‘De PS is een absolute machtspartij. Indien het ze goed uitkomt is ze Belgisch, indien het nog beter uitkomt is ze wel degelijk confederalistisch. Zelfs Elio Di Rupo’, zo schrijft Hendrik Vuye (N-VA), die in de parlementaire geschiedenis dook.
Wie heeft het confederalisme op de politieke agenda gezet? Op 11 januari 1993 verklaart minister-president Luc Van den Brande (CD&V) in La Libre Belgique dat de staatshervorming van 1993 slechts een tussenstap is naar confederalisme. Prompt wordt hij ontboden door koning Boudewijn die ‘not amused‘ is. Of is het vernieuwer Guy Verhofstadt (Open VLD) die in zijn tweede burgermanifest van 1991 een radicaal confederaal model voorstaat? Hij schrijft onder meer: ‘In plaats van van bovenaf bevoegdheden, instellingen en administratieve overheden steeds verder op te splitsen, moeten de beide grote gemeenschappen in ons land aan tafel gaan zitten, nagaan wat ze met elkaar nog willen doen en hoe’. Of is het Bert Anciaux (SP.A) die in 1996 met de toenmalige Volksunie van het confederalisme een speerpunt maakt in het ‘Tienpuntenplan over de Vlaamse staatshervorming’?
Neen hoor, het is een jong parlementslid dat op 14 mei 1988 voor het eerst de Kamer toespreekt. Dit parlementslid is verkozen bij de verkiezingen van 13 december 1987. Zijn leeftijd: 37 jaar. Zijn thuishaven: Bergen. Zijn partij: de Parti Socialiste (PS). Zijn naam: Elio Di Rupo.
Op de dag des Heren 14 mei 1988 betreedt Elio Di Rupo het spreekgestoelte van de Kamer voor zijn maidenspeech. Het debat gaat over de regeerverklaring van Martens VIII. De regering is er gekomen na een crisis van 148 dagen, toen de langste regeringsvorming ooit. Na jaren oppositie zit de PS terug in de regering.
Namens zijn partij verklaart Elio Di Rupo in het Frans (ik vertaal): ‘Zoals Jules Destrée het stelde, wij worden geconfronteerd met een grote waarheid: er zijn geen Belgen, dit wil zeggen dat België een politieke staat is, maar geen nationaliteit. Twee gemeenschappen negeren elkaar of ze staan lijnrecht tegenover elkaar en het gebruik van een verschillende taal is het fundamenteel substraat van deze situatie.
Een citaat uit de brief van Jules Destrée aan de koning leert: ‘Er is iets mysterieus aan de gehechtheid aan een taal, want het heeft minder van doen met de mens als denkend wezen dan met het diepe onderbewuste. En het is maar wanneer men deze problematiek zo benadert, wanneer men denkt aan dat miljoen wortels die diep verankerd zitten tot in het verste verleden, dat men het sacrale karakter van de taal begrijpt en hoe delicaat en onoplosbaar door de rede, de problemen zijn die het gebruik van een taal oproept’
En dan vervolgt Elio Di Rupo over het België waarvan hij nu stelt dat het hem ‘o zo dierbaar’ is:
‘Het samengaan van Vlamingen en Walen, artificieel gerealiseerd in 1831, is na verloop van tijd een heterocliet geheel gebleken, zelfs een explosief geheel. Het is volstrekt nutteloos om het behoud van die eenheid na te streven.
Daarentegen zal de oprichting van een evenwichtig en stabiel federaal of confederaal België beantwoorden aan de verzuchtingen van beide gemeenschappen. Elkeen zal op die manier op een efficiënte wijze voordeel halen uit de culturele en economische verschillen.’
Het is algemeen bekend dat Franstalig België niet wil weten van een België op grond van de Gemeenschappen. Franstalig België, de PS op kop, wil een België op grond van de Gewesten. Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest moet, volgens de Franstalige eisen, een ‘région à part entière‘ zijn. Meer nog, eigenlijk behandelen de Franstaligen Brussel net alsof het een Franstalig taalgebied is. Voor hen is Brussel een onderdeel van de beruchte Wallo-Brux.
Dit blijkt, zoals Bart Maddens reeds meermaals heeft beklemtoond, uit het op 19 september 2013 afgesloten ‘Accord de la Sainte Emilie‘. Hiermee willen de Franstalige partijvoorzitters het beleid van de naar de Gemeenschappelijke gemeenschapscommissie (GGC) overgehevelde gemeenschapsbevoegdheden (onder meer gezinsbijslag) zoveel mogelijk afstemmen op het beleid van het Waalse Gewest. Dat er in de GGC ook Vlamingen zetelen, werd hierbij even ‘vergeten’.
Franstalig België breekt aldus eenzijdig met een basisregel, namelijk de gelijkheid en gelijkwaardigheid van beide taalgemeenschappen in België en in Brussel.
Vandaag argumenteert de PS dat federalisme (of confederalisme) met twee Gemeenschappen een onmogelijke zaak is. Echt onmogelijk? Heel echt onmogelijk?
Hoe dacht Elio Di Rupo daar over in zijn maidenspeech? Hij poneert:
‘Sommigen zeggen dat het federalisme met twee Gemeenschappen onmogelijk is en aanleiding zal zijn tot een nieuwe confrontatie.Ik deel deze mening niet. Bovendien hebben we geen andere keuze. De unitaire staat bestaat niet meer. Mocht een doordacht en constructief federalisme onmogelijk zijn, dan zullen we ongetwijfeld geconfronteerd worden met een eventueel separatisme. (…) Een afwachtende houding ten overstaan van het noodzakelijk geworden federalisme, is irrationeel.’
Op het VVV-congres van N-VA citeerde congresvoorzitter Ben Weyts een korte passage uit de toespraak van Elio Di Rupo. Het werd een historisch moment: applaus voor Elio Di Rupo vanwege meer dan 4.000 enthousiaste N-VA’ers.
Elio Di Rupo, verdediger van een doorgedreven federalisme of confederalisme op basis van beide Gemeenschappen. Wie had dat gedacht? En bovendien heeft hij groot gelijk!
Met verwijzing naar Jules Destrée, argumenteert de jonge Di Rupo dat het volstrekt zinloos is om de eenheid van België na te streven. Jules Destrée, de man die in 1912 al schreef dat er geen Belgen zijn, maar Vlamingen en Walen. In zijn boeiend boek over Destrée schrijft Rik Van Cauwelaert dat de PS altijd de regionalistische kaart trekt wanneer deze partij in de oppositie zit. Zit de partij in de meerderheid, dan gaat de PS op stalinistische wijze de unitaire toer op. Onder Di Rupo is dit niet anders, besluit Van Cauwelaert.
Elio Di Rupo, Belgicist ‘pour les besoins de la cause socialiste‘. De man die nu steevast met een Belgische pins rondloopt en die overal rondbazuint dat België hem alles heeft gegeven. Se non è vero, è ben trovato!
En toch schrijven vele opiniemakers dat er met de PS nooit sprake zal zijn van confederalisme. Ze vergeten één ding. De PS is een absolute machtspartij. Indien het de PS goed uitkomt is de PS Belgisch, indien het nog beter uitkomt is de PS wel degelijk confederalistisch. Zelfs Elio Di Rupo!
Wie de maidenspeech van Elio Di Rupo wil nalezen kan dat hier.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier