‘Laten we vooral niet vergeten dat het leven van alledag veel moois te bieden heeft’

‘Zijn christenen naïef als ze op een betere toekomst hopen? Misschien wel’, schrijft Don Zeeman van de Evangelische Aliantie Vlaanderen (EAV), ‘maar is dat een slechte manier om het leven te benaderen?’

Er is niets zo fascinerends als de toekomst. Wie wil er niet weten wat het leven op korte – en liefst ook op lange termijn – gaat brengen? En dat terwijl we onze handen al vol hebben aan het heden. Om maar te zwijgen van alle lessen uit het verleden die we nog niet geleerd hebben. Maar goed, we staan aan het begin van een nieuw jaar en dan is koffiedik kijken een geliefde bezigheid. Verder dan een beredeneerde gok komen we doorgaans niet, maar de illusie dat we toch iets van de toekomende tijd te weten kunnen komen, vormt het fundament van ons verlangen.

Macabere toekomstvoorspellingen

Geef toe, sommige jaren geven aanleiding tot speculatie, zeker als we het over grote dreigingen hebben. De Maya’s zouden voorspeld hebben dat in 2012 de wereld zou vergaan. Althans, dat was de uitleg die aan hun oude teksten gegeven werd. Aangezien de aarde er nog altijd is, zal de interpretatie wel verkeerd geweest zijn. De afgelopen decennia dook ook Nostradamus herhaaldelijk op: volgens sommige kenners zou hij voorspeld hebben dat de wereld ten laatste in 2007 zou vergaan. De man die zo’n vijf eeuwen geleden kwistig kwatrijnen debiteerde, wordt telkens opnieuw ten tonele gevoerd en volgens de ‘believers’ voorzag hij alles wat ons nu overkomt… En herinnert u zich de millenniumbug nog? Talloze computers zouden op tilt slaan zodra 1999 in het jaar 2000 zou overgaan. Vliegtuigen zouden neerstorten, liften vastzitten en verkeerslichten uitvallen. Het financiële systeem zou compleet in de war lopen, en nog een hele rij rampen stond ons te wachten. Uiteindelijk bleek de bug niet meer dan een vervelende luis in de pels van de informatici en heeft de wereld de overgang vrijwel moeiteloos overleefd.

Het mooiste van dit soort macabere toekomstvoorspellingen is dat ze niet uitgekomen zijn. Als alle aangekondigde rampen effectief hadden plaatsgevonden, was er geen leven meer op aarde. Maar de rampen die ons wel treffen, worden zelden aangekondigd. Natuurlijk, bij de meeste catastrofes wordt achteraf wel ergens gezegd dat die voorspeld waren. Terugblikken is altijd gemakkelijk …

Worst case scenario’s

Een jaar terug, in januari 2016 probeerden de ‘mensen die het weten konden’ ook te voorspellen wat het nieuwe jaar zou brengen. Dat leerde ons vooral hoe moeilijk het is om eender welke voorspelling te doen. Hoewel, als je de ‘Pessimist’s Guide to the World in 2016′ (een verzameling van alle worst case scenario’s die een jaar geleden door Bloomberg werd gepubliceerd) leest, dan zie je dat bijvoorbeeld een brexit en een overwinning van Donald Trump in de race om het Amerikaanse presidentsschap als reële mogelijkheden werden gepresenteerd. Wat toen als onzin werd weggelachen is inmiddels realiteit geworden. Wie presenteert zich tegenwoordig nog graag als opiniepeiler? De missers van 2016 waren pijnlijk. Schrijnender was het dat niemand repte over de aanslagen die in maart Brussel zouden treffen. Of wat Nice zou overkomen of waar de Berlijnse kerstmarkt door getroffen zou worden, en ga zo maar door. Natuurlijk niet, geen mens weet wat de toekomst brengt. Was het wel zo geweest, dan hadden we de terreur misschien kunnen voorkomen. Maar zo werkt het niet. Dus als de analisten zich nu het hoofd breken over wat 2017 te bieden heeft, is de belangrijkste zekerheid dat ze ook nu de belangrijke zaken – positief of negatief – over het hoofd zien. Even ter zijde: de Bloomberg-gids voor het nieuwe jaar is ook niet direct iets voor gevoelige zielen.

Wat overheerst er bij ons als we het nieuwe jaar aanvangen? Is het de sluimerende onrust die de actualiteit teweeg brengt? Is het de hardnekkige hoop dat we vroeg of laat de dreigingen zullen overwinnen? Hoe dan ook, we wensen elkaar alle mogelijke vrede en voorspoed toe. Maar onze wensen, hoe goedbedoeld ook, zullen de loop van de geschiedenis niet veranderen.

Hoop

Dus stelt zich de vraag: waar halen we onze hoop vandaan? En welke rol kan geloof daarbij spelen? Christenen presenteren zich graag als mensen van hoop en ze verwijzen daarbij naar de Bijbel. Misschien vreemd als je bedenkt dat Armageddon en Apocalyps bekende termen uit dat boek zijn. De gebeurtenissen die in sommige passages beschreven worden, zijn geen zaken om naar uit te zien. Maar christenen zullen dan zeggen doorgaans dat het beste nog moet komen en ze doelen dan op de hemelse heerlijkheid. Waanbeeld of werkelijkheid – iedereen zal daar zijn eigen mening over hebben. Voor wie overtuigd is van de waarheid van de Bijbel, zal er geen twijfel zijn aan een briljante toekomst. Maar zelfs dan kan de vraag gesteld worden wat we daar nu, op dit moment, aan hebben.

Uiteindelijk is de dagelijkse realiteit rauw voor iedereen: gelovig of niet. Laten we een poging wagen: de evangeliën vertellen ons dat Jezus het leven van zijn tijdsgenoten op wonderlijke wijze kon veranderen. Zowel letterlijk als figuurlijk kregen blinden het gezicht terug en werden doven de oren geopend – het zal je maar gebeuren. Punt is dat het ‘goede nieuws’ (de letterlijke vertaling van het woord ‘evangelie’) niet alleen betrekking heeft op een verre toekomst, maar ook op de actualiteit. De verhalen van toen kunnen de verhalen van nu zijn. Christus veranderde de loop van de geschiedenis, en in die zin biedt het resultaat van het verleden voor christenen wel degelijk een garantie voor heden en toekomst. Het geheim van die toekomst zit in het perspectief van waaruit je het onbekende benadert.

Zijn christenen naïef als ze op een betere toekomst hopen? Misschien wel, maar is dat een slechte manier om het leven te benaderen? Laten we vooral ook niet vergeten dat het leven van alledag veel moois te bieden heeft. Jaaroverzichten focussen vooral op de rampen en vertekenen daarmee het totaalbeeld – miserie ligt nu eenmaal goed in de markt. Wie zelf terugblikt op 2016 zal ongetwijfeld de lichtpuntjes van het leven herkennen en herinneren. Doe je dat niet, dan verval je in nodeloos doemdenken. Optimisme is een kostbaar goed. Dus is er een betere afsluiter denkbaar dan iedereen van harte een gelukkig nieuwjaar te wensen?

O ja, toch nog even dit: volgens sommige Nostradamus-adepten voorspelde de man ruim 450 jaar geleden ook de verkiezing van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten. Mocht dat waar zijn, dan kunnen de opiniepeilers van nu daar nog veel van leren …