‘Laat de strijd voor meer verkeersveiligheid niet alleen aan de overheid over’

‘Overheidsinvesteringen in verkeersveiligheid zijn broodnodig,’ zegt Veva Daniels, maar we moeten volgens haar ook in onze eigen boezem durven kijken. ‘Zolang de Vlaming zijn rij- en verplaatsingsgedrag niet aanpast, zullen alle maatregelen van de overheid niet volstaan om de strijd tegen verkeersdoden te winnen.’

Gisteren kwamen 3.500 scholieren en omwonenden op straat in Haacht. Niet om te ijveren voor een beter klimaatbeleid, maar om aandacht te vragen voor verkeersveiligheid. Het Don Boscocollege van Haacht organiseerde een optocht over de N21, een gewestweg, om aan de Vlaamse overheid veilige en gescheiden fietspaden te vragen.

In 2015 werd Noah (16 jaar) doodgereden op deze gevaarlijke gewestweg. In september 2018 stierf ook Maarten (15 jaar) een eindje verder op het grondgebied van Boortmeerbeek, toen hij aangereden werd door een wagen.

Laat de strijd voor meer verkeersveiligheid niet alleen aan de overheid over.

Het is niet de eerste keer dat ik het moeilijk heb gehad om de pers te woord te staan. Ik woon zélf in Haacht en fiets dagelijks over diezelfde gewestweg naar het station van Haacht. Dus ja, ook ik vind het dringend tijd dat de N21 wordt aangepakt.

Lang voor ik woordvoerder werd van AWV begon ik mijn loopbaan als projectcoördinator bij de vzw Ouders van Verongelukte Kinderen. Twee jaar lang heb ik nabestaanden en familieleden van verkeersslachtoffers ontmoet. Dat liet altijd weer opnieuw een diepe indruk na.

Ze trokken in mijn omgeving grote ogen toen ik in 2016 woordvoerder van het Agentschap Wegen en Verkeer werd. Hoe kon ik die overstap maken? AWV, dat stond voor veel van mijn vrienden niet gelijk aan verkeersveiligheid of duurzame mobiliteit. AWV was in hun ogen het betonbastion in dienst van koning auto. Dat is nochtans helemaal niet zo, en dat zeg ik echt niet – of minstens niet louter – omdat ik nu woordvoerder ben van het Agentschap.

Onze maatschappij is razendsnel in verandering. Wat mensen nu verwachten van een wegbeheerder, lag in de jaren ’60 en ’70 gewoonweg nog niet op tafel. Maar die wegen, die liggen er vandaag nog wel. Net zoals de huizen naast die wegen, de kruispunten en op- en afritten. Het zijn erfenissen uit het verleden die onze maatschappij tot op vandaag met zich meedraagt. Onze infrastructuur ligt er nu eenmaal. Onze ruimtelijke ordening is versnipperd en we hebben ellenlange steenwegen vol lintbebouwing. Dat is de realiteit waar we vandaag tegen op kijken.

Niemand heeft een pasklaar antwoord op het verdriet van familieleden van verongelukte kinderen en ouderen.

Is dat een boodschap waar ouders, vrienden en familieleden van verongelukte kinderen en ouderen iets aan hebben? Nee. Hun verdriet en woede verdienen alleen maar begrip en respect. Op dat verdriet heeft niemand een pasklaar antwoord, ik al zeker niet.

Ik kan en wil wel een oproep doen. Laat de strijd voor meer verkeersveiligheid niet alleen aan de overheid over. Meer verkeersveiligheid hebben we ook zelf in handen, en dan vooral de autobestuurders onder ons. In 90% van de verkeersongevallen ligt de oorzaak, minstens gedeeltelijk, bij een menselijk falen: overdreven snelheid, alcohol- en drugsgebruik, GSM-gebruik, oververmoeidheid en concentratieverslapping. Het verbeteren van rijgedrag en rijvaardigheid verdient terecht ook alle aandacht. Veilige wagens en een goede infrastructuur – belangrijk als ze zijn – baten namelijk niet wanneer de weggebruiker niet over de juiste vaardigheden beschikt en er geen correct verkeersgedrag op nahoudt.

Het Agentschap Wegen en Verkeer heeft als wegbeheerder een grote verantwoordelijkheid om de infrastructuur zo veilig mogelijk in te richten. En veilige infrastructuur alleen volstaat niet. Het is slechts één deel van de oplossing, en zelfs dat deel van die oplossing zal niet voor morgen zijn: zelfs als AWV over een bodemloze put aan geld zou beschikken, dan nog kan op korte of zelfs middellange termijn, niet elk knelpunt worden weggewerkt.

Zolang de Vlaming zijn rij- en verplaatsingsgedrag zullen alle maatregelen van de overheid niet volstaan om de strijd tegen de verkeersdoden te winnen.

De uitdagingen van de mobiliteitssector zijn complex en talrijk. Burgers vragen (terecht) meer en veiligere fietspaden, minder file, meer leefbaarheid en dus geluidsschermen, willen niet onnodig voor een rood licht staan, …. AWV staat voor de uitdaging om een geïntegreerde oplossing aan te bieden om aan alle noden te voldoen. En dit heeft tijd nodig.

De Vlaamse overheid neemt wel degelijk structurele maatregelen om de verkeersveiligheid te verbeteren: de snelheid op de gewestwegen is verlaagd naar 70 km/u, er is geïnvesteerd in trajectcontroles waardoor de snelheidsbeperkingen ook daadwerkelijk beter worden nageleefd, en tegelijk werd nog nooit zoveel geïnvesteerd in fietsinfrastructuur en conflictvrije verkeerslichten als vandaag. Wat fietsinfrastructuur betreft, hebben we het zelfs over meer dan een verdubbeling van het budget.

Maar zolang de Vlaming zijn rij- en verplaatsingsgedrag niet aanpast, zullen al die maatregelen alleen niet volstaan om de strijd tegen de verkeersdoden te winnen. We moeten ons collectief vragen stellen bij ons eigen gedrag. En dat is een verantwoordelijkheid die bij onszelf ligt. Geen alcohol drinken en nadien achter het stuur kruipen, daar ook onze omgeving voldoende assertief op aanspreken, de verkeersregels en opgelegde snelheid respecteren en die GSM laten liggen achter het stuur, de wagen niet als enige vervoermiddel zien maar ook oog hebben voor veiligere alternatieven. Het moeten allemaal evidenties worden in ons verkeersgedrag.

De investeringen die AWV doet in de infrastructuur zijn niet genoeg en kunnen altijd hoger, maar ze zullen ook nooit genoeg zijn als we niet allemaal, collectief, verkeersveilig gedrag als topprioriteit nemen.