‘Noem de gruwel in Xinjang geen “genocide”‘

Het heeft geen zin het lot van de Oeigoerse minderheid in China als genocide te bestempelen, als het Westen met Peking moet blijven onderhandelen over klimaat en pandemieën, stelt The Economist.

In de strijd tussen democratie en dictatuur is het van cruciaal belang dat democratieën de waarheid verkondigen in duidelijke taal. In een dictatuur daarentegen heerst de leugen, om haar ware aard te verbergen. Iets om rekening mee te houden bij de overweging hoe we de Chinese vervolging van de Oeigoeren willen bestempelen. Op zijn laatste werkdag noemde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo ze een ‘genocide’. President Joe Biden gebruikte het woord niet tijdens zijn eerste gesprek met de Chinese president Xi Jinping, maar ook zijn medewerkers hebben het wel degelijk over een genocide. In verschillende landen wordt erover gedebatteerd of die term gerechtvaardigd is.

Volgens de algemene publieke opinie is dat niet het geval. Zoals moord betekent dat je iemand doodt en suïcide inhoudt dat je jezelf van het leven beneemt, wil genocide zeggen: het doden van mensen. China’s vervolging van de Oeigoeren is gruwelijk, ongeveer 1 miljoen Oeigoeren zitten gevangen in Chinese heropvoedingskampen. Toen het nieuws over de kampen de wereld rondging, verklaarde de Chinese regering dat het om ‘opleidingscentra’ ging waar mensen voor hun eigen bestwil werden vastgehouden. Een aantal vrouwen in de kampen wordt gedwongen gesteriliseerd. Maar dat is geen moord.

Of het om genocide gaat, hangt af van de definitie. Op een VN-conventie werd gesuggereerd dat je eigenlijk niemand hoeft te doden om genocide te plegen. Maatregelen ‘om geboortes te voorkomen’ of het toebrengen van ‘ernstig lichamelijk of geestelijk letsel’ zijn voldoende, als het erom gaat ‘een nationale, etnische, raciale of religieuze groep geheel of gedeeltelijk te vernietigen’. De grootte van die groep wordt niet gespecificeerd. In principe is het mogelijk een complete bevolking te vernietigen door de systematische sterilisatie van vrouwen. Tot nu toe paste het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken het label ‘genocide’ alleen toe op massaslachtingen en zelfs dan met de nodige aarzeling, alsof men bang was een genocide uit te lokken alleen al door het gebruik van de term. Zo werd de genocide in Rwanda pas als genocide bestempeld toen die bijna voorbij was.

Democratieën staan voor de delicate taak op de juiste manier om te gaan met China, een wereldmacht die je niet kunt negeren. Joe Biden heeft gelijk als hij afkeurt wat in China gebeurt, maar hij moet dat naar waarheid doen. Wanneer je de misdaden in China als genocide benoemt, verzwak je het stigma van de term. Genocide is onvergeeflijk. Toch zullen Amerikanen zaken blijven doen en onderhandelen over de opwarming van de aarde en pandemieën met een regime dat ze als genocidaal hebben bestempeld. Waarmee je de verkeerde boodschap doorgeeft aan toekomstige genocideplegers.