Leopold Lippens: ‘Bart De Wever had voor 200 procent gelijk toen hij naar ’t Fornuis ging’

Leopold Lippens is een ‘doodgelukkig’ man. Hij is ondertussen 76 jaar, maar denkt er niet aan om te stoppen als burgemeester van Knokke-Heist. De heisa over de verstrengeling tussen politiek en projectontwikkelaars gaat totaal aan hem voorbij. ‘Soms is dat deontologisch niet in orde, terwijl het wél interessant is.’

Waarom dook Leopold Lippens vorig najaar in ’s hemelsnaam met Gunther D. van Studio Brussel op in De slimste mens ter wereld, om de kandidaten vragen voor de voeten te werpen? Omdat hij hem, eenvoudigweg, zo’n sympathieke gast vond. ‘Gunther is hier een keer langs geweest. We hebben ons ontzettend geamuseerd’, vertelt de graaf als we hem er in zijn verrassend sober ingerichte burgemeesterskabinet naar vragen. Bijna veertig jaar is Lippens ondertussen burgemeester van Knokke-Heist. En als het aan hem ligt, zal hij dat nog wel even blijven.

Veel te vrezen heeft hij ook niet: het belastingparadijsje aan de Belgische kust trekt almaar rijkere badgasten aan voor een eerste of tweede verblijf. Onlangs stond op de voorpagina van De Tijd dat er een appartement voor 15 miljoen euro was verkocht. Ons, broodschrijvers, deed dat even naar adem happen. De burgemeester, altijd een beetje in vakantiestemming, was niet onder de indruk.

Leopold Lippens: Er zijn hier al appartementen voor veel meer geld verkocht. Toplocaties in Knokke-Heist zijn 10 procent duurder dan die in Parijs, en maar een beetje goedkoper dan die in Londen.

15 miljoen: zou u het zelf aan zo’n appartement geven?

Lippens: Ik wóón hier al: ik heb geen huis meer nodig. (glimlacht)

Is 15 miljoen een correcte prijs? Het is maar wat mensen ervoor willen geven – hetzelfde geldt voor de grote bedragen die oldtimers opbrengen. Dat appartement ligt natuurlijk op een unieke locatie, met zicht op zee. Als je er de middelen voor hebt, zijn die daaraan welbesteed.

U bent niet bang voor een vastgoedzeepbel, waardoor de huizenprijzen plots in elkaar kunnen zakken? Daarvoor is al vaak gewaarschuwd.

Lippens: Wij hebben hier nog nooit een vastgoedcrisis gekend: hooguit zijn de prijzen eens lichtjes gedaald. Mensen die in het verleden in onze gemeente investeerden, hebben een goede zaak gedaan. En dat weten ze natuurlijk ook. Ze vinden hier alles wat ze zoeken. Het is hier proper, veilig, de kwaliteit van leven is hoog. Knokke-Heist heeft alle voordelen van een stad, zonder de nadelen. De levensstijl die je hier vindt, vind je nergens anders in Europa.

Hoe zou u die levensstijl typeren?

Lippens: Wij hebben 1800 winkels, 300 restaurants en tientallen galeries. Het is hier rustig, bewoners rijden door de straten in golfkarretjes. Mensen die hier een tweede verblijf hebben, brengen veel werkgelegenheid met zich mee: voor tuiniers, winkeliers, horecapersoneel… De mix is fantastisch, en de gemeente moet daar eigenlijk niets voor doen. Wij staan in voor de politie, schoon water, riolering en straatverlichting. Alle grote investeringen worden door de privé gefinancierd.

Zou u in een stad als Brussel kunnen wonen?

Lippens: Zeker. Dat is ook een schitterende stad, waar het aangenaam wonen is. Maar ik ben liever in Knokke-Heist: de opstoppingen in en rond Brussel zijn vreselijk. Als ik daar wil winkelen, moet ik altijd eerst een parkeerplaats zoeken en nog een heel eind wandelen. Dat is altijd zo’n gedoe. Veel winkels openen daarom een vestiging in Knokke-Heist. De omzet is hier groter dan in Brussel en Antwerpen.

De inwoners van Knokke-Heist verouderen samen met hun burgemeester. Is dat een probleem?

Lippens: Dat is een kwestie van interpretatie. Er leven inderdaad meer oudere mensen aan de kust dan in het binnenland, maar wat betekent dat precies? U moet eens een foto van zeventigers van vandaag naast een foto van zeventigers van zestig jaar geleden leggen. U zult schrikken: de zeventigers van nu zijn veel fitter en gezonder. Dat is het fantastische aan dit land: we hebben de beste hartdokters, de beste kniedokters, noem maar op. Mensen leven daardoor langer dan vroeger, en hier doen ze dat ook nog eens in een aangename omgeving.

Die vergrijzing kost de overheid wel veel geld.

Lippens: Dat is mogelijk. Maar die kwestie kun je op andere manieren oplossen. Nu nemen koppels soms maar één kind, of zelfs geen. Waarom geeft de overheid geen hogere premies aan gezinnen die drie of meer kinderen hebben? Zulke grote gezinnen kunnen ook aantrekkelijk zijn: de mensen moeten dat weten.

Gemeentebelangen, de lijst waar u mee naar de verkiezingen trekt, is een kartel van de CD&V en de Open VLD. Mag ik u vragen welke van die partijen u het meeste aantrekt?

Lippens: Ik ben een christelijke liberaal. Dat is eenvoudig, toch? (gniffelt)

Voor welke partij voelt u dan op nationaal niveau de meeste sympathie?

Lippens: Als ik zie hoe iedereen functioneert, vind ik dat de N-VA ongelooflijk werk verricht. Zowel Jan Jambon, Bart De Wever als Theo Francken doet een formidabele job. Dat zijn doeners. Het zijn geen politici die enkel en alleen bezig zijn met het winnen van de volgende verkiezingen – iets wat me bij anderen enorm stoort.

Dat wordt N-VA’ers ook weleens verweten.

Lippens: Zij zullen daar ook wel mee bezig zijn, ja, maar sommige andere politici hebben niet meer de moed om nog een beslissing te nemen – om het even welke beslissing. Theo Francken voert voor België een formidabel migratiebeleid uit, wat een moeilijke opdracht is. Wie hier illegaal is, moet teruggestuurd worden. Daar komt het op neer. Als u 160 kilometer per uur op de snelweg rijdt, bent u ook in overtreding: u zult een boete moeten betalen.

Wat als straks uit het onderzoek rond de teruggestuurde Sudanezen blijkt dat ze het risico liepen om gefolterd te worden?

Lippens: Ik ken de grond van die zaak niet, en ik wil hem ook niet kennen. Premier Charles Michel (MR) heeft gezegd dat de wetgeving is gevolgd.

Er zijn zo veel landen waarnaar mensen niet graag teruggestuurd willen worden. Weet u dat in 2030 meer mensen in Nigeria zullen wonen dan in de Verenigde Staten? Hoeveel zullen er nog van Afrika naar hier komen? We moeten dat grondig bekijken. Ik ben nergens tegen, maar ik hou van mensen die, zoals Theo Francken, duidelijke standpunten durven in te nemen.

In 2016 zei u dat aan Knokke-Heist 20 asielzoekers toegewezen waren in het spreidingsplan van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, en dat u hen ook zou opvangen. Hoe stellen zij het?

Lippens: Die asielzoekers zijn hier nooit geweest. Knokke-Heist is ook niet de gemeente waar ze spontaan naartoe trekken. Ze spreken vaak de taal niet. Dat maakt het lastig.

Maar kortom: u stemt voor de N-VA bij de Vlaamse en federale verkiezingen in 2019?

Lippens:(blaast) Dat weet ik nog niet. Ook voor premier Michel heb ik enorm veel respect: hij leidt het land op een schitterende manier. En Hilde Crevits (CD&V) is als minister voor Openbare Werken goed geweest voor Knokke-Heist – haar opvolger Ben Weyts (N-VA) plukt daar nu de vruchten van. Verder kom ik even goed overeen met liberalen, en mijn socialistische collega’s van Oostende en Brugge (Johan Vande Lanotte en Renaat Landuyt, nvdr.) zijn topmensen. Ze verdedigen hun stad zoals ik de mijne verdedig.

In 2011 pleitte u in De Standaard voor een regering van technocraten, ter vervanging van verkozen politici. Vandaag klinkt u optimistischer over de politiek.

Lippens: In 2011 hadden technocraten de toenmalige regeringscrisis kunnen oplossen, maar ik denk dat het nog altijd nuttig zou zijn om hun een aantal problemen voor te leggen.

Ik zal het anders formuleren: noemt u mij eens zestien Belgische ministers…

Dat moet lukken.

Lippens: Waarvan zes Waalse ministers.

Dat wordt al lastiger.

Lippens: En daarna vijf ministers uit Nederland, vijf uit Luxemburg, acht uit Frankrijk. En zes uit Duitsland.

Euh…

Lippens: Het zal u niet lukken, en u bent dan nog een journalist. Niemand kan dat.

Het is niet omdat we hun naam niet kennen, dat ze geen zinnig werk doen.

Lippens: Als ze in China evenveel ministers zouden hebben als wij, in verhouding tot de bevolking, dan zouden zij er 75.000 hebben. Dat zou daar leuk zijn.

Zou u liever in China wonen?

Lippens: Zeker niet. Ik woon hier graag. Al onze regeringen draaien ook wel. Het kost alleen handenvol geld. En als iemand dan eens voorstelt om de provincies af te schaffen, gaan bij iedereen de handen in de lucht: die postjes van gouverneurs en gedeputeerden willen ze natuurlijk niet afgeven. Daarom zou het nog altijd goed zijn dat technocraten, los van alle politieke druk, knopen zouden doorhakken. Mensen die niet bezig zijn met de zuil waaruit ze komen. Mensen die zich niet zo sympathiek mogelijk willen maken om de volgende verkiezingen te kunnen winnen.

Dit land is fantastisch, maar het zit muurvast. Iemand die hier een goed idee heeft voor een bouwproject, moet daar bij alle mogelijke instanties toelating voor vragen. Dat duurt zes of zeven jaar, en dan krijg je te horen dat er een klacht bij de Raad van State is goedgekeurd en het project niet kan doorgaan. Wij hadden de Amerikaanse architect Steven Holl gevraagd voor het casino van Knokke-Heist. Na jaren van procedures hebben we foert gezegd en zijn we daarmee gestopt. Dat heeft ons een miljoen euro gekost. Zo gaat het op veel plaatsen.

Vlaanderen is klein, en we zijn met veel. Dus veel mensen kunnen klagen.

Lippens: Weet u, soms stapt iemand naar de Raad van State omdat het zonlicht niet meer via zijn venster binnenvalt. We kunnen geen boom meer kappen, of de groene beweging dient een klacht in. Het gaat vaak om futiliteiten.

Hoe functioneert zo’n Raad van State trouwens nog? Hoeveel klachten krijgt hij binnen? Het zou interessant zijn om dat eens op te vragen. Ik schat dat ze met honderdduizenden binnenstromen. En de beoordeling van een casino ligt op dezelfde stapel als die van de renovatie van een rijhuis waarover een buurman klaagt. Het zou al goed zijn als alleen échte belanghebbenden een klacht kunnen indienen. Nu mag iedereen dat. Daardoor worden ongelooflijke projecten, die meestal voor veel tewerkstelling zorgen, helemaal gesaboteerd.

Ik ben zo blij dat de Oosterweelverbinding er eindelijk komt. Onvoorstelbaar dat Antwerpen, de economische motor van Vlaanderen, decennialang is lamgelegd. Ik rij geregeld naar die stad: een traject van 74 kilometer. Soms doe ik er 70 minuten over, soms meer dan 4 uur! De burgemeester van Antwerpen had 20 jaar geleden de moed moeten hebben om met de vuist op tafel te slaan en te zeggen: ‘Vooruit, we doen dat gewoon.’ De plannen waren er al.

De plannen die vandaag worden uitgevoerd, zijn wel beter dan wat twintig jaar geleden voorlag.

Lippens: Dat zou kunnen. Maar het is toch niet normaal om zo lang te wachten? Nu zijn er zelfs mensen die in de buurt van de luchthaven gaan wonen – en daar vervolgens over beginnen te klagen. Moeten we de luchthaven dan maar sluiten, omdat Vlaanderen er te klein voor is? Elk jaar passeren daar 25 miljoen reizigers!

Moeten politici minder naar burgers luisteren?

Lippens: Natuurlijk. Politici moeten durven. Als ze altijd naar iedereen luisteren, doen ze helemaal niks meer. Technocraten zouden daar veel minder last van hebben.

Hebt u al namen van zulke technocraten in gedachten?

Lippens: Nee. Het is ook niet realistisch. Geen enkele partij zou dat aanvaarden, ze zijn allemaal te veel aan hun postjes gehecht. Emmanuel Macron heeft daar geen last van. Een jaar geleden was hij haast onbekend, nu heeft hij Frankrijk gered van de ondergang. Het is ongelooflijk wat één man kan klaarspelen in zulke korte tijd. Een meerderheid in het parlement vinden is voor hem ook geen probleem: die heeft hij op zak. Macron wordt nog heel belangrijk voor Europa, nu Angela Merkel in Duitsland is beginnen te wankelen.

Hebt u zelf ooit een nationale politieke carrière geambieerd?

Lippens: Nee. Ik ben twee keer opgekomen: een keer op een CVP-lijst, als derde plaatsvervanger, en een keer als voorlaatste op een Europese lijst van de liberalen. Ik heb nog veel stemmen gehaald, maar raakte niet verkozen. Dat was ook niet de bedoeling. Ik ben een vrij man. Ik zou nooit in de ideologische structuur van een partij passen.

U dingt dit najaar weer naar het burgemeesterschap in Knokke-Heist. Zult u de hele termijn uitzitten?

Lippens: Natuurlijk. En de zes jaar daarna liefst ook. Ik heb in december nog een pacemaker laten zetten. In het college noemen ze het ook wel een ‘peacemaker‘. (lacht) Nee, ik kan er nog wel even tegen.

In 2014 was iedereen opgelucht toen de PS uit de federale regering verdween. U bent bijna veertig jaar burgemeester: zou het geen goede zaak zijn voor Knokke-Heist als er eens iemand anders de sjerp zou dragen?

Lippens: In 1970 ben ik schepen geworden, in 1979 burgemeester. Ik heb altijd een meerderheid in de gemeenteraad gehad. Ik ben nooit geïnteresseerd geweest in die macht. Ik had plannen voor Knokke-Heist die ik wilde uitvoeren. Als de mensen mijn ideeën niet meer willen, zal ik voor iemand anders plaatsmaken. Daar heb ik geen probleem mee. Maar vandaag hebben we 24 van de 31 zetels in de gemeenteraad. Ik denk dat we die in oktober zullen behouden, of misschien zelfs vermeerderen. Waarom ook niet? (glimlacht)

De verkiezingscampagne moet nog wel beginnen.

Lippens: Er wordt hier geen campagne gevoerd. In juli en augustus, als alle toeristen hier zijn, ga ik toch niet flyeren op de dijk? En vóór de zomer is het nog veel te vroeg. In september organiseren we een aantal grote activiteiten, ja, maar daar hangen verkiezingen in Knokke-Heist niet van af. De mensen hebben de afgelopen jaren gezien hoe het hier gaat: als ze daar tevreden over zijn, zullen ze weer op ons stemmen.

We zullen de komende zes jaar ook voor bijna een miljard aan investeringen voor deze gemeente binnenhalen. Het casino wordt eindelijk aangepakt, de aanvraag voor het nieuwe oefencentrum van Club Brugge (in de Knokse deelgemeente Westkapelle, nvdr.) is rond, en de ingang van Knokke wordt vernieuwd. Wij reiken de ideeën aan, en de privé voert ze uit.

Bart De Wever kwam vorig jaar in de problemen omdat hij op een etentje was gezien van een private projectontwikkelaar, Land Invest, terwijl hij als burgemeester over vastgoeddossiers moet oordelen. Wat vond u van de kritiek?

Lippens:Et maintenant, quoi? Wat betekent dat? Dat etentje vond plaats in het beste restaurant van Antwerpen, ’t Fornuis! Als een burgemeester geen mensen meer mag ontmoeten van wie er dossiers voorliggen, kan hij helemaal niet meer buitenkomen. Marc Coucke, Bart Versluys, Paul Gheysens en Joris Ide zijn allemaal zakenmannen die in Knokke-Heist investeren. Ik ken al die mensen uiteraard, en uiteraard praat ik met hen.

Zijn dat vrienden van u?

Lippens: Dat verschilt. Er zijn er met wie ik graag ga jagen, of over kunst praat. Dat zijn vriendschappelijke contacten. Vroeger zag ik ook Jeroen Piqueur (de ex-Optima-topman, nvdr.) geregeld. Hij organiseerde hier een tennistoernooi, en om dat te bespreken hadden we elk jaar een diner in Gent. Dat hoort erbij. Bart De Wever had voor 200 procent gelijk toen hij naar ’t Fornuis ging.

U gaat eigenlijk nog veel verder dan De Wever: u bent lang bestuurder geweest bij Compagnie Het Zoute, een familiebedrijf dat bouwprojecten in Knokke-Heist realiseert.

Lippens: Ik ben nu alleen nog maar aandeelhouder. Er was altijd een duidelijk onderscheid tussen de gemeente en de Compagnie. Als er in het schepencollege dossiers werden besproken waarbij de Compagnie betrokken was, ging ik naar buiten.

En u besprak die dossiers nooit op andere momenten met schepenen?

Lippens: Het is moeilijk af te bakenen waarover mensen met elkaar mogen praten en waarover niet. Soms is dat deontologisch niet in orde, terwijl het wél interessant is. Als ik met Coucke of Gheysens dossiers bespreek die wij in Knokke-Heist behandelen, begrijp ik die dossiers misschien beter. Is dat zo slecht?

Die verstrengeling tussen politiek en projectontwikkelaars ligt vandaag nogal gevoelig.

Lippens: Wat willen de mensen dan? Mogen alleen schoolmeesters nog in de politiek gaan? In de nationale politiek zitten veel mensen die nog geen dag in hun leven echt gewerkt hebben. Het zijn doctors in de rechten en economisten, maar ze weten niet hoeveel een brood kost. Mijn schepenen werken allemaal: een advocaat, een notaris, iemand die in de computerbusiness zit… Die staan met hun voeten op de grond. Beroepspolitici zijn voor gemeenten een slecht idee.

Maar het zou toch niet aanvaard worden als Bart De Wever of uw Gentse ambtgenoot Daniel Termont bestuurder zou zijn bij een bouwbedrijf?

Lippens: Als iedereen dat wéét wanneer ze zich kandidaat stellen bij verkiezingen, is het aan de kiezer om daarover te beslissen: zo eenvoudig is het.

In het VRT-reportagemagazine Pano kwam vorig najaar de Tolpaertpolder aan bod. Dat is landbouwgrond van uw kinderen, waarop de Compagnie Het Zoute woningen zal bouwen.

Lippens: Dat is allemaal regelmatig verlopen. Ik heb daar absoluut geen politieke druk voor uitgeoefend. Die woonuitbreiding was al jaren voorzien.

Vindt u het gek dat mensen zich daar vragen bij stellen?

Lippens: Ze doen maar. Aan het begin van de twintigste eeuw waren alle gronden van Knokke van mijn familie. Van het Alfred Verweeplein tot in Nederland: alles was van ons. We hebben die gronden verkocht of hebben erop gebouwd. Maakt dat van ons bandieten? Met de Tolpaertpolder doen we exact hetzelfde: we máken er iets van.

De N-VA’ers in de Knokse oppositie suggereren dat u in de buurt een school bouwde om een excuus te hebben om daar ook woningen te kunnen bouwen.

Lippens: Dat is pure demagogie. Enfin, ze moeten zelf weten wat ze doen. Hoe agressiever zij oppositie voeren, hoe meer stemmen ze kunnen verliezen.

Nationaal liggen die thema’s moeilijk. U hebt nog geen telefoontjes gekregen van Open VLD’ers of CD&V’ers met vragen?

Lippens: Nee hoor. Ik ondervind hier geen enkel probleem.

Waarom zijn mensen daar dan zo veel gevoeliger voor geworden?

Lippens: Ze worden voor álles gevoeliger. Dat komt door het nieuws dat ze zien. Dat is altijd zo negatief, nooit wordt er eens iets positiefs vermeld. Ik kijk liever naar de documentaires van David Attenborough. Blue Planet is werkelijk fantastisch. Als ik die beelden zie, begin ik vanzelf te glimlachen. De wereld is eigenlijk zo schoon, is het niet?

Mijn vader heeft me de gave van verwondering bijgebracht. Hij heeft me leren kijken naar de kleine dingen. Naar het rood van een roodborstje, naar meesjes, bloemen en paddenstoelen. Mijn moeder heeft me de sterren en de bomen leren kennen. Die gave van verwondering zal niemand ooit van me kunnen afpakken. Ik verveel mij nooit. Ik zie dat de patatten worden geoogst, dat de tarwe groeit, en hoe de vogels voorbijvliegen. Ik amuseer me daar nog altijd mee. En ik ben doodgelukkig.

Tot slot: ik las in Trends dat u een koelbox van Louis Vuitton hebt. Gebruikt u die nog?

Lippens: Dat was maar om te lachen. Ik zeg altijd dat ik er één heb van een duur merk. Maar voor lange afstanden is zo’n box erg handig. Weet u dat wij, nu de A11 er ligt, van Westkapelle naar Saint-Tropez kunnen rijden zonder verkeerslichten tegen te komen? Dat is een weg van 1280 kilometer! Fantastisch, toch? Wel, dan hebt u een frigobox nodig om een coca-cola koel te houden. (schatert)