De komende twee weken vinden in Duitsland deelstaatverkiezingen plaats. Ze gelden als laatste electorale graadmeter voor de federale verkiezingen in september.
In Duitsland heerst er sinds enkele maanden weer politieke hoogspanning. De vluchtelingencrisis was nog maar net bezworen wanneer de sociaaldemocraat Martin Schulz (SPD) eind november aankondigde dat hij de Europese politiek voor de Duitse zou inruilen. De voormalige voorzitter van het Europees Parlement werd vervolgens eind januari door zijn partij verkozen tot lijsttrekker voor de nationale verkiezingen. De politieke kaarten in Duitsland waren zo grondig herschud. Hoewel Schulz vroeger in eigen land nooit successen kon boeken, is hij nu plots niet meer weg te slaan uit de Duitse pers.
Het Schulz-Effekt
Van zijn alcoholverslaving tot zijn lievelingsboek, iedereen wil weten wie deze man is. In tegenstelling tot zijn voorganger aan de partijtop Sigmar Gabriel lijkt het alsof Schulz wél kans maakt op de eindoverwinning bij de Bondsdagverkiezingen. De massale media-aandacht voor zijn persoon genereert immers een enorme electorale boost voor de SPD. Nog geen maand na zijn kandidatuur steekt de SPD de christendemocratische CDU/CSU voorbij in de peilingen en spreekt heel Duitsland over het Schulz-Effekt.
Hoewel de onvermijdelijke Bondskanselier Angela Merkel ondertussen weer op kop staat in de peilingen, is de hoop op een sociaaldemocratische Bondskanselier nieuw leven ingeblazen. Schulz heeft de focus van de verkiezingscampagne terug op de sociaaleconomische thema’s weten te leggen, iets waar de SPD lang mee heeft geworsteld. Wanneer Amerikaans President Donald Trump na zijn verkiezingsoverwinning eiste dat NAVO-leden twee procent van hun bruto binnenlands product aan militaire uitgaven moesten spenderen, was Schulz er zo bijvoorbeeld als de kippen bij om de sociale uitgaven te bewaken.
Bovendien is Merkel, weliswaar noodgedwongen, erin geslaagd om de vluchtelingencrisis te bezweren, waardoor het migratiethema stilaan naar de achtergrond is verdwenen. Net zoals vele andere Europese sociaaldemocratische partijen heeft de SPD zich in dit thema nooit eenduidig weten te profileren. Ook zij spinnen garen nu dit probleem naar de achtergrond is verdwenen. De extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) daarentegen, die onder impuls van de vluchtelingencrisis hoge toppen scheerde, opereert sinds enkele maanden achteraan op het politieke decor. Bovendien ligt de partij danig in de touwen door aanslepende interne twisten en ziet ze veel kiezers naar de SPD en de CDU verdwijnen.
Tweestrijd tussen Schulz en Merkel
Dat alles heeft ertoe geleid dat de strijd tussen de AfD en de Union plaats heeft gemaakt voor een kamp tussen Martin Schulz en Angela Merkel.
De verkiezingen in Schleswig-Holstein en Nordrhein-Westfalen, die in het weekend van 6 en 13 mei plaatsvinden, gelden als belangrijke electorale graadmeter voor beide kandidaten. Het zijn immers de laatste verkiezingen in de aanloop naar de Bondsdagverkiezingen in september.
Delft een partij in beide deelstaten het onderspit, dan geldt dat als een teken aan de wand wat het najaar betreft.
Zelfs de immer koelbloedige Merkel laat zich ditmaal in met de deelstaatverkiezingen.
Ook Merkel en Schulz beseffen het belang van de aankomende verkiezingen. Die laatste ging zo begin vorige maand mee op campagne in Essen waar hij een overwinning in Nordrhein-Westfalen aan zijn verkiezing als Bondskanselier koppelde.
Ook de immer koelbloedige Merkel, die zich normaal niet uitgesproken inlaat met regionale verkiezingscampagnes, ging vorige maand naar Münster. Geheel tegen haar stijl in, schoot ze daar met scherp op de huidige rood-groene coalitie in Nordrhein-Westfalen.
Overwinning in Nordrhein-Westfalen van cruciaal belang
Vooral in die deelstaat gaat het om de knikkers; met haar 18 miljoen inwoners is ze goed voor meer dan een vijfde van het Duitse electoraat. In NRW kan de SPD rekenen op de erg populaire Hannelore Kraft. Uit een recente omvraag van het Duitse peilingbureau Forsa blijkt dat Kraft de vijfde populairste politicus is van heel Duitsland. Dat biedt echter geen garantie op een verkiezingsoverwinning voor de SPD. Volgens de peilingen zal de huidige coalitie met de Groenen geen stand ouden en moeten beide partijen in vergelijking met 2012 heel wat stemmen inleveren.
Nordrhein-Westfalen doet het de afgelopen jaren immers niet erg goed. De deelstaat kampt met een hoge werkloosheid en veel armoede. Zowel wat de investeringen als wat de economische groei betreft liggen de cijfers op het op een na laagste peil van heel Duitsland. Daarnaast heeft Kraft moeite met het terugdringen van de torenhoge inbraakcijfers en een nijpend lerarentekort. Haar uitdager, de christendemocraat Armin Laschet, slaagt er maar met momenten in om Kraft het vuur aan de schenen te leggen. Na een groot tv-debat werd Laschet in de Duitse pers honend de ‘ja, maar’-kandidaat genoemd.
Nek-aan-nekrace in beide deelstaten
Volgens de peilingen belooft het alvast een nek-aan-nekrace te worden tussen de SPD en de CDU in Nordrhein-Westfalen. Momenteel staat de SPD van Kraft enkele procenten aan de leiding. Enkel een zogenaamde grote coalitie tussen de SPD en de CDU behoort tot de mogelijkheden, tenzij de CDU er toch voor kiest om met de liberale Freie Demokratische Partei (FDP) in zee te gaan.
In Schleswig-Holstein ligt de CDU, onder aanvoeren van Daniel Günther, sinds vorige week voor de eerste maal dit jaar op kop. Ook daar lijkt de huidige coalitie tussen SPD, de Groenen en de lokale SSW op een sisser af te lopen. Hoewel een samenwerking van meer dan twee partijen in Duitsland traditioneel hoogst ongebruikelijk is, lijken daar twee coalities mogelijk: Een tussen de SPD, de Groenen en de FDP of een tussen de CDU, de Groenen en de FDP. De AfD, die traditioneel slechter scoort in voormalig West-Duitsland, geraakt in beide deelstaten niet boven de acht procent, al zal ze daarmee wel intrede doen in beide parlementen.
Beide verkiezingen zullen vanuit Berlijn alleszins microscopisch gevolgd worden. De uitslag zal zonder meer haar weerslag vinden op de huidige verhoudingen tussen de SPD en de CDU en op de nationale verkiezingen in september van dit jaar. Wie aan het langste eind trekt, doet alvast een gooi naar het Bondskanselierschap binnen vijf maanden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
