Slechts 2 procent van de sancties tegen artsen gaat over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat is minder dan het aantal straffen wegens dronkenschap.
Vandaag worden klachten over sexual harassment van artsen ernstig en onpartijdig onderzocht, beklemtoont de Orde van Artsen. De tijd is voorbij dat artsen vlot het voordeel van de twijfel kregen. Dat blijkt trouwens al uit de naam van de Orde, die genderneutraal is geworden: de oude Orde van Geneesheren heet vandaag de Orde der Artsen. ‘We onderhandelen volop met minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD)’, zegt ondervoorzitter professor Michel Deneyer. ‘De wettelijke basis van de Orde is nog altijd het Koninklijk Besluit 79 uit 1967. Die tekst ademt de mentaliteit van vijftig jaar geleden, toen een arts nog vrijwel onaantastbaar was. Transparantie was toen nog niet vereist. Vandaar dat wij nog altijd verplicht zijn om patiënten die een klacht indienen een brief te sturen waarin we hem of haar melden “dat we de zaak zullen behandelen, maar dat de wet ons niet toelaat om u in te lichten.” Intern voelden we al lang dat het dit zo niet verder kan.’
De tijd is voorbij dat de arts automatisch het voordeel van de twijfel geniet.
De wetgever draagt de Orde op om te waken over de deontologie van de artsen, en over ‘de handhaving van de eer, de bescheidenheid, de eerlijkheid en de waardigheid’ van de artsen. Over het tuchtrecht, dus – maar natuurlijk zijn de gewone rechtbanken bevoegd voor de strafrechtelijke of burgerlijke sancties (bijvoorbeeld schadevergoedingen). De Orde wil haar aanpak stroomlijnen. ‘Tegenwoordig nodigen de Provinciale Raden klagers al uit om hun versie van de feiten te aanhoren, hoewel dat officieel niet hoeft’, zegt Deneyer. ‘In ons hervormingsvoorstel staat dat nog duidelijker, en worden klagers ook ingelicht over de afwikkeling van de zaak. Vervolgens zal een interprovinciale raad het vonnis uitspreken, om het oude verwijt te counteren dat de orde een clubje is van “ons kent ons”. Ook zullen alle klachten en vonnissen elektronisch in een nationale catalogus worden opgenomen.’
De cijfers
In de periode tussen 2011 en 2015 spraken die Provinciale Raden 200 à 250 sancties per jaar uit. Die vallen uiteen in 40 uiteenlopende categorieën. Eén daarvan heet ‘zedenfeiten’ en kan gaan over vrouwen, kinderen, gehandicapten, ouderen… In 2011 werd vijf keer een sanctie uitgesproken wegens zedenfeiten, in 2012 zeven keer, in 2013 vijf keer, in 2014 vier keer, en in 2015 niet één keer. Dat is ongeveer 2 procent van het totale aantal sancties, en minder dan het aantal straffen voor dronkenschap.
Ter vergelijking: de meeste sancties (enkele tientallen per jaar) worden uitgesproken na klachten over de ‘kwaliteit van de zorg’, het niet afleveren van ‘welwilligheidsattesten’ en ‘getuigschriften’, klachten over de ‘waardigheid van het beroep’ en zelfs over een gebrek aan ‘eerbied voor de Orde’ – in 2012 werden daarvoor 17 artsen bestraft.
De cijfers van 2011-2015 leren ook dat de Orde in die periode niet één arts strafte na een klacht met betrekking tot euthanasie, en twee na een klacht betreffende abortus.
De tijd is voorbij dat de arts automatisch het voordeel van de twijfel geniet, benadrukt Deneyer: ‘Als er één vrouw getuigt van seksueel misbruik en de arts ontkent alles, dan blijft het natuurlijk een situatie van woord tegen woord. Maar als er vandaag twee, drie of meer vrouwen zouden getuigen, is onze eerste reflex nu wél: “Hebben drie patiënten tegelijk werkelijk hun verstand verloren, of zou er toch iets fout zijn met de arts?” En dan komt zo’n dokter er niet meer vanaf met een makkelijk excuus. We staan veel meer open voor klachten dan vroeger.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
