Volgens cultuurwetenschapper Ico Maly werken de recepten van Groen wel in Gent, maar roepen ze weerstand op in het ommeland. ‘Woon je in het centrum van Gent, dan is het niet zo erg dat je je salariswagen verliest.’
‘Deze zondag kleurde zwarter dan 24 november 1991’, zegt Ico Maly, docent New Media and Politics aan de Universiteit van Tilburg. ‘Dat het toenmalige Vlaams Blok 6,6 procent behaalde (gemeten over het hele rijk, in Vlaanderen was het 10,4 procent, red.), beschouwde iedereen als een fundamenteel probleem. Niemand die er zelfs maar over piekerde om met die partij samen te werken. Nog geen dertig jaar later weigert de grootste partij van Vlaanderen expliciet uit te sluiten dat ze met Vlaams Belang in zee zal gaan. Sterker nog: N-VA-voorzitter Bart De Wever noemt Vlaams Belang consequent rechts in plaats van extreemrechts. Die verandering in het discours is al een tijd aan de gang en heeft voor veel mensen de drempel verlaagd om op de partij te stemmen.’
Woon je in het centrum van Gent, dan is het niet zo erg dat je je salariswagen verliest.
Had u verwacht dat Vlaams Belang in Oost-Vlaanderen 20 procent van de stemmen zou behalen?
Ico Maly: Ik dacht wel dat de partij vooruit zou gaan, maar niet zo sterk. Bovendien ging ik ervan uit dat Vlaams Belang en de N-VA communicerende vaten zijn, maar dat klopt dus niet. In Oost-Vlaanderen, bijvoorbeeld, verliest de N-VA ‘maar’ 8,5 procentpunten terwijl het Vlaams Belang met meer dan 14 procentpunten groeit. Die stemmen komen dus ook van andere partijen. Het is nog wachten op de analyse van de verschuivingen, maar het kan haast niet anders dan dat ook de SP.A veel stemmen aan Vlaams Belang is verloren.
Wat heeft zo veel mensen er volgens u toe aangezet om voor Vlaams Belang te stemmen?
Maly: Om te beginnen was er binnen de extreemrechtse flank van de N-VA ongenoegen over de koers van de partij. Dat ze het Marrakeshpact zo lang heeft onderschreven, bijvoorbeeld. Daarnaast hebben veel kiezers genoeg van het discours van de mainstreampartijen, die maar blijven volhouden dat het goed gaat met de economie terwijl almaar meer mensen moeilijker rondkomen. Op die wrevel heeft Vlaams Belang heel goed weten in te spelen met een ongelooflijk sterke campagne, waarvoor het de mosterd duidelijk in het buitenland is gaan halen.
Aan het andere uiterste van het politieke spectrum is de PVDA ook in Oost-Vlaanderen over de kiesdrempel geraakt.
Maly: Ook de PVDA speelt in op het feit dat zo veel mensen het moeilijk hebben en zich in de steek gelaten voelen door de mainstreampartijen. Voor de PVDA is het systeem het probleem, voor Vlaams Belang zijn dat de vreemdelingen en de Walen. Dat het antwoord van Vlaams Belang op de sociale problemen meer aanslaat, komt onder meer doordat Vlaanderen van oudsher rechtser is. Maar we mogen de winst van de PVDA ook niet onderschatten: het resultaat dat de partij zondag behaalde, is niet zo heel ver van dat van Vlaams Belang op de eerste Zwarte Zondag in 1991.
Verbaast het u dat de grote groene overwinning uitbleef?
Maly: Ik had verwacht dat de partij meer winst zou boeken, maar de laatste weken van de campagne hebben natuurlijk veel impact gehad. Haast unisono verkondigden de andere partijen dat we arm zouden worden als we op Groen zouden stemmen. Ook speelt mee dat Groen in wezen nog altijd een stadspartij is die recepten voorstelt die vooral goed werken in de steden. Woon je in het centrum van de stad, dan is het niet zo erg dat er een circulatieplan wordt ingevoerd of dat je je salaris-wagen verliest, want je raakt ook met de fiets overal. In de rand en in kleinere steden en gemeenten is dat al veel minder evident. Dat verklaart voor een stuk waarom Groen de grootste partij in Gent kon worden terwijl grote delen van het ommeland naar de N-VA en Vlaams Belang zijn gegaan.
Verkiezingen 2019
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
