‘Maak van openbaar vervoer ondubbelzinnig het goedkoopste vervoersmiddel’

‘Een van de zaken die ons uit deze energiecrisis kunnen helpen is een ‘Klimaticket B’ naar Oostenrijks model’, schrijft Clemens de Olde van de Gezinsbond. ‘Het bevriezen van de huidige tarieven, zoals vrijdag afgesproken door de federale regering, is niet genoeg.’

Een prijsstijging van honderden euro’s binnen een paar maanden voor energie- en brandstofgebruik komt voor niemand gelegen. Voor gezinnen met lage inkomens en zonder reserves zijn de gevolgen zelfs desastreus. Niet toevallig stijgen de hulpvragen bij OCMW’s nu veel gezinnen opeens een onverwacht gepeperde factuur gepresenteerd krijgen. Ook werkgevers die bedrijfswagens met tankkaart verstrekken zullen zich stilaan afvragen of er geen alternatieven zijn voor de stijgende mobiliteitskosten. Waar maatregelen aan de pomp voor de korte termijn onmisbaar zijn, is het tegelijk zaak om de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer terug te vergroten. Daarom stelt de Gezinsbond voor om naar Oostenrijks voorbeeld een ‘Klimaticket B’ in te voeren als onderdeel van de energietransitie.

Het Oostenrijkse ‘Klimaticket Ö’ werd op 1 oktober 2021 geïntroduceerd. Voor 1095 eruro per jaar (3 euro per dag) is dat een onbeperkt abonnement op het complete openbaar vervoer in het land. Met een supplement van 110 euro mogen tot vier kinderen mee. Er is ook een gereduceerd tarief voor jongeren, senioren en mensen met een beperking.

Dit aanbod staat in schril contrast met de Belgische prijzen: een ongelimiteerd abonnement bij de NMBS kost 3.357 euro per jaar. Het supplement voor een onbeperkt abonnement op De Lijn kost nog eens 299 euro extra, en voor MIVB zelfs 499 euro. De Vlaming die dus (enkel binnen het gewest) onbeperkt de trein en bus wil nemen betaalt daarvoor zo’n 10 euro per dag. Weliswaar mag je bij die maatschappijen ook kinderen gratis meenemen maar de prijs voor een volwassene doet de ticketkosten voor kinderen verbleken. Een Klimaticket doorbreekt deze overwegingen en prijsniveaus met een onverslaanbaar alternatief. Met 140.000 verkochte tickets in de eerste twee maanden lijkt de introductie in Oostenrijk dan ook een klinkend succes.

Vergelijk ook eens de kosten van het hebben van een wagen. De Inspecteur van Radio 2 hanteerde vorig jaar een all-in kost van gemiddeld € 0,33 per kilometer. Met een jaarlijkse afstand van 10.000 kilometer komt dat op hetzelfde niveau als een onbeperkt treinabonnement. Dat kilometerbedrag zal met de huidige brandstofprijzen al hoger zijn en die afstand is een eerder krappe schatting voor dagelijks woon-werk en gezinsverkeer. Bij een gelijke prijs zal de flexibiliteit van een wagen al snel de doorslag geven. In tegenstelling tot een treinabonnement op naam kan een wagen ook nog meer dan één volwassene vervoeren waardoor ze nog aantrekkelijker wordt voor gezinsgebruik. Die overweging geldt natuurlijk alleen voor de gezinnen die zich überhaupt al een wagen kunnen -of willen- aanschaffen. Eén op tien gezinnen in Vlaanderen heeft hiervoor niet de middelen en voor een groter aandeel neemt de wagen een gevoelige hap uit het gezinsbudget.

Deze vergelijking laat zien dat het bevriezen van de huidige tarieven, zoals vrijdag afgesproken door de federale regering, niet genoeg is. En er zijn meer redenen dan prijsstijgingen en geopolitiek om hard in te zetten op minder fossiel brandstofverbruik. Het jongste IPCC-klimaatrapport schetst rampzalige gevolgen als we de uitstoot van broeikasgassen niet snel drastisch omlaag brengen. Daarbij wordt de roep naar aangenamere verkeersluwe leefomgevingen steeds luider, met minder slachtoffers en luchtverontreiniging. Jonge kinderen zijn immers extra kwetsbaar in het verkeer en gevoeliger voor fijn- en stikstof.

Nu de wettelijke kaders voor de energietransitie uitgewerkt gaan worden, pleiten we dan ook voor een ambitieuze beslissing in de vorm van Klimaticket B: een abonnement dat van het openbaar vervoer ondubbelzinnig het goedkoopste vervoersmiddel maakt. Zo wordt dat écht een aantrekkelijk alternatief voor de wagen, pakken we energie-afhankelijkheid aan en kunnen we werken aan een betere leefomgeving voor alle Belgische gezinnen.

Clemens de Olde is beleidsmedewerker mobiliteit, wonen en omgeving bij de Gezinsbond.

–

–

–