Het onderzoek van minister van Asiel en Migratie Maggie De Block heeft een nieuw element opgeleverd in de visa-affaire rond Melikan Kucam. Zo’n 121 mensen die een humanitair visum vroegen én kregen van voorganger Theo Francken, blijken spoorloos te zijn. Dat aantal zal Francken nog vaak te horen krijgen tijdens de verkiezingscampagne.
‘Het is precies een quiz, maar ik weet het niet. Ik zou willen dat ik het weet, want ik ben ook ongerust.’ Zo creëerde Maggie De Block (Open VLD) wat sense of urgency tijdens de al bij al gezapige voorstelling van haar intern onderzoek naar de visa-affaire.
In die zaak, waarbij Mechels N-VA-gemeenteraadslid Melikan Kucam ervan verdacht wordt grof geld te hebben gevraagd aan mensen die hij op een lijst voor het kabinet-Francken zou zetten, kwam eerder al Theo Francken (N-VA) zelf getuigen in het parlement. Het leverde een urenlang schouwspel met gretige Kamerleden.
De gedachtewisseling met De Block was in dat opzicht minder spectaculair. Toch vonden haar diensten een opvallend element in de zaak rond Kucam, die overigens nog steeds aangehouden blijft.
Na moeizaam en langdurig speurwerk – De Block noemde het ‘een puzzel’ – konden ze achterhalen hoeveel mensen er uiteindelijk humanitaire visa kregen onder het bewind van Francken. Het zijn er in totaal 1.502. Die mensen, voornamelijk Syriërs, kwamen via verschillende procedures het land binnen. Een van die procedures, die via de beruchte lijsten van tussenpersonen, staat nu al maandenlang onder hoogspanning.
‘Gedoemd om te mislukken’
Waarom toch zo’n slordig systeem opzetten?
De Block liet het niet na om te benadrukken hoe slecht ze de procedure-Francken wel niet vindt. ‘Een overheid moet altijd consequent en transparant zijn. Door gebruik te maken van deze procedure heeft men zich kwetsbaar opgesteld door misbruik en mogelijke ongelijke behandeling van kwetsbare mensen. De misbruiken zijn een onvermijdelijk gevolg van de procedure, die gedoemd was te mislukken.’
De Block moest alle lijstjes reconstrueren aan de hand van e-mails van een kabinet dat niet langer bestond. ‘Geen sinecure’, zo zei ze. ‘Er is een beperkt aantal mails van zijn kabinet teruggevonden bij Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Die waren zeer kort. In de mails stond een bevel om de namen op de toegevoegde lijsten humanitaire visa te geven. Die lijsten droegen enkel de vermelding van de tussenpersoon. Soms stonden ze daar zelfs niet met naam en toenaam, maar enkel met de plaats waar ze wonen. Waarom toch zo’n slordig systeem opzetten?’, vroeg de liberale politica zich af.
Maar een duik in de cijfers leverde haar een nieuw inzicht op. Van de 1.502 mensen die een visum kregen, vroegen 1.150 asiel aan in ons land. Personen met een humanitair visum krijgen één jaar de tijd om dat te doen. Het overgrote merendeel van die aanvragen werd goedgekeurd of is nog in behandeling.
Er zijn echter 121 personen die van de radar zijn verdwenen. Ze kregen een visum van Francken, maar om een of andere reden zijn zij nooit overgegaan tot het aanvragen van asiel in ons land. Weinig verrassend: 107 onder hen waren afkomstig van de lijst-Kucam.
Het doet de tegenstanders van N-VA vermoeden dat die mensen geen aanvraag indienden omdat ze gewoonweg wisten dat ze geen asiel zouden krijgen. In tegenstelling tot eerdere reddingsoperaties, werden de mensen van ‘de lijstjes’ amper gecheckt op kwetsbaarheid. Het is dat criterium dat van groot belang is bij de toekenning van asiel.
Nahima Lanjri (CD&V) dacht er alvast het hare van. ‘Wie zijn die 121 mensen die spoorloos zijn? Zijn zij misschien een gevaar voor de samenleving?’ Maar niemand, ook De Block niet, weet het antwoord op die vraag. Of ze doorgereisd zijn, illegaal in het land verblijven of verdacht worden criminele feiten: niemand die het weet.
Dries Van Langenhove
Met het rapport en het bijhorend getal heeft De Block hoe dan ook een nieuwe stok gevonden om haar electorale tegenstander Theo Francken mee te slaan. De twee staan immers tegenover elkaar in de kieskring Vlaams-Brabant. Zij kan tijdens de campagne eens te meer in de verf zetten hoe zij als ‘verantwoordelijk bestuurder’ de werkmethode van lijsten en tussenpersonen naar de prullenmand verwees.
Ach, tijdens de campagne is dit rapport al oud nieuws.
Bovendien kan zij Francken aanvallen waar het pijn doet. De N-VA’er ging altijd prat op een ‘streng, maar rechtvaardig’ beleid, dat tegelijkertijd de ‘achterpoortjes’ moest sluiten. Nu blijkt dat 121 mensen van de aardbol verdwenen lijken, krijgt dat beeld weer een barstje.
Al is het nog maar de vraag of de kiezer nog bezig is met de visa-affaire. In de wandelgangen liet De Block het zich al ontvallen: ‘Ach, tijdens de campagne is dit rapport al oud nieuws’. Daarnaast is ook Vlaams Belang niet al te happig om Francken aan te vallen op dit dossier. Vlaams-Brabants lijsttrekker Dries Van Langenhove houdt zich in ieder geval koest in de zaak.
Als klap op de vuurpijl kan Francken altijd verwijzen naar zijn mantra: ‘Het slechtste wat ik gedaan heb in mijn leven is mensen te vertrouwen. En het beste wat ik gedaan heb in mijn leven is mensen te vertrouwen’. Door de zaak te belichten als een geval van vertrouwensbreuk, kan de N-VA’er zich proberen te onttrekken van de discussie rond politieke verantwoordelijkheid.
Die elementen zullen mee bepalen in welke mate De Block nu een stok of een stokje heeft gevonden om mee te slaan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
