‘Maak van gegraai het nieuwe abnormaal, maak van sociaal het nieuwe normaal’

Wij maken deel uit van een beweging die steeds groter wordt

Gisteren vertelde Lili, uit Limburg, hoe ze haar moeder ging bezoeken in het ziekenhuis. Ze was de hele week niet in bad kunnen gaan. Personeelstekort. Toen Lili het plastic zakje van de urinesonde wilde leegmaken, bleek dat haar hele rechterbeen, dat omzwachteld was, nat was van de urine. Een lek in het zakje. Uiteindelijk moest Lili zelf haar moeder wassen, en zelf een nieuwe windel aanbrengen.

Is dat uw ‘superieure samenleving’, mevrouw Rutten? Een samenleving waar onze bejaarde ouders en grootouders een lastige kostenpost worden, in plaats van mensen die respect en verzorging verdienen? Bekijk eens wat er vandaag in de wereld gebeurt.

We leven op een planeet waar 8 multimiljardairs meer rijkdom bezitten dan de 3,5 miljard armste aardbewoners. Een wereld waar de kloof tussen arm en rijk decadent groot is geworden: is dat uw superieure samenleving, mevrouw Rutten?

We leven in een land waar een staatssecretaris voor migratie durft te zeggen dat Artsen Zonder Grenzen zwangere vrouwen en kinderen beter kan laten verdrinken in de Middellandse Zee, want mensenlevens redden ‘creëert een aanzuigeffect’. Zijn dat uw superieure waarden, mevrouw Rutten?

1 mei is de dag van de arbeid, een dag van verzet tegen een kapitaalkrachtige elite, tegen de grote graaiers die zichzelf superieur vinden en ons een maatschappijmodel willen opdringen van onrechtvaardigheid en ongelijkheid. Wij zullen dat zogenaamde superieure maatschappijmodel nooit aanvaarden. Welke taal je ook spreekt, in welk land je ook geboren bent: 1 mei is een dag van solidariteit tussen iedereen die opkomt voor een sociale samenleving.

Laat 1 mei de dag zijn waar angst wordt omgezet in hoop, en gelatenheid wordt omgesmeed in strijd. Vandaag komen in heel de wereld mensen op straat. Bouwvakkers en kunstenaars, verplegers en automobielarbeidsters, straathoekwerkers en middenvelders. En jongeren, véél jongeren. Het zijn die toekomstbouwers die eergisteren het vuur van Bernie Sanders hebben aangewakkerd, die gisteren Unidos Podemos in Spanje vooruitstuwden en die vandaag met tienduizenden aansluiten bij Mélenchon in Frankrijk.

Wij maken deel uit van een grote beweging die steeds sterker wordt. Een beweging die valt en opstaat, maar elke dag blijft groeien. Wij geloven de sprookjes niet meer die ons worden verteld, wij aanvaarden het versleten maatschappijmodel niet meer dat ons van bovenaf wordt opgelegd. Wij eisen het recht op om de bakens te verzetten.

Bescherm de arbeid: een sociaal anti-burnoutplan

1 mei is de bescherming van de arbeid. Tegen de uitputting. Tegen het overwerk. Tegen de willekeur. Zeg nog eens dat die boodschap vandaag niet actueel is.

In de superieure samenleving van mevrouw Rutten heeft de helft van alle werknemers schrik om een burnout te krijgen. En niet alleen kapotgewerkte vijftigplussers. Steeds meer jonge mensen kraken onder de druk van het leven. In vergelijking met tien jaar geleden zijn er vandaag drie keer meer dertigers die thuis zitten met een burnout. Stress, werkdruk en onzekerheid, dat is de superieure samenleving van mevrouw Rutten.

Jonge mensen lopen zich vandaag te pletter, opgejaagd door het ritme van de productie, gestrest door een samenleving waar het ieder voor zich is. Bedrijven verwachten steeds meer van hun personeel, om competitief te kunnen blijven in een dolgedraaide wereldmarkt. Mensen moeten méér, harder en langer werken. Is dat de wereld die wij willen? Een samenleving waar de helft van de mensen vreest om ooit van de helse draaimolen van de arbeidsmarkt te vliegen? We branden een hele generatie op, in naam van de maximale winst. Begin er maar aan, als jong gezin. Flexibiliteit, werkdruk en onzekere jobs maken het steeds moeilijker om betaalde arbeid te combineren met de zorg voor het gezin, met ontspanning, met een zinvol engagement in de samenleving.

En wie uitvalt, is helemaal de pineut. Die wordt door Maggie De Block geresponsabiliseerd, geactiveerd en gesanctioneerd. In plaats van mensen die uitvallen te helpen, in plaats van hen tijd en rust te gunnen, worden ze opgejaagd en gestraft. Dat is de superieure samenleving van de rechterzijde.

Wij werken om te leven, we leven niet om te werken. De rijkdom die wij met z’n allen produceren, is groter dan ooit, de koek wordt alleen steeds ongelijker verdeeld. Wij zullen niet aanvaarden dat steeds meer mensen kraken onder productiviteit en werkdruk, terwijl enkelingen de vruchten plukken van ons werk. De bedrijfswinsten stijgen met 15 procent. De ceo’s van de beursgenoteerde bedrijven in ons land belonen zichzelf met de riante wedde van 1,96 miljoen euro. En ons kleine landje telt tegenwoordig al 110.000 miljonairs, een nieuw record. Een alarmerende stijging van het aantal burn-outs, dat is de prijs die we betalen.

Daarom moeten we de rijkdom herverdelen en mensen zuurstof geven. Daarom pleiten wij voor een radicale oplossing: kort de werkweek in tot 30 uur, vijf keer zes uur werken.

De eerste mei is ooit geboren uit de wereldwijde strijd voor arbeidsduurverkorting. De achturendag werd honderd jaar geleden als ‘onmogelijk’ en ‘onrealistisch’ weggezet, tot de pioniers van de arbeidersbeweging hun slag thuishaalden. Net zoals wij ook de slag voor de ‘onmogelijke’ en ‘onrealistische’ 30-urenweek zullen thuishalen.

We werken om te leven, we leven niet om te werken. Er was een tijd dat mensen zes dagen op zeven werkten. Dat we op zaterdag niet moeten werken, is pas in 1955 wet geworden, na vele zaterdagstakingen. Het weekend, zoals we dat vandaag kennen, hebben we aan de sociale strijd te danken.

Waarom zouden we vandaag geen nieuwe stap vooruit kunnen zetten? Werken we om te leven, of leven we om te werken? Arbeidsduurvermindering om meer tijd te hebben om te ademen. Meer tijd voor ontspanning. Meer tijd voor de kinderen. Meer tijd voor zorg. Meer tijd voor engagement.

Maak van sociaal het nieuwe normaal: dat eisen wij vandaag op 1 mei, en daarom pleiten wij voor een sociaal anti-burnoutplan met vier pijlers:

1. Herverdeel de arbeid, en evolueer naar een 30-urenweek met loonbehoud

2. Trek de Wet-Peeters weer in. Ongeremde flexibiliteit ondermijnt ons sociaal leven. Respecteer vaste uurroosters en de wekelijkse arbeidsduur.

3. Zorg voor een menselijk arbeidsritme en zet de gezondheid van werknemers op de eerste plaats.

4. Stop de jacht op langdurig zieken, en geef patiënten rust en ruimte om te herstellen.

Bescherm de aarde: investeer in publiek onderzoek en publieke bescherming

Op 1 mei willen we niet alleen arbeid beschermen, maar ook de natuur. Want wij willen niet alleen tijd om te ademen, maar ook een leefmilieu om gezond te ademen. Geen kankerlucht. Geen kankergewassen. Geen kankergrond. Geen producten die de capaciteit van onze aarde aantasten en verhinderen dat de aarde zich herstelt.

In de superieure samenleving van Gwendolyn Rutten vervalst een multinational als Monsanto wetenschappelijke studies om het kankerrisico van de onkruidverdelger Round-Up te verbergen. Dat zijn de superieure rechten en waarden van uw kapitalisme, mevrouw Rutten.

Keer op keer blijkt hoe multinationals van onze politici de vrijheid krijgen om in naam van de maximale winst een loopje nemen met ons recht op gezondheid, ons recht op gezonde lucht, gezonde voeding en een gezonde planeet.

Keer op keer!

De farma-industrie moffelt studies over schadelijke bijwerkingen van medicamenten weg. De asbestbaronnen zijn verantwoordelijk voor tienduizenden overlijdens. De sjoemelsoftware van Volkswagen verdoezelde de CO2-uitstoot van dieselwagens. En keer op keer dienen al die leugens maar één belang: het aandeelhoudersbelang van Big Business.

Wij zeggen vandaag:

Het is niet normaal dat Monsanto zélf onderzoeken de wereld instuurt om twijfels te zaaien over de kankerrisico’s van glyfosaat en andere producten. Het is niet normaal dat die studies worden ondertekend door zogenaamde ‘onafhankelijke wetenschappers’, betaald door die grootbedrijven. Het is niet normaal dat onze landbouwgronden vergiftigd worden, onze aarde uitgeput en onze gezondheid verpest.

Waarom roepen wij geen alarmniveau 4 uit voor de volksgezondheid? Waarom dwingen wij geen verbod af op levensgevaarlijke chemische onkruidverdelgers? Niet alleen voor particulieren, maar ook voor de industriële landbouw? Wij willen geen kankergewassen, geen kankerlucht, en geen kankergrond.

1. Geef voedsel- en gezondheidsagentschappen eigen, onafhankelijke controlemechanismen, los van het grootbedrijf en lobbygroepen. Voedselveiligheid, volksgezondheid en het voorzorgsprincipe moeten daarbij centraal staan, niet de concurrentiële winstbelangen van machtige multinationals.

2. Steun op publiek onderzoek, in plaats van privaat gesjoemel. Vorige week nog kwamen overal ter wereld wetenschappers op straat, ook hier bij ons, om te pleiten voor degelijk openbaar onderzoek. “Wij willen dat de politiek rekening houdt met de wetenschappelijke studies”, zei een jonge hoogleraar op de radio. Hou rekening houden met de collectieve wijsheid van universiteiten en publieke onderzoekscentra, in plaats van naïef te geloven in vervalste studies van lobbyisten.

3. Investeer in wetenschap. De mensheid bezit een enorme intelligentie en talent. Stel dat we al die opgestapelde kennis bundelen en inzetten voor wat écht telt? Met innovatieve wetenschap en baanbrekend onderzoek kunnen we de klimaatopwarming aanpakken, het leefmilieu beschermen en onze planeet duurzaam ontwikkelen. Die kennis mag niet in de dwangbuis van private winstbelangen worden opgesloten.

Links is terug, mét een strategie

“Links is terug, mét een strategie.” Zo stond het in de zaterdagkrant. We kunnen ons blind staren op de overwinning van Donald Trump, maar de grote verrassing van de Amerikaanse verkiezingen is de fenomenale tegenbeweging, in de buik van de samenleving, van Bernie Sanders en zijn toekomstbouwers. We kunnen sakkeren zoveel we willen op de bankier Emmanuel Macron, de kandidaat van de haute finance, die het straks in de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen opneemt tegen de fasciste Marine Le Pen. Maar er is ook Jean-Luc Mélenchon, die honderdduizenden Fransen mobiliseerde voor een sociaal en duurzaam alternatief. Dat is de toekomst.

Een derde van de jongeren heeft voor Mélenchon gestemd. Hetzelfde zag je bij Sanders, bij Unidos Podemos, bij Jeremy Corbyn. Ja, links is terug, mét een strategie. Gisteren kwamen in Antwerpen duizenden jongeren samen op het DiverCity Festival: een sociale toekomst zonder racisme, een duurzame samenleving, gebouwd op diversiteit en solidariteit: dat is ons antwoord op de verdeel-en-heerspolitiek van rechts.

De PVDA heeft de wind in de zeilen. Volgens de laatste peilingen zouden wij van 2 naar 16 parlementszetels gaan. In Wallonië, in Brussel, maar ook in Vlaanderen. En vooral: wij halen stemmen terug bij de N-VA, de partij die mensen verandering beloofde, maar verarming in de plaats gaf.

Sinds de verkiezingen is de N-VA in sneltempo verveld tot een partij als alle andere, een machtspartij die neerkijkt op gewone mensen, een harde besparingspolitiek voert en hele bevolkingsgroepen tegen elkaar opzet. Een partij waar de graaicultuur evengoed woekert, net zoals bij alle andere traditionele partijen.

“Zoiets is niet mogelijk in Vlaanderen”, zei Liesbeth Homans nochtans toen het Publifin-schandaal in Wallonië losbarstte. Maar nog geen week later barstte in Gent het Publipart-schandaal los, en bleek Siegfried Bracke van N-VA de grootste graaier van allemaal, met een loon van meer dan 300.000 euro per jaar. Het is de verfilming van mijn boek Graailand, elke avond om 19u op het Journaal.

Dat is niet alleen een centenkwestie. Het gaat ook over democratie. Volksvertegenwoordigers zouden het volk moeten vertegenwoordigen, en niet hun eigen portefeuille of de lobbybelangen van banken en multinationals.

Twee maanden geleden barstten de graaischandalen in Vlaanderen los. Twee maanden later is er niks veranderd. De werkgroep ‘politieke vernieuwing’ is een maat voor niets. Ja, lobbyisten die het parlement binnenlopen, worden voortaan in een register opgeschreven. Goed nieuws voor de restaurants rond de Wetstraat, want daar kan wél lekker gelobbyd worden. En ja, voortaan moeten politici de “grootteorde” van hun vergoedingen bij bedrijven en banken aangeven.

Het zou er nog maar aan mankeren. Maar dat was de vraag niet. Wij eisen waterdichte schotten tussen de politiek en het bedrijfsleven. Wij eisen een maximumloon voor politici van drie keer het gemiddelde werknemersloon.

De machtspartijen verwijten ons populisme, maar wat wij voorstellen, is gewoon erg populair: 72 procent van de bevolking is tegen betaalde bijbaantjes voor beroepspolitici.

Wij hebben meer megafoons zoals Raoul Hedebouw en Marco Van Hees nodig in het parlement. Volksvertegenwoordigers die de stem van de bevolking kunnen laten horen in het stoffige pluche van de Kamer. Politici die leven zoals normale mensen, met een normaal loon. Politici die weten wat dat is, de Turteltaks, een indexsprong, dure waterfacturen.

Maar wij zullen het niet in jullie plaats doen. Jullie moeten mee bouwen aan die groeiende beweging, die tegenstroom van onderuit, stap voor stap en steen voor steen. Zonder die tegenbeweging kunnen wij geen tegenmacht opbouwen. En zonder tegenmacht kunnen wij in het parlement niets veranderen, zelfs niet met 30 verkozenen.

Wij willen een toekomst waar sociale rechtvaardigheid, democratie van onderuit en duurzame milieubescherming de norm wordt. Samen maken we van sociaal het nieuwe normaal.