Maandag feestdag! 10 gouden regels van een managementgoeroe

Met het nieuwe schooljaar begint straks weer de sleur van werken-eten-slapen. En aftellen naar het weekend. Maar als we de Noorse ondernemer Petter Stordalen mogen geloven, zult u voortaan aftellen naar maandag – met dank aan zijn tien gouden regels.

Hoezeer de Vlaamse familiezenders ook hun best doen om u en uw gezin op zondagavond voor de buis te kluisteren, toch slaan bij veel mensen dan de blues toe. Want waar vrijdagavond symbool staat voor zeeën van tijd, wordt zondagavond voor velen al verpest door de nabijheid van maandag, als de hele mallemolen van werk, school en sleur weer op gang komt. Ronduit triest, vindt Petter Stordalen. Die Noorse ondernemer bezit een hotelimperium in Scandinavië en de Baltische staten en zou volgens Forbes een van de rijkste mensen ter wereld zijn. Maar belangrijker: de man heeft gedurende zijn carrière heel wat levenslessen verzameld en wil die graag met ons delen. De titel van zijn boek zegt genoeg: Thank God it’s Monday! De tien leefregels om elke dag het beste uit jezelf te halen. Stordalen vindt maandag een prachtige dag, want hij ‘weerspiegelt het werkelijke leven. De vrijdagen daarentegen weerspiegelen de pauzes. Hou je van vrijdagen, dan hou je van de uitzonderingen. En dat is ronduit triest.’ Zo, de toon is gezet.

In hoofdstuk één schotelt hij ons meteen een knoert van een moreel dilemma voor. Stel dat u ’s avonds alleen thuis bent met uw kind en er wordt aangebeld door een charmante man in pak, die vraagt of hij uw telefoon mag lenen omdat er een ongeluk is gebeurd. Na enige aarzeling laat u hem binnen en geeft u hem uw gsm (u hebt namelijk al levensles drie gelezen: ‘Wees naïef, dat is een superkracht’). Maar vervolgens geeft de man u een duw en loopt hij recht naar de kinderkamer, waar hij uw kind op schoot neemt, met een mes in de hand. De vraag is nu: wat doet u? Volgens Stordalen zijn alle experts het erover eens dat er maar één slimme beslissing is: weglopen van uw kind. Een idee dat indruist tegen elke vezel in uw ouderlijk lijf. ‘Maar ziehier het argument: als je de man aanvalt, zal dat hoogstwaarschijnlijk letsel bij je kind uitlokken. Als hij van plan is om je kind te doden, zal hij dat wellicht sowieso doen, of jij daar nou wel of niet bent. Maar is hij juist op jou uit, wil hij jou onder druk zetten, dan haal je zo zijn doel weg uit de situatie. Bovendien gooi je dan alles overhoop voor hem. Plotseling staat híj onder druk. Hij weet dat je hulp gaat charteren. De klok tikt door, het is een kwestie van minuten voordat de politie en buren onderweg zijn.’ De kans dat u in deze situatie terechtkomt, is gelukkig klein. Maar volgens Stordalen hangt er een belangrijke levensles aan vast: doe niet zomaar wat de anderen of de maatschappij van je verwachten, maar durf de juiste keuze te nemen en tegendraads te zijn. Want hoe gezellig de sfeer onder meegaande collega’s ook mag zijn, soms heb je ruziezoekers nodig. ‘Ze kunnen nogal eens klagerig en vermoeiend zijn, maar soms zijn ze van levensbelang.’

Kaas en kaviaar

Voor levensles twee wordt geen ethische kwestie bovengehaald, maar duikt hij in de kunstwereld. Toen Stordalen enkele jaren geleden in het MoMA in New York liep met een bevriend kunstkenner, liet die hem raden hoeveel werken Picasso in zijn carrière heeft geproduceerd. Spoiler alert: vijftigduizend. Twee per dag, zeventig jaar lang. ‘Hij stond niet elk detail bij te schaven tot alles in elkaar paste. Zijn weg naar perfectie ging via de kwantiteit.’ En dat is iets wat Stordalen zijn lezers ook aanraadt: perfectionisme is ‘de ergste vijand van productiviteit’. Wilt u net als hij succesvoller worden in uw job, leer dan tevreden te zijn met 80 procent. Over levensles drie – ‘Wees naïef’ – hadden we het eerder al. Die komt er grosso modo op neer dat er in de zakenwereld te veel haaien rondlopen. Maar ‘de beste deals worden niet tot stand gebracht door egoïsten, wel door mensen die gaan voor samenwerking’.

Ook les vier klinkt behoorlijk contra-intuïtief: ‘Ga niet achter je droom aan.’ Dromen maken je ‘enkelsporig’, klinkt het. ‘Het is alsof je een vlag ver weg aan de horizon plant, om vervolgens je blik te fixeren op alles wat je daarnaartoe brengt. Dat zorgt ervoor dat je minder informatie oppikt die onderweg op je pad komt. Andere mogelijkheden die zich voordoen merk je niet op.’ In 2018 stapte Stordalen in de uitgeversbranche, wat op hoongelach werd onthaald. Slimme jongens investeren namelijk in technologie, niet in boeken. Hij had er ook nooit van gedroomd, geeft hij toe. Maar de kans deed zich op een dag voor, en hij greep ze. Met succes, of wat dacht u? Wie alle lessen tot in detail wil kennen, moet het boek maar lezen. Maar we geven ze u nog mee in een notendop: wees de domste in de kamer, omring u met andersdenkenden, kweek meer wilskracht en goede gewoontes, lees minder kranten, zoek zingeving en ten slotte: wees dankbaar. In plaats van op maandagochtend de wekker en het leven te vervloeken, kunt u ook denken: wat een mazzel heb jij. Je mag meedoen aan het avontuur, aldus vat Stordalen zijn levensfilosofie samen. Dat dit alles misschien iets vlotter gaat als miljardair, lijkt hij soms te vergeten. Zo vertelt hij bijna argeloos over zijn dagelijkse routines. ‘Elke ochtend sta ik op en doe ik dezelfde dingen. (…) Dan ga ik lunchen. Zo goed als altijd bruinbrood met kaas en kaviaar.’

Onzin of eyeopener?

Als we de regels voorleggen aan professor arbeidspsychologie Hans De Witte (KU Leuven), klinkt er meteen een luide zucht. ‘Ik zou in de eerste plaats graag twee levenslessen meegeven: 1. schrijf niet zo’n hype-boek, 2. lees het niet. Uiteraard zijn veel van die adviezen iets waard. Neem nu les drie, die pleit voor meer loyauteit en samenwerking. Mijn gód, dat is een stelregel die door religies al duizend jaar wordt bepleit. “Wie goed doet, goed ontmoet.” En dat klopt natuurlijk, maar hebben we echt een managementgoeroe nodig om zo’n oude koe uit de gracht te sleuren?’ Maar niet alle adviezen zijn even onschuldig, benadrukt De Witte. ‘Als mensen hieruit opsteken dat ze beter permanent tegendraads doen, dan zou onze maatschappij helemaal vastlopen. En eerlijk: als ik geopereerd word, hoop ik dat mijn chirurg níét tevreden is met 80 procent. Ik heb gewoon een ernstig probleem met al die krachtige uitspraken. Alles hangt toch af van de context? Ja, soms is 80 procent genoeg. Maar als er een mensenleven van afhangt, streef dan toch maar naar perfectie. Als mensen mijn tweede les in de wind slaan en toch dit boek lezen, zou ik hen in elk geval een stevige korrel zout aanbevelen.’

Professor persoonlijkheidspsychologie Filip De Fruyt (UGent) gaat tot op zekere hoogte akkoord met zijn collega, maar wil toch nuanceren. ‘Het kan voor lezers wel een eyeopener zijn om eens stil te staan bij hun typische gedragspatronen, hoe die verschillen van situatie tot situatie en de voor- en nadelen daarvan. Om terug te keren naar dat perfectionisme: wie een uitgesproken consciëntieuze persoonlijkheid heeft, zal het waarschijnlijk moeilijk hebben met die 80 procent-regel. Dat blijkt ook uit onderzoek dat wij hebben gevoerd: als je mensen verplicht om counter-dispositional behaviour te stellen, dat dus indruist tegen je persoonlijkheid, kan dat een negatief gevoel opleveren. Maar het is wel iets wat je kunt leren. Soms is er bijvoorbeeld een gebrek aan tijd, waardoor je je werk niet tot in de puntjes kunt uitvoeren en je dus uit je comfortzone wordt gehaald. En dat is niet altijd slecht. Pas op: door zo’n boekje te lezen zul je je gedrag niet zomaar veranderen. Maar het doet je wel nadenken. En als je beseft dat bepaald gedrag jou veel nadelen oplevert – omdat je bijvoorbeeld niets afgewerkt krijgt of nooit nee durft te zeggen – dan kun je op zoek naar professionele hulp.’