Star Wars overheerst het einde van een jaar waarin ook de Zweedse coalitie sterk uit de hoek kwam. De uitermate politieke saga van Lucas is een metafoor van onze politieke wereld. Poging tot een (niet zo ludieke) parallel…
Het is eind 2015 en hier is The Force Awakens. De oppermachtige marketing van de Walt Disney Company, de nieuwe eigenaar van de saga, maakt het onmogelijk om aan de terugkeer van Star Wars op het witte doek voorbij te gaan. Entertainment tot de tiende macht.
Het nieuwe deel van de saga, die in volle posttraumatische schok na de aanslagen in Parijs komt, past in het rijtje van Hollywoodblockbusters maar herinnert ons er ook aan hoe Star Wars een uitermate politieke saga is. Het universum van de films, dat constant heen en weer getrokken wordt tussen de lichte en duistere kant van de kracht, doet denken aan de strijd tussen het Goede en het Kwade op geopolitiek niveau. Maar het doet ook denken aan het permanente rollenspel tussen de premier, Charles Michel en de voorzitter van de N-VA Bart De Wever in de Zweedse coalitie.
“Zoals een groot aantal uitingen uit de populaire cultuur, kan Star Wars ook zeer politiek gelezen worden,” vindt ook Björn-Olav Dozo, professor aan de universiteit van Luik, gespecialiseerd in de verschillende facetten van die culturele uitingen. Onlangs gaf hij ook een conferentie over het personage van Darth Vader.
“In de eerste trilogie was de As van het Kwaad het Sovjetrijk. Na verloop van tijd is de dreiging geëvolueerd naar iets dat met terrorisme vergeleken kan worden. De episode van 2005 toonde een post-11 september geïnspireerde wereld. The Force Awakens zal onvermijdelijk de stempel dragen van de context van zijn productieperiode.”
Luke Michel en Darth De Wever: De Zweedse coalitie in Star Wars-modus?
Een periode waarin de Islamitische Staat gruwelijke daden beging, alle televisieschermen van de wereld inpalmde en de Westerse democratieën verplichtte hun wetgevingen aan te passen om zichzelf te beschermen.
“De saga van Star Wars vertelt de geboorte van de democratisch verkozen dictatuur,” zo vat Nicolas Buytaers samen. Hij is presentator van het politiek-humoristische programma Un samedi d’enfer op de RTBF. “In het eerste deel van de initiële saga heerst er onrust en spanningen met de bank- en handelswereld. In het tweede deel wordt de Galactische Senaat opgericht, een vorm van VN die een leger klonen op de been brengt om de problemen te regelen. Deel drie is oorlog. Palpatine wordt een democratisch verkozen dictator. De kijker leert bovendien dat hij de onrust stookte. Vandaag zijn we in de werkelijkheid nog maar in het eerste deel: er is onrust, te weten aanslagen en spanningen, en we proberen democratisch te reageren. In de echte wereld is het zaak om niet naar deel twee en drie te kantelen.”
Zonder in de complottheorie te willen vervallen, die zeer aanwezig is in de saga, aarzelen sommige zeer conservatieve partijen niet om, in een reële wereld die in de war gestuurd wordt door de aanslagen aan de migrantencrisis, van de omstandigheden gebruik te maken om hun agenda door te drukken en een hardere politiek te voeren, wat een paar jaar geleden nog ondenkbaar was. “De marineblauwe golf in Frankrijk, gestopt door een Republikeinse opflakkering (NVDR – correcter geanalyseerd als “Republikeins uitstel” door Le Monde) is net wat Star Wars aan de kaak stelt” vindt Buytaers.
Bart De Wever: permanent op het randje van de “donkere kant van de kracht”
In België werd 2015 buitensporig overheerst door de Zweedse coalitie in de federale regering. Charles Michel heeft zich definitief doen gelden als premier aan het hoofd van een coalitie die in zijn regeerakkoord was vooruitgelopen op de terreurdreiging. Het ergste werd vermeden in Verviers en Brussel, terwijl de centrumrechtse meerderheid het leger in de straten opstelde en het veiligheidsbeleid verharde. Burgemeester van de Antwerpen en voorzitter van de N-VA Bart De Wever bleef permanent op het randje van de “donkere kant van de kracht” door de herziening van de Conventie van Genève voor te stellen en op te roepen tot een Patriot Act om de Belgen te beschermen.
Nicolas Buytaers, grote kenner van Star Wars, was bereid om het spelletje van vergelijkingen te spelen – met de beperkingen die eigen zijn aan de oefening – tussen de personages van de serie en de leden van de Zweedse coalitie die verscheurd worden tussen het Licht en de Duisternis.
“Luke Skywalker kan alleen Charles Michel zijn” glimlacht hij. De held van de serie – een afstammeling van een koninklijk geslacht, die zal afzien van de privileges daaraan verbonden – is jong, onstuimig en bereid in zichzelf de kracht te vinden om zich los te maken van zijn mentors en de slechteriken te overwinnen. Uiteindelijk vecht hij zelfs tegen Darth Vader, in een finale strijd die verwant is met de “moeilijkste beslissing uit mijn volwassen leven” die Charles Michel nam door het dreigingsniveau voor Brussel naar 4 op te trekken.
Luke Michel en Darth De Wever trekken aan de touwtjes van de coalitie
“Bart De Wever kan enkel Darth Vader zijn,” gaat Nicolas Buytaers verder. “Maar de Vader van deel 4, wanneer hij de perfecte belichaming wordt van de duistere kant van de kracht.”
Luke Michel en Darth De Wever trekken aan de touwtjes van de coalitie. De eerste door zijn “kern” met standvastigheid en diplomatie te leiden, de tweede door regelmatig zijn meerderheid terug te fluiten met opruiende taal, debatten die soms op het randje van het democratische liggen. “Net zoals in Star Wars is er altijd een vorm van aantrekking van de Duistere Kant”, analyseert Buytaers.
“Je hebt altijd de indruk dat Charles Michel Bart De Wever verdedigt zonder zijn naam te vermelden. Het is het bewijs dat de N-VA deze regering overheerst. In The Empire Strikes Back wordt Luke Skywalker erdoor aangetrokken maar beseft hij zijn fout. Het is de ‘Je me suis trompé’ (over N-VA, red.) van Charles Michel…” Een dubbelzinnige interactie die ook een verklaring heeft: de MR is soms heel gelukkig dat N-VA bepaalde thema’s aangrijpt, want die kunnen haar meest conservatieve kiezers verleiden.
“Charles Michel als Luke Skywalker en Bart De Wever als Darth Vader ? U bent vrij om die vergelijking te maken ” lacht professor Björn-Olav Dozo. Toch bevestigt zijn analyse van het personage van Anakin Skywalker (alias Darth Vader) de vergelijking met de voorzitter van de N-VA. “Het is waarschijnlijk het politiekste personage uit de saga en de echte held. Het is een gekweld personage waarvan de psychologie gekenmerkt wordt door die aantrekking naar de duistere kant van de kracht”. Een complex personage, die de verdediging van de republiek vooropstelt, maar die niet beschut is tegen gewilde onnozelheden of provocaties… De Wever, zeggen we…
Quid Jambon, Reynders, Francken…?
De andere sleutelfiguren van de Zweedse coalitie kunnen ook hun alter ego in het galactisch universum vinden.
“Jacqueline Galant is uiteraard Jar Jar Binks” zegt Nicolas Buytaers. “Het is de meest gehate held van de fans van de saga. Hij is onhandig en slaat de ene flater na de andere. Maar hij houdt stand en is er nog steeds, net zoals Jacqueline Galant. Didier Reynders zou Han Solo kunnen zijn. De laatste weken sloofde hij zich uit om het imago van België op te poetsen. Maar Han Solo is een antiheld, een smokkelaar die altijd een dubbelzinnig karakter heeft. Het is geen goed of kwaad personage, hij schommelt altijd tussen de twee. Je zou Chewbacca in Daniel Bacquelaine kunnen zien, zijn trouwe metgezel die hem overal volgt.”
“Jan Jambon zou Wilhuff Tarkin kunnen zijn, de Grootmoff van het Galactisch Keizerrijk en commandant van de Death Star, een droog personage ter beschikking van Vader. Het is iemand met een uitgesproken mening die niet aarzelt om een harde politiek te voeren. Theo Francken zou dat ietwat donker personage zijn die in de schaduw staat van de keizer, een lid van de keizerlijke, in het rood gehulde, verstarde garde.”
Voor de specialisten onder de specialisten vindt de filmexpert zelfs een metafoor voor vicepremier Kris Peeters
Aangezien Star Wars arm is aan vrouwelijke personages, heb je een beetje verbeelding nodig op prinses Leia en haar moeder Padmé Amidala in Maggie de Block, de Open VLD-minister van Sociale zaken en Gwendolyn Rutten, de voorzitster van de Vlaamse liberalen, om te toveren. “In Star Wars zijn het twee zeer pure en onberispelijke personages, zelfs al worden ze alle twee verliefd op hufters” geeft de presentator van de RTBF aan. De ultra populaire “Maggie” is de ogen van het publiek juist de verpersoonlijking van een “zuivere” pragmatische politiek die antwoorden biedt… “Obi-Wan Kenobi is de vader van Charles Michel met wie hij de baard deelt” vertelt Nicolas Buytaers nog. Het is Louis Michel die zijn zoon alles leerde. Qui-Gon Jinn zou Jean Gol zijn. Die laatste is al twintig jaar overleden maar nog springlevend in de geesten van de kopstukken van de MR. Yoda, de braafste van de braafste, zou niemand minder dan Herman De Croo zijn, die alles gezien, gekend en heeft en de crisissen met filosofie en een tikkeltje humor observeert.
Voor de specialisten onder de specialisten vindt de filmexpert zelfs een metafoor voor vicepremier Kris Peeters in het Expanded Universe van Stars Wars – dat geheel van strips, romans en andere spellen die de saga vervolledigen. “Hij kan enkel een Jediridder zijn die zowel door de lichte als de duistere kant van de Kracht wordt aangetrokken. In de films bestaat dat niet. Maar in het Expanded Universe zou hij een Jedi in opleiding zijn, die naar de duistere kant trekt en terugkeert: Quinlan Vos.”
Onze gesprekpartners hameren er trouwens dat we best geen enkele fout in de namen schrijven: in de ogen van de vele Star Wars-fans is dat genoeg voor een ogenblikkelijke slechte reputatie en banbliksems…
Een nieuwe generatie
Zelfs de geschiedenis van deze buitengewone filmfranchise is een metafoor van de generatie MR-N-VA-Open VLD-CD&V die momenteel aan de macht is. “In de jaren 1970, toen de eerste Star Wars op het witte doek verscheen, kwamen we uit een periode van verouderde films van grote studio’s” besluit Nicolas Buytaers.
“Een nieuwe generatie van onafhankelijke regisseurs – Spielberg, Lucas, Coppola, Scorsese… – nam het over. Die generatie kwam voort uit de Franse Nouvelle Vague en wou alles overhoop halen. Ze filmden buiten, vertelden meer hedendaagse verhalen… Lucas vroeg geen hoge verloning voor Star Wars, maar eiste 100% van de merchandisingrechten op. Ze hebben de filmindustrie radicaal veranderd. Op dezelfde wijze wil de nieuwe politieke generatie van Charles Michel dingen in beweging zetten – ook al zijn er veel “fils de”. Net als hun ouders regelen ze dingen onderling. Maar ze gebruiken een moderner discours, dat is zeker, en integreren de nieuwe communicatiecodes.”
Eind 2015, droomt de Zweedse coalitie er alvast ook van ultra populair te zijn dankzij haar “Force Awakens”…
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
