Zo’n 1500 jaar geleden verdwenen haast alle menselijke nederzettingen uit het Congolese regenwoud. De oorzaak, meldt taalkundige Koen Bostoen (UGent) met een schare collega’s in Science Advances, was wellicht een langdurige epidemie ten gevolge van een nattere periode.

In ongeveer dezelfde tijd veroorzaakte ‘de pest van Justinianus’ een ravage in de toenmalige Romeinse en Ethiopische rijken. Een pestvariant die vandaag nog in Centraal-Afrika voorkomt, is de oudste levende variant van de bacterie die in de middeleeuwen bij ons de zwarte dood veroorzaakte.

De studie steunde onder meer op archeologisch en genetisch onderzoek. Uit taalanalyse bleek dat de huidige sprekers van Bantoetalen in de regio niet afstammen van de gemeenschappen die ongeveer 4000 jaar geleden het regenwoud koloniseerden.

Geografe Veerle Vanacker (UCL) en haar collega’s melden in Nature Communications dat Noord-Amerika na de kolonisatie door de Europeanen en de daarmee gepaard gaande opmars van landbouw, tien keer sneller erodeerde dan voordien. De laatste eeuw alleen al was de landerosie even groot als de voorbije drie millennia samen. Onder meer de ontbossing droeg daartoe bij.