‘Laat eigenaars zelf beslissen of hun tuin in jachtgebied ligt’

Maar liefst 75% van Vlaanderen is ingekleurd als jachtgebied, vaak zonder toestemming of medeweten van de eigenaar. Deze kromme situatie moet rechtgezet worden, schrijft Niels Luyten van Vogelbescherming Vlaanderen. ‘Met de campagne Schiet in Actie kunnen burgers en openbare besturen hun terreinen te laten schrappen als jachtgebied. Zo zorgen we ervoor dat er meer ruimte komt voor inheemse wilde dieren en pleiten we voor een aanpassing van de wetgeving en de opmaak van correcte en transparante jachtplannen.’

Want geef toe, de huidige situatie is te absurd voor woorden. Driekwart van Vlaanderen is dus jachtgebied. Er mag bij ons niet alleen gejaagd worden in bossen, maar in theorie ook in dorpskernen en privétuinen, op sportvelden, recreatieve vakantieparken, openbare domeinen, bedrijventerreinen, zelfs nieuwe verkavelingen ontsnappen niet aan een jachtplan. Vlaanderen is versnipperd en zal dat zonder oplossing ook blijven. De HOGENT en VITO onderzochten hoe de afgelopen 50 jaar open ruimte is ingenomen, welke rol gewestplanning daarin had en hoe dit verder kan evolueren naar de toekomst: zonder bouwshift dreigt Vlaanderen meer dan 40.000 hectare open ruimte (natuur en landbouwgrond) verder te verliezen.

Jacht in Vlaanderen draagt een verouderde werking met zich mee. De huidige wetgeving, zoals het Jachtdecreet en het Jachtadministratiebesluit, stamt respectievelijk uit 1991 en 2014 en laat zien hoe ver de theorie van de werkelijke praktijk staat. Jaarlijks moet een jachtplan vóór 1 april door de jachtrechthouder worden ingediend bij de arrondissementscommissaris van de provincie waarin het jachtterrein of het grootste gedeelte ervan ligt. In een jachtplan worden alle percelen opgenomen waar er gejaagd mag worden. De opname van nieuwe percelen kan enkel met schriftelijke toestemming van de perceeleigenaar. Voor percelen die van oudsher automatisch naar het volgende jachtplan worden overgeheveld, geldt deze verplichte toestemming niet. Vandaar dat percelen met een gewijzigde bestemming (zoals een nieuwe verkaveling) niet automatisch terug worden uitgekleurd. Zo zien we via eigen kaartdata-analyses dat gemiddeld 40% van alle percelen in Vlaanderen bebouwd zijn én binnen een jachtplan zijn opgenomen.

Waarom zouden zo’n percelen logischerwijs niet meteen buiten een jachtplan vallen? Omdat er een minimale aaneengesloten oppervlakte nodig is van 40 ha om te mogen jagen met een vuurwapen. Echter, praktisch en wettelijk gezien kan en mag er niet gejaagd worden met een vuurwapen binnen een straal van 150 m rond woningen of gebouwen (artikel 8 van het Jachtdecreet 1991). Andere jachtvormen, met behulp van roofvogels of fretten, mogen wel plaatsvinden op kleine oppervlaktes, maar dat zijn nichejachtvormen. De populairste vorm van gewone jacht, de jacht met vuurwapen, is helaas meteen de meest verstorende (ecologisch en maatschappelijk) en onveiligste.

Als je niet wil dat je hond van je zomerse barbequemaaltijd eet, dan zet je je bord op een plaats waar hij niet aankan. Er is geen enkele huisdiereigenaar die er aan zou denken om zijn hond te doden om op die manier overlast als gevolg van het natuurlijk gedrag van de hond te vermijden. Waarom zou je bij wilde dieren dan wel die werkwijze toelaten door je tuin in een jachtplan te laten staan? Als je onverwacht bezoek van een kipnieuwsgierige vos of tuinwroetende everzwijn wil vermijden, kan je preventief te werk gaan. Een goede afsluiting doet wonderen. Op die manier hou je alle wilde dieren op een afstand.

Jagers zijn in de eerste plaats natuurliefhebbers en -kenners, een gegeven wat ze graag zelf benadrukken. Het ‘oogsten’ van wilde dieren zet die liefde voor de natuur niet in de verf, in tegendeel. Samen zouden we moeten streven naar meer ruimte voor inheemse wilde dieren binnen een gezonde leefomgeving waar dynamische en natuurlijke habitats én processen dierenpopulaties laten groeien en afnemen. Wilde dieren voelen elke dag de impact van het samenleven met ons. Via het nemen van gerichte preventieve maatregelen zorgen we er samen voor dat dat samenleven ook zonder problemen verloopt. En hoeven jaarlijks geen  281.852 houtduiven, 107.266 zwarte kraaien en 12.915 vossen het loodje te leggen bijvoorbeeld.

Anno 2023, een tijd waarin we natuur en fauna een grotere plaats geven in onze hoofden en harten, kan het niet zijn dat we een hobby (‘gewone jacht’) van zo’n 13.000 jachtverlofhouders op bijna driekwart oppervlakte van Vlaanderen, met haar 6,7 miljoen inwoners, verhalen.

De huidige jachtplannen en -werking moeten we dringend aanpassen aan de voorkeuren van onze maatschappij. Een eigenaar moet zelf het volledige beslissingsrecht hebben om uit te maken of zijn perceel binnen een jachtplan ligt of niet. Daarbijkomstig zijn een correctere en dus gedifferentieerde weergave van de jachtplannen op Geopunt nodig. Op die manier zie je in 1 oogopslag welke jachtterreinen een aaneengesloten oppervlakte hebben van 40 ha of meer en waar er dus met een geweer mag gejaagd worden of niet. Gedifferentieerde terreinen maken bovendien een betere handhaving mogelijk.

Niels Luyten is beleidsmedwerker bij Vogelbescherming Vlaanderen.