Volgens minister Jambon is het aantal Sudanezen in ons land ‘exponentieel toegenomen’ sinds de repatriëringsvluchten on hold werden gezet. Uit schattingen die zijn kabinet hanteert, lijkt inderdaad het aantal migranten in stijgende lijn te zitten, maar het verband met Sudangate is veel minder waterdicht.
Toen eind 2017 bleek dat staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) niet de volledige waarheid verteld had over de stopgezette repatriëringen naar Sudan, verdedigde hij zich door te schermen met de vrees voor een aanzuigeffect. Dat effect is er wel degelijk gekomen, als we minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) mogen geloven. ‘Sedert het stopzetten van de repatriëringen is het aantal Sudanezen in ons land exponentieel toegenomen,’ zei Jambon vrijdag in De Afspraak. ‘Ik spreek over honderden Sudanezen.’
Patrick Dewael, fractieleider van Open VLD in de Kamer, had daar zo zijn twijfels over. Hoe kan Jambon dat weten als er geen identificaties van Sudanezen zijn geweest, zo vroeg Dewael zich af.
Een pertinente vaststelling, wordt toegeven op het kabinet van Jan Jambon. Volgens woordvoerder Olivier Van Raemdonck wordt gewerkt met tellingen die de politie uitvoert bij voedselbedelingen. ‘We zien dat de voorbije maanden en vooral weken het aantal transmigranten toeneemt, van een honderdtal naar zo’n 400 à 500 op dit moment.’ Het gaat daarbij enkel om de migranten in en rond het Brusselse Noordstation.
‘We weten uit extrapolaties dat ongeveer een derde van de populatie daar Sudanezen zijn. Maar wat Dewael zegt, klopt: je kan inderdaad pas weten of het Sudanezen zijn als de politie ook identificatieacties uitvoert. En we hebben nu eenmaal te weinig acties gehad om daar statistisch hard materiaal uit te puren,’ aldus Van Raemdonck. ‘Maar op basis van de analyses moeten we toch ernstig rekening houden met een aanzuigeffect. Kijk naar het plaatje in Brussel. Je ziet een stijging, én we weten dat ongeveer een derde van hen Sudanezen zijn: dan heb je ook een serieuze stijging van Sudanezen.’
Je ziet een stijging, én we weten dat ongeveer een derde van hen Sudanezen zijn: dan heb je ook een serieuze stijging van Sudanezen.
Maar die nettotoename hoeft geen indicatie te zijn van een aanzuigeffect. Voor de schattingen wordt immers gebruik gemaakt van hetzelfde percentage Sudanezen als voorheen. Verhoudingsgewijs blijft hun aandeel dus ongewijzigd, terwijl een acuut aanzuigeffect er logischerwijs voor zou zorgen dat het aandeel Sudanezen in de totale groep migranten piekt. ‘Daar ben ik het mee eens, maar dat is net het cijfer dat we niet hebben.’
Bovendien kan de politie bij mensen zonder verblijfspapieren niet controleren of ze de waarheid spreken. De kans is dus reëel dat migranten op zo’n moment liegen en beweren Sudanees te zijn, precies omdat Sudanezen op dit moment het land niet uitgezet mogen worden. Dat kan onterecht het gevoel versterken dat er meer Sudanezen in Brussel verblijven. Ook die stelling kunnen de veiligheidsdiensten voorlopig niet hard maken, maar er wordt wel rekening mee gehouden.
In ieder geval kan een stijging van het aantal Sudanezen in en rond het Noordstation niet enkel verklaard worden door de stopzetting van de repatriëringen. Volgens het kabinet-Jambon tekent de stijging zich af vanaf november, met een merkbare knik omhoog op 20 december. Dat was ook de dag dat beslist werd de repatriëringen tijdelijk op te schorten. Het lijkt onwaarschijnlijk dat die maatregel dezelfde dag al meer Sudanezen naar hier lokte, al kan die vervolgens wel de stijging versterkt hebben.
Uitkijken voor Calais-effect
Van Raemdonck erkent dat het verband met het beleid moeilijk hard te maken is, maar verdedigt de waakzaamheid van de veiligheids- en asieldiensten. ‘Alles ligt zo geweldig politiek gevoelig. Wat ons vooral interesseert is: komen we op een kantelpunt waarbij het Calais-effect ontstaat? Dat bereik je op een moment dat een aantal migranten zich samen op een plek gaat settelen en hun penibele situatie sociologische vormen aanneemt.’
‘Vanuit menselijk oogpunt is iedere mens die daar ligt er natuurlijk een teveel, maar vanuit veiligheidsopzicht is het ook belangrijk om in te grijpen voor mensen zich op een bepaalde plaats gaan nestelen. Als je dat laat gebeuren, kom je opnieuw in een situatie waar het onmenselijk wordt – dat hebben we gezien in Calais.’
De evolutie van de voorbije weken vraagt dan ook om alertheid, klinkt het. ‘Wat is het echte verband met het beleid? En kunnen we spreken van een aanzuigeffect? Dat moeten we heel goed onderzoeken. We zijn nu alle cijfers in detail aan het opvragen en analyseren, over Brussel maar ook over heel België.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
