britten kopen 20% van alle Duitse auto’s. Wij dragen 20% van de Europese begroting, 25% van de defensie uitgaven en 30% van het Europese hulpbudget. Ze weten dat het de moeite waard is een goeie verhouding met ons te hebben’. Take it or leave it, dus.

En mocht een akkoord met de EU niet haalbaar zijn, dan is er nog geen man overboord. Dan lopen de Britten weg van de onderhandelingstafel. ‘Geen deal is beter dan een slechte deal’, zegt Theresa May. Hoe ze dat weet blijft in het ongewisse. Er is geen kostenberekening gemaakt van de gevolgen van ‘no deal’ voor de Britse economie. Desondanks weet minister Davis ‘dat het niet pijnlijk hoeft te zijn’. Ook volgens zijn collega Boris Johnson is de afwezigheid van een akkoord ‘perfectly OK‘. ‘No deal is better than a bad deal‘, is een soundbite, een mantra, bedoeld dialoog uit te sluiten. En net te doen alsof met lege handen thuiskomen, altijd het plan was.

In de maanden sinds het Brexit referendum zijn extreme ideeën genormaliseerd. Het irrationele is weg gerationaliseerd. Met de roekeloosheid van enge sektes en godsdienstfanatici lopen de Britten zingend de krijtrotsen af. Ze zullen echter niet verdrinken. Ze zullen aan boord gehesen worden van een nieuw koninklijk jacht, Empire 2, dat daar al dan niet toevallig voor anker ligt. Met dat schip zullen ze de zeeën bevaren naar de Gemenebestlanden waar ze overstelpt worden met gunstige handelsakkoorden. Als je maar gelooft, echt gelooft, gaat het allemaal goed komen. Het is enkel dat de ketters in de EU daar nog niet van doordrongen zijn.