Kunst loont

Er wordt in deze bizarre tijden nogal wat gefoeterd op de kunstsector. Vooral de kunstenaars zouden een leven lijden op kosten van de maatschappij en dus op die van de belastingsbetalers. Subsidies zijn nutteloos en waardeloos wordt er gezegd.

De waarheid is dat het bedrag uit de portemonnee van de maatschappij die naar deze sector gaat een schijntje is in vergelijking tot het kapitaal dat naar de economie, de sport, de wetenschap, het onderwijs én de politiek gaat. De subsidies voor deze sectoren zijn vele malen groter.

Dat de economische sector financieel ondersteund wordt is logisch, ware het niet dat bedrijven al te vaak financieel ondersteund worden, zonder dat het wat opbrengt. Hoe vaak blijkt het niet dat de staat of de gemeenschappen geld pompen in noodlijdende bedrijven. Een niet onaardig deel van die bedrijven zijn niet meer te redden en toch krijgen zij subsidies. Om tijd te rekken en de werkloosheidscijfers dus laag te houden. De subsidiëring van de economie is een knoeiboel, nattevingerwerk. Het debacle rond de Fyra is daar het meest recente voorbeeld van. Elke betrokkene schuift de bal door. Daarenboven zal dat verlies nog eens veel geld kosten.

Tevens blijkt dat elke kunstinstelling of kunstenaar in al zijn publicaties verplicht is te vermelden door welke instantie het gesubsidieerd wordt. Wat in de economische sector niet het geval is. De subsidiëring van de economische sector blijft dus in nevelen gehuld en komt pas ter sprake wanneer het fout loopt, en dan nog zijdelings; alsof het geen wezenlijk aandeel had in de ramp. Door de publicaties van de ondersteunende instanties wordt het belang van de subsidiëring van de kunstsector onevenwichtig opgeblazen, waardoor het beeld ontstaat van een sector die enkel leeft op kosten van de maatschappij. Het tegendeel is het geval.

De kunstsector levert een veelvoud van het bedrag op dan dat het kost aan de gemeenschap. Het geld dat er ingepompt wordt keert onrechtstreeks terug naar de ‘staatsruif’. Laten we als voorbeeld de kunstencentra Vooruit in Gent, deSingel in Antwerpen en het Kaaitheater in Brussel nemen. Wie in een van die instellingen zijn neus binnensteekt en de tijd neemt om goed rond te kijken, moet tot het besluit komen dat heel wat bedrijven ontzettend baat hebben bij de uitbating. Bedrijven die in wezen geen bal te maken hebben met kunst of de kunstenaar. Vooreerst de horeca, waar brouwerijen baat bij hebben, bakkers, slagers, boeren, vishandelaars… en via hen reders en hun toeleveranciers. Naast het restaurant zijn er ook drukkerijen, energiebedrijven, meubelmakers, architecten, ingenieurs, bouwvakkers, onderhoudsploegen et cetera die een flinker stuiver verdienen aan de kunst.

Ook de NMBS, de Lijn, de uitbaters van benzinepompen, autodealers, fietshandelaars en nog heel wat andere middenstanders en grootbedrijven cashen. Denkt u eens aan de mensen uit de mediasector die – letterlijk of figuurlijk – niet in beeld komen, zoals drukkers, cameramensen, arbeiders, bedienden, leveranciers van elektronische apparatuur, zoals Barco, dat dankzij de beeldschermen flink wat verdienen aan de kunst. Vergeet ook niet de textielsector en al wat erbij komt kijken. Altijd prijs. Kunst loont.

Kortom, er rouleert veel geld dat, via de banken en hun geldkastjes [veel meer dan dat er standbeelden in België staan], terugvloeit in de kassa van de staat en de gemeenschappen, geld dat gebruikt wordt om ook de mensen die op de kunstsector neerkijken en de kunstenaars als profiteurs beschouwen, te onderhouden. Is er al eens gedacht aan het feit dat de officiële instanties enkel subsidiëren omdat ze maar al te goed weten hoeveel geld er uit de kunstsector te halen valt. En is er daarnaast ook al eens gedacht aan de bedrijven, ja, zelfs de media, die kunstinstellingen of -initiatieven sponsoren omdat ze weten dat ze er financieel en moreel baat bij hebben. Die doen dat niet gratis.

Overigens ben ik van mening dat ook het onderwijs een te klein bedrag uit de kassa van de gemeenschappen krijgt. Maar de kunstsector krijgt in tijden van crisis altijd de zwaarste klappen. De politici laten dat toe. Ze gebruiken de kunstsector als bliksemafleider. Zodat de burger zijn oog niet laat vallen op het wanbeleid en het misbruik van gemeenschapsgeld in de politieke wereld. Want dat is pas schande. Uit wat mij ter ore komt van de weinige mensen die het werkelijk goed bedoelen en met hart en ziel werken in de sociale sector, blijkt dat er ontzettend gemorst wordt met overheidsgeld.

De kinderen van politici gaan in de politiek, niet uit sociale bekommernis zoals ze uitbazuinen, maar omdat ze weten hoeveel geld er mee te verdienen valt. En omdat hun broodje hoe dan ook gebakken is. Worden ze geen minister, dan versieren ze wel een job bij een staatsbedrijf of belangenorganisatie gelieerd met de politiek.

Tot slot een persoonlijke noot: al mijn vroegere literaire initiatieven hebben subsidies en sponsorgeld getoucheerd. Dat geld werd integraal gebruikt om de honoraria en de onkosten van de artiesten te betalen. Nooit heb ik er persoonlijk een cent aan verdiend. Waarom denkt u dat ik voor mijn zakgeld nog artikels moet schrijven? Ik doe het met overtuiging, maar ook om een bijdrage te leveren aan het onderhoud van een klein maar heerlijk gezin.

Guido Lauwaert