Ze hebben slechts één korte en één halflange film gemaakt en zijn vooral bekend van het Stressmannetje, het figuurtje uit de reclamespots van De Lijn. Toch gaat Netflix nu al overstag voor de stop-motionkunsten van Emma De Swaef & Marc James Roels, in het dagelijkse leven een koppel. ‘Het mag niet louter lelijk of donker zijn.’
Spannende tijden voor Emma De Swaef (35) en Marc James Roels (42). Volgende maand verhuizen ze met hun baby naar Manchester om er voor Netflix The House te maken. Dat moet een excentrieke, duistere en grappige stop-motionfilm worden over een bizar huis en de families die er in drie verschillende tijdperken wonen. Voor de drie delen strikte het animatiebedrijf Nexus Studios naar eigen zeggen evenveel ‘unieke en veelvuldig bekroonde stemmen in de stop-motionanimatie’. Te weten: de Zweedse Niki Lindroth von Bahr, de Britse Paloma Baeza en onze landgenoten Emma De Swaef en Marc James Roels.
‘We trekken voor een jaar naar Manchester omdat we voor een gothic thriller samenwerken met Mackinnon & Saunders, het bedrijf dat de poppen bouwt voor de films van Tim Burton en ook gekend is voor stop-motion-tv-reeksen als Postman Pat en Bob de Bouwer. The House is een anthologiefilm voor Netflix: we werken met een héél ander budget dan we gewoon zijn. We zullen verdorie échte regisseurs zijn’, lacht De Swaef. Waren ze dan niet al veel langer échte regisseurs? ‘Jawel, maar we waren tegelijk regisseur, poppenmaker, cameraman, poetsvrouw én financier. Dat zal nu niet meer nodig zijn.’ Het zal wennen worden om dit keer niet alles zelf te doen. ‘We delegeren verschillende taken naar specialisten die veel beter zijn dan wij. Maar we mogen onze eigenheid niet verliezen. Vandaar dat ik vandaag toch weer een pop aan het maken ben. (lacht) Ik anticipeer door de eerste aanzet te geven voor wat ik het belangrijkst vind: character design. Aan de poppenmakers om dat vervolgens te verfijnen.’
Wol à volonté
In de animatiewereld is het geen grote verrassing dat Nexus en Netflix uitkwamen bij het Belgische koppel. Hun kortfilm Oh Willy… (2012) kaapte internationaal meer dan tachtig prijzen weg. En als ze een taart hadden gegeten voor elk compliment dat ze voor het in 2018 in Cannes opgediende Ce magnifique gâteau! hadden ontvangen, dan konden ze vandaag niet meer door een deur. In die markante, melancholische middellange film beleven vijf personages (van Leopold II tot een pygmee) in gekoloniseerd Afrika romaneske, wrede avonturen waar ze helemaal niet voor in de wieg zijn gelegd.
De Swaef en Roels animeren gevilte figuren in decors van stof. Heel Vlaanderen weet hoe hun wollen poppen eruitzien, want voor De Lijn creëerden ze het Stressmannetje. ‘We zijn helaas bekend om ons minst verfijnde werk. De pers gebruikt het bijna als clickbait. Ze gaat ervan uit dat de mensen verder lezen als ze ‘Stressmannetje’ zien staan. We snappen dat wel: het brede publiek kent dat figuurtje.’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ze vinden het een groot voordeel dat ze tegelijk kunnen samenwerken en samenleven. ‘Zeker nu, met de baby erbij. Wij zullen niet uit elkaar groeien omdat er na een dag werk geen tijd meer is voor elkaar’, zegt De Swaef. ‘Draaien is eigenlijk een technische formaliteit’, stelt Roels. ‘Alles wordt bepaald door continu overleg in de voorbereiding. Welk idee van wie komt, valt zelden nog te achterhalen. We splitsen de taken pas op zodra het uitvoerende werk begint. Emma leidt haar ploeg om alles te maken. Ik zoek achter de computer naar beelden en referenties, teken en schrijf. Emma is heel toegewijd en pragmatisch. Ze begint meteen met het harde werk: popjes maken, beelden verzamelen. Zij legt de fundering. Ik kan dat niet. Ik droom nogal makkelijk weg.’
De Swaef: ‘Marcs sterkste kant is zijn verbeelding en humor. Hij verzint alle grappen voor onze films. Ook zijn afkeer van compromissen is een kracht. Hij zal nooit zeggen dat iets oké is als hij het niet goed vindt. Hij zegt precies wat hij denkt en als hij voelt dat het te saai wordt, bedenkt hij een goede twist.’
De keuze voor wol is zo vanzelfsprekend dat het nauwelijks nog een keuze genoemd kan worden. ‘Emma is opgegroeid op een boerderij. Haar ouders hadden schapen. Er was dus altijd veel wol. Daar maakten ze tapijten en kleren mee. Hippie-achtige toestanden. In breien, naaien, haken en dingen maken is Emma al altijd een crack geweest’, vertelt Roels.
Stop-motionfilms zijn ontzettend tijdrovend. Aan Oh Willy… werkten ze bijna drie jaar, aan Ce magnifique gâteau! zes. De precisie en het engelengeduld dat hun monnikenwerk vergt, typeert hun persoonlijkheid naar eigen zeggen niet. ‘Onze films zijn overcompensaties, ‘ grijnst De Swaef. ‘We zijn allebei slordig, niet goed gestructureerd, onperfectionistisch en helemaal niet zo esthetisch ingesteld. Kijk maar eens rond. Zie jij hier in ons appartement mooie schilderijen hangen?’ lacht Roels.
Donker kantje
Aan hun Ultima is een geldprijs van tienduizend euro verbonden. Met dat geld erbij draait Ce magnifique gâteau! break-even. De Swaef: ‘Zoals je kunt zien zijn wij geen zakenmensen. Eens we aan een project beginnen is het project het enige wat telt. Dan zetten we alles op alles. We leven op een manier die ons toestaat om af en toe zwaar in ons werk te investeren. Toen de producent meldde dat het budget op was, keken wij hoeveel rosse centjes (lacht) er nog in onze zakken zaten.’ ‘We hebben héél veel prijzen gewonnen met Oh Willy… We hebben die spaarpot geplunderd om het budget van Ce magnifique gâteau! op te krikken toen dat nodig bleek, ‘ zegt Roels.
De jury kent het koppel de Ultima voor film toe omdat ze ‘in een authentieke stijl esthetische parels creëren die confronterende onderwerpen toegankelijk maken’. ‘Toegankelijk is veel gezegd’ meent De Swaef. ‘Uit gesprekken met het publiek leren we dat we soms nog te veel van de kijker vragen. Ce magnifique gâteau! zweefde tussen komedie, historische film en aanklacht. Benieuwd of het grote publiek wel toehapt als we die gothic thriller voor Netflix maken’, zegt De Swaef. ‘Maar ik merk nu al dat we het moeilijk krijgen zodra er te veel gothic-thrillerclichés opduiken. Dan duwen we de film liever een andere richting uit. We zullen de regels voor zo’n film hier en daar zeker onderuithalen’, grijnst Roels.
In elke film van het duo contrasteert de zachtheid van de wol en de schattigheid van de figuurtjes met een donkere, droefgeestige kant. ‘Die donkere kant sluipt er telkens in, maar dat is een goede zaak’, weet De Swaef. ‘Zonder dat donkere kantje zou het snel oninteressant worden. Het moet vooral ambigu blijven. Het mag niet louter lelijk of duister zijn. Het thema van Ce magnifique gâteau! was op zich al erg donker: kolonialisme. Dat counteren we met onze fascinatie voor de fantasie en de irreële verwachtingen van mensen die alles achterlaten om zichzelf in Afrika opnieuw uit te vinden.’ ‘Of we steken er moppen in’, zegt Roels. ‘Humor relativeert én versterkt. Mensen voelen beter mee als de donkerheid samengaat met humor.’
Het koppel is klaar met de eerste versie van het scenario voor een langspeelfilm. ‘Maar dat blijft in de schuif liggen tot we uit Manchester teruggekeerd zijn’, zegt De Swaef.
