‘Laat de clichés varen: vrijmetselarij heeft niets van doen met het bankwezen’

De uithaal van Joël De Ceulaer naar de loge getuigt van nefaste onwetendheid en dus van deontologisch falen, vindt Johan Temmerman, doctor in de theologie en actief vrijmetselaar. ‘Wat doet het ertoe of de ledenlijsten bekend zijn of niet.’

Joël De Ceulaer, een journalist die doorgaans gedegen stukken schrijft en niet verlegen is zich deftig te documenteren, bakt ze deze keer wel erg bruin. Zijn uithaal naar de loge, naar aanleiding van de vermeende betrokkenheid van de Gentse burgemeester Daniël Termont bij de Optimazaak, getuigt van nefaste onwetendheid en dus van deontologisch falen. Hij verwijt de loge niet transparant te zijn en suggereert een ‘ons-kent-ons-mentaliteit’ (de klassieke clichés), waardoor politiek en business onsmakelijk worden vermengd. De journalist is niet ingewijd en kent dus de mentaliteit niet. Hij denkt dat het zo is. Maar dit is ver van de werkelijkheid.

Om te beginnen bestaat niet zoiets als de loge of de vrijmetselarij. Er zijn verschillende schakeringen, van rabiaat vrijzinnig tot christelijk gelovig. Meteen is duidelijk dat een vereniging van mensen pas echt waardevol wordt, hoe langer je met elkaar omgaat en de mogelijke verschillen poogt te overwinnen. Dit is de inhoudelijke grondlijn: gemeenschapsvorming. Vandaar dat de verschillende schakeringen er niets toe doen. Zelfreflectie is in de vereniging van groot belang.

Wilde verhalen

Zoals woensdag laatstleden in de uitzending van De Afspraak op VRT vertolkt de journalist de gangbare opvattingen. Steevast verschijnt dan het argument ‘geheimzinnig’ of ‘besloten’ en wordt het discrete karakter verdacht gemaakt. Vooral ledenlijsten zijn moeilijk op te diepen, zodat wilde verhalen over politici, rechters, goed boerende zakenlui, hoogleraren en ook gewone politiemensen, buschauffeurs, winkelbedienden ontstaan. Tijdens de bijeenkomsten worden vooral rituelen opgevoerd. Dit zijn evocaties van de seizoenen, waarin men tevens fases van een levensloop kan erkennen alsook eventuele ontwikkeling en voortgang van de mensheid. Door de rituelen regelmatig bij te wonen en daarnaast ook van gedachten te wisselen, ontdekt men gezamenlijke interesses en ontstaan initiatieven om deze passie te verdiepen.

Wat doet het ertoe of de ledenlijsten bekend zijn of niet. Je bent altijd welkom bij jaarlijkse opendeurdagen. Je kan te allen tijde om lidmaatschap verzoeken. De vereniging die zich vrijmetselarij noemt, wil het niveau van de werkplaats (dit is de lokale gemeenschap) bewaren. Ze doet dit door rituele inwijdingen te voltrekken. Dit betekent maximum twee nieuwe leden per jaar, die op hun beurt door regelmatige aanwezigheid in drie jaar de graden leerling, gezel en meester ontvangen, waarbij bij iedere overgang een bijzonder ritueel wordt gedaan. Je merkt meteen dat men gemotiveerd moet zijn, zo niet is het niet interessant.

Kernwaarden

Ondertussen kan men zich oriënteren door te lezen, achtergronden uit te pluizen, historische en actuele uitdrukkingen te ontdekken in kunst, filosofie en politiek. Mensen door de eeuwen waren vertrouwd met deze ’traditie’ van het gezamenlijk en verbindend denken. De vrijmetselarij vertolkt bijgevolg een aantal kernwaarden van de westerse benadering van het leven: perfectibiliteit, vooruitgangsstreven, verbetering van het denken en het verstand door de werkelijkheid te beschouwen als een eenheid.

Laat dus alle clichés varen. Vrijmetselarij heeft niets van doen met het bankwezen.