Mates don’t tax mates

Michel Maus is advocaat en professor Fiscaal Recht aan de Vrije Universiteit van Brussel. Hij is niet te spreken over het voorstel van premier Charles Michel (MR) om een abonnementstaks op effectenrekeningen in te voeren. ‘Op deze manier zal de kracht van verandering het onderspit moet delven voor de kracht van verontwaardiging’, zegt Maus.

Er zijn zo van die dagen dat een mens zich zwaar verslikt in zijn koffie. Vandaag is jammer genoeg één van die dagen. Verschillende kranten kwamen met het nieuws dat premier Charles Michel een plan klaar heeft om een ‘abonnementstaks’ op effectenrekeningen in te voeren. Wablieft? Ja, ja u leest het goed een abonnementstaks op effectenrekeningen.

In het voorstel van de premier is het de bedoeling om effectenrekeningen, dat zijn rekeningen waarop beleggingen (aandelen, obligaties, kasbons, fondsen of goud) bewaard en beheerd kunnen worden, te onderwerpen aan een jaarlijkse belasting op de totale waarde van het belegde vermogen. Er zou wel een compensatie komen door de uitbreiding van de fiscale vrijstelling voor interesten op spaarboekjes naar inkomsten uit andere beleggingsproducten zoals dividenden of interesten uit obligaties. De premier verantwoordt zijn voorstel vanuit het streven naar een harmonisering van de spaarfiscaliteit. Op spaarboekjes bestaat er immers reeds een ‘abonnementstaks’ van 0,1929 procent en op beleggingsfondsen bedraagt die 0,0925 procent.

De echte achterliggende politieke reden is echter van een totaal andere aard. Met dit voorstel wil de premier de lastige coalitiepartner CD&V ter wille zijn, in de hoop dat die de eis voor een meerwaardebelasting op aandelen zou laten vallen. Als de CD&V toehapt kan die partij bij haar achterban gaan pochen dat er in de regering werk werd gemaakt van ‘rechtvaardige’ fiscaliteit. Open VLD en N-VA kunnen anderzijds dan bij hun electoraat stoefen dat zij zich met succes hebben verzet tegen een meerwaardebelasting op aandelen. Voilà, case closed.

Maar het zou echt sterk verbazen mocht dit voorstel de politieke eindmeet halen. Wie een beetje doorheen de politieke communicatie en terminologie kijkt kan enkel maar vaststellen dat de zogeheten ‘abonnementstaks’ in wezen een slinkse vermogensbelasting is, die qua impact veel verder gaat dan een loutere meerwaardebelasting op aandelen. Het gaat hier immers om het puur belasten van belegd vermogen los van enige waardestijging of waardedaling van de portefeuille.

Dergelijke voorstellen verwacht men eerder van een partij als de PVDA en niet van de centrumrechtse partijen van de huidige regering. Vandaar dat het ronduit verbijsterend zou zijn mochten partijen zoals NV-A en Open VLD die zich zo hard hebben verzet tegen een meerwaardebelasting op aandelen, wel zouden instemmen met een vermogensbelasting op effectenrekeningen. Of om het met de woorden van de voormalige Australische premier Tony Abbott te zeggen: ‘mates don’t tax mates’.

Het voorstel zou ook gekoppeld zijn aan het optrekken van de forfaitaire beroepskosten voor zelfstandigen, en aan een verlaging van de roerende voorheffing voor dividenden van kmo’s tot 15 procent, althans voor aandelen die het gevolg zijn van een kapitaalinbreng vanaf 2013. Ook dat is moeilijk te vatten.

Het toekennen lastenverlaging voor zelfstandigen kan positief lijken, maar de meeste zelfstandigen maken geen gebruik van het systeem van de forfaitaire beroepskosten, maar bewijzen hun werkelijke kosten. En met het verlagen van de roerende voorheffing voor aandelen die na 2013 zijn gecreëerd maakt men een duidelijk fiscaal onderscheid tussen oude en nieuwe aandelen en worden ‘oude’ beleggers in de fiscale zak gezet. Neen, voor dergelijke fiscale bric-à-brac passen wij.

Maar als klap op de vuurpijl kan u vandaag in de kranten ook lezen dat minister Johan van Overtveldt het plan op tafel legt om de fiscale aftrekbare premie voor pensioensparen te verhogen van 940 euro tot 1.200 euro. Dus aan de ene kant legt de premier vandaag het plan op tafel om het individueel beleggen via effectenrekeningen fiscaal zwaarder te gaan belasten en terzelfdertijd wil de minister van financiën het collectief beleggen via pensioenspaarfondsen extra fiscaal gaan aanmoedigen.

Dit is een schizofreen beleid waar men kop noch staart aan krijgt. En wie denkt dat de regering hiermee de persoonlijke belangen van de burgers dient moet ik ook teleurstellen. Het voorstel om de aftrek voor pensioensparen te verhogen, is één van de aanbevelingen van de “High Level Expert Group on the Financial Sector”. Dit is een permanent overlegorgaan tussen de regering en de financiële sector.

Bij de voorstelling van de aanbevelingen van de financiële sector eind juni, bleek vooral dat de voorstellen ‘de toekomst van de financiële sector moeten veilig stellen’. Via een extra fiscaal gestuurde financiering van de pensioenspaarfondsen wil de financiële sector over meer middelen beschikken om te investeren in onder andere infrastructuurprojecten. Het belang van de lobby van de financiële sector primeert hier dus duidelijk op het belang van de individuele belegger. Mates don’t tax mates, remember…

Als dit de teneur wordt van de grote fiscale hervormingsplannen die de regering deze zomer heeft beloofd, zal de kracht van verandering het onderspit moet delven voor de kracht van verontwaardiging. En dat zou bijzonder jammer zijn.