De Belgisch-Kazachse miljardair Patokh Chodiev, die in België zijn strafvervolging afkocht, presenteert zich in Rusland als een mecenas.
De Belgische pers noemt zakenman Patokh Chodiev (63) vaak in één adem met het Kazachgate-schandaal, vermeende witwaspraktijken en de controversiële afkoopwet. De Russische website www.chodiev.ru presenteert Chodiev evenwel als een goedhartige filantroop die met zijn eigen stichting weeshuizen, beloftevolle studenten en kunst ondersteunt. De International Chodiev Foundation gaf dit voorjaar nog een collectie kimono’s in bruikleen aan het Antwerpse ModeMuseum.
De voorbije weken regende het onthullingen over de totstandkoming van de wet op de verruimde minnelijke schikking, de zogenaamde afkoopwet. Chodiev en zes medebeschuldigden die vervolgd werden voor witwassen, waren de eersten die op basis van die wet hun strafvervolging mochten afkopen. Op 17 juni 2011 sloten Chodiev & co een schikking af met het Brusselse parket-generaal, goed voor 22 miljoen euro.
In oktober 2012 al linkte het Franse satirische weekblad Le Canard Enchaîné de nieuwe afkoopwet aan een contract over de levering van Franse helikopters aan Kazachstan: de Kazachse president zou Nicolas Sarkozy hebben gevraagd om de zaak van Chodiev in België vooruit te helpen. Ging ex-Senaatsvoorzitter Armand De Decker (MR) daarbij buiten zijn boekje? Een parlementaire onderzoekscommissie zal nagaan of de afkoopwet à la tête du client tot stand kwam.
Chodiev is medeoprichter van de Eurasian Resources Group, een grondstoffenreus met hoofdzetel in Luxemburg. Toen hij begin jaren negentig in België neerstreek, trok hij de aandacht van de Staatsveiligheid, de antiwitwascel en het parket. Zijn naam dook op in onderzoeken naar verdachte witwasoperaties, én in het schandaal rond het toenmalige Tractebel, dat aan Chodiev en zijn kompanen miljoenen euro’s aan ‘consultancyfees’ had uitbetaald in het kader van Kazachse energiecontracten. Een facet van Chodiev dat in de Belgische pers evenwel nog nooit aandacht kreeg, is zijn rol als filantroop.
‘Als voorvechter van de vrijheid van informatie, toegang tot kennis en kunst richtte Patokh Chodiev in 1996 de International Chodiev Foundation op’, klinkt het op www.chodiev.ru, de website van de stichting. ‘Bijdragen aan een vredevolle planeet, vrij van armoede en geweld’, behoort tot haar missie. De stichting geeft naar eigen zeggen beurzen aan studenten van de Moskouse universiteit waar Chodiev zelf nog ooit studeerde, en sponsort ook scholen, weeshuizen en kinderziekenhuizen in Oekraïne, Kazachstan en Rusland. Een imagocampagne van Chodiev om zijn blazoen op te poetsen? Niet zo volgens de directrice van de stichting, Olga Monakhova, die in april 2016 in de Russische krant Nezavisimaya Gazeta liet optekenen: ‘Ik voel me nuttig wanneer ik samenwerk met Patokh, die goede daden stelt vanuit zijn ziel, en niet omdat hij van hogerop daartoe bevolen wordt of vanuit de wens om een goed pr-imago te creëren.’
De Antwerpse connectie
En dan is er nog de unieke collectie kimono’s van de Japanse kunstenaar Itiku Kubota. Toen het museum rond diens levenswerk bijna failliet ging ‘redde de International Chodiev Foundation het buitengewone oeuvre door de integrale collectie van 104 werken te kopen’, aldus de website. Op 20 april 2016 – precies twee weken nadat Knack met de Panama Papers het geheime offshore patrimonium van Chodiev had onthuld – opende in het Antwerpse ModeMuseum een tentoonstelling met de bewuste Kubota-kimono’s.
‘Die kimono’s hebben we inderdaad in bruikleen gekregen van de International Chodiev Foundation’, bevestigt MoMu-woordvoerder David Flamée. ‘Voor ons draait het om die stukken: de Kubota-collectie is uitzonderlijk en fantastisch. Daarom hebben we samengewerkt met Chodievs stichting. Met Chodiev zelf hebben we nooit contact gehad.’
Kristof Clerix
De International Chodiev Foundation gaf dit voorjaar nog een collectie kimono’s in bruikleen aan het Antwerpse ModeMuseum.
