Liesbeth Homans: ‘Regeren moet ook zonder excuses kunnen’

De N-VA mag nooit in de positie terecht komen waarbij we de kiezers eerst onze excuses moeten aanbieden voor het beleid dat we gevoerd hebben, alvorens een nieuw mandaat te durven vragen voor een volgende regeerperiode. Als dat betekent dat we in de ogen van sommigen ‘een bende caractériels’ zijn, zullen we die geuzennaam met trots dragen.

We zijn nog één maand verwijderd van het N-VA congres rond het thema ‘Verandering voor Vooruitgang’. De druk van de pers om de verkiezingslijsten en vooral de lijsttrekkers de wereld in te sturen, stijgt met de dag. Niemand zal het belang van de juiste lijstvorming ontkennen, maar het blijft de kers op de taart. En die taart is ons programma.

Laten we ons dus eerst maar eens druk maken over de inhoud voor we het over de poppetjes hebben. Het is een uitspraak die u ongetwijfeld al eerder hebt gehoord van politici, maar bij de N-VA is het ook realiteit. Een schouwspel waarbij kandidaten vechtend over straat rollen voor een verkiesbare plaats, nog voor ze weten welk programma ze gaan verdedigen? Het mag ons niet overkomen. Daar waken we over. Uit respect voor elkaar en voor de kiezer.

Met die inhoud van ons congres gaat het overigens prima, dank u wel. De amendementen op de ontwerpteksten stromen binnen. Onze partij bruist van de ideeën en ambitie. De verandering blijft onverminderd aan kracht winnen. Stof genoeg voor een boeiende driedaagse. En een mooie prelude voor de vorming van een duidelijk Vlaams, federaal en Europees programma.

We gaan er prat op dat het verkiezingsprogramma waarmee we naar de kiezer trekken het meest duidelijke en overzichtelijke zal zijn. Geen achterpoortjes, geen vage stellingen die voor interpretatie vatbaar zijn, geen wollig taalgebruik. Onze kiezer moet er op kunnen vertrouwen dat het programma waar hij voor gestemd heeft, ook ontegensprekelijk terug te vinden is in het beleid dat we voeren.

Ook hier gaat het eerst om de inhoud en dan pas om de postjes. Dat hebben we bij de vorige regeringsvorming reeds bewezen. Macht om de macht. Daar gaat het niet om. Om de concullega’s even voor te zijn: dat betekent niet dat N-VA niet bereid is om compromissen te sluiten als dat nodig is. Het compromis is in een versnipperd politiek landschap onvermijdelijk.

Bovendien is er niks oneerbaars aan. Het betekent echter wel dat we als partij duidelijke breekpunten naar voren zullen schuiven waar we niet van kunnen afwijken, zonder aan het hart van ons programma te raken. De N-VA mag nooit in de positie terecht komen waarbij we de kiezers eerst onze excuses moeten aanbieden voor het beleid dat we gevoerd hebben, alvorens een nieuw mandaat te durven vragen voor een volgende regeerperiode. Als dat betekent dat we in de ogen van sommigen ‘een bende caractériels’ zijn, zullen we die geuzennaam met trots dragen.

Eén van de kernpunten op het federale vlak, kent u ongetwijfeld al. Het ombouwen van de Belgische staat tot een confederaal model waarbij alle bevoegdheden in eerste instantie naar de deelstaten gaan. Vlaanderen en Wallonië kunnen op die manier met eigen inzichten en politieke remedies bouwen aan het welzijn en de welvaart van hun burgers. Enkel wat beide deelstaten samen willen doen, wordt federale materie.

Volgens de traditionele partijen is dit model onhaalbaar. Een eigenaardig standpunt. Open VLD ijverde jarenlang voor exact dezelfde invulling van een hervormd België. Onlangs schrapte de partij echter het confederalisme om onduidelijke redenen uit het partijprogramma. Misschien omdat het moeilijk is om het confederalisme als “onhaalbaar” te bestempelen, als je er zelf jarenlang – toch alvast op papier – voor hebt gestreden. Misschien zijn ook hier de nodige excuses aan de kiezer op hun plaats.

Als verantwoordelijke politici moeten we ons integendeel de vraag stellen of de formule van staatshervorming na staatshervorming wel nog een realistische, haalbare optie is? De geschiedenis leert ons dat de zes voorbije staatshervormingen Vlaanderen vooral veel geld hebben gekost in ruil voor stukjes en brokjes van bevoegdheden. Voor de jongste staatshervorming alleen al loopt de factuur voor Vlaanderen op tot 7,8 miljard euro in de volgende legislatuur. Het versnipperen van bevoegdheden over de verschillende beleidsniveaus leidt bovendien tot een onwerkbare staat en structureel kluwen waar de democratie onder lijdt.

Tijdens de volgende campagnemaanden zullen de traditionele partijen onderwerpen als ‘staatshervorming’ en ‘confederalisme’ angstvallig van de agenda willen houden. Met hun bijeen gefietst palmares op dat vlak, is dat zeer begrijpelijk. Ze zullen de klemtoon op sociaal-economische thema’s willen leggen. Daar zijn wij het met de N-VA alvast roerend mee eens. Ook op dat vlak zullen we de kiezer een glashelder alternatief bieden op het halfslachtige regeringswerk van de voorbije jaren.

Alleen kan je er niet omheen dat de confederale staat de beste garantie is om een krachtig en eenduidig sociaal-economisch beleid te voeren op maat van Vlaanderen. Confederalisme is geen doel op zich. Het is een middel om de wil van de kiezer om te zetten in beleid en excuses aan de burgers te vermijden. Te vaak sneuvelen broodnodige maatregelen op het onwrikbaar ‘Non’ van Waalse partijen die geen enkele verantwoording hoeven af te leggen aan de Vlaamse kiezer. De fundamentele hervorming van de staat is geen bezigheidstherapie voor politici. Het is een basisvoorwaarde voor de democratie waar zowel Vlamingen als Franstaligen beter van worden.