Kroniek van de week: over subsidies zonder controles

Hof van Cassatie buigt zich vrijdag over derdenverzet van Sihame El Kaouakibi © belga
Ewald Pironet

De voorbije week bracht heel veel details uit het fraudedossier rond Open VLD-politica Sihame El Kaouakibi en haar geesteskind Let’s Go Urban. Daarbij rijzen vragen over de vele subsidies die door de overheden worden uitgekeerd en het gebrek aan controle daarop. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.

‘Het is schrijnend te moeten vaststellen dat mevrouw El Kaouakibi klaarblijkelijk zonder weinig scrupules de middelen die haar ter beschikking worden gesteld door derden, op een dergelijk niet aanvaardbare en verdoken wijze heeft besteed.’

Annemie Moens, voorlopig bewindvoerster in haar voorlopige verslag over Let’s Go Urban.

Graag een openingsfoto van Sihame El Kaouakibi.

De voorbije week regende het elke dag onthullingen over de manier waarop Vlaams Parlementslid Sihame El Kaouakibi (Open VLD) publieke middelen en private giften voor projecten rond haar geesteskind Let’s Go Urban naar haar privévennootschap A Woman’s View draineerde. Geld dat bestemd was om kwetsbare jongeren te helpen, belandde zo in haar eigen portemonnee. Wat vooral VTM en Het Laatste Nieuws hierover, gestaafd met documenten, naar buiten brachten: het oogde allemaal niet fraai.

Het is natuurlijk aan de rechtbank om over de feiten te oordelen, maar in elk geval was het voor Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert duidelijk. Nadat hij eerder El Kaouakibi op non-actief had gesteld, vond hij de uitgelekte verhalen zo stevig en onweerlegbaar dat hij afgelopen week besloot om de procedure op te starten die moet leiden tot uitsluiting van El Kaouakibi uit de partij. Dat betekent helemaal het einde van een politieke carrière, ook al behoudt El Kaouakibi als ze dat wil haar zetel in het Vlaams Parlement, waar ze al sinds oktober niet meer is verschenen wegens ziekte.

Zelfs na El Kaouakibi’s uitsluiting uit de Open VLD zal deze zaak de Vlaamse liberalen nog lang achtervolgen.

Zelfs na El Kaouakibi’s uitsluiting uit de Open VLD zal deze zaak de Vlaamse liberalen nog lang achtervolgen. Daarvoor heeft die partij ‘de Beyoncé van de Vlaamse liberalen’ te zeer onvoorwaardelijk de hemel in geprezen. En haar ook te gul financieel gesteund, want El Kaouakibi en de firma’s rond haar ontvingen zo’n 100.000 euro in de periode van haar overstap en de campagne voor de verkiezingen van mei 2019, zoals hier eerder al werd geschreven. Tot groot ongenoegen van vele andere liberalen die veel minder goed door de partij werden bediend. Dat krijgt Open VLD na de stuitende onthullingen minder dan ooit uitgelegd.

Wie ook met een probleem zit opgezadeld, is Johan Vande Lanotte, die een paar weken geleden nog de verdediging van El Kaouakibi opnam tijdens een persconferentie die live te bekijken was via de VRT. Op zich ook al merkwaardig dat de Vlaamse openbare omroep zo’n persconferentie rechtstreeks en integraal uitzendt. Normaal gebeurt dat alleen als de premier nieuwe coronamaatregelen aankondigt, of na een terreuraanslag of iets van die orde. Waarom de VRT dat deed voor El Kaouakibi, is onduidelijk.

Hier graag een foto van Johan Vande Lanotte.

Zo waren we er wel getuige van dat de Vooruit-toppoliticus onomwonden en fel de verdediging van El Kaouakibi op zich nam. Dat verbaasde velen, niet het minst Vooruit-voorzitter Conner Rousseau. De fraudeberichten die de voorbije week uitkwamen, moeten zowel voor Vande Lanotte als voor Rousseau erg vervelend zijn. Vande Lanotte maakt zich er momenteel van af met de verklaring: ‘Dit mediatieke proces moet stoppen, het echte proces moet voor de rechtbank worden gevoerd. Ik heb hier allemaal geen tijd voor, ik heb andere cliënten.’ Dat is toch wat mager. Het doet de geloofwaardigheid van Vande Lanotte geen goed, en het werpt hoe dan ook een smet op de partij waarmee hij altijd zal worden geïdentificeerd.

Dit doet de geloofwaardigheid van Vande Lanotte geen goed, en het werpt een smet op de partij waarmee hij altijd zal worden geïdentificeerd.

De hele zaak-El Kaouakibi doet vooral vragen rijzen over de manier waarop subsidies worden verstrekt. Zeker nadat ook huidig premier Alexander De Croo (Open VLD) plots in de zaak werd genoemd. WannaWork, het jobplatform van El Kaouakibi, kreeg volgens VTM in 2018 een subsidie van 450.000 euro via het Digital Belgium Skills Fund. Dat ressorteerde onder toenmalig minister van Digitalisering De Croo. Het geld moest dienen om maatschappelijk kwetsbare jongeren digitale vaardigheden bij te brengen. Minstens 89.000 euro van die fondsen zou naar El Kaouakibi’s privévennootschap A Woman’s View zijn doorgestroomd, ‘voor prestaties geleverd door het personeel van A Woman’s View’.

Eén: is 450.000 euro niet heel veel geld? Hoeveel geld gaat er eigenlijk om in die subsidiemolen, die met Europees, federaal, Vlaams en lokaal geld draaiende wordt gehouden? Weet iemand dat?

Twee: wordt er gecontroleerd of dat geld wordt gebruikt waarvoor het is bedoeld? In het geval van de 450.000 euro via De Croo is dat blijkbaar niet gebeurd: die subsidie werd al in 2018 uitgekeerd, en nu pas komt naar boven dat het geld werd afgeleid. En dan nog alleen maar omdat El Kaouakibi zo in opspraak kwam. Zou het misbruik van subsidiegeld naar boven zijn gekomen als El Kaouakibi niet verkozen was als Vlaams Parlementslid? Als ze wat meer onder de radar was gebleven?

In elk geval zou het dossier-El Kaouakibi de aanleiding moeten zijn om alle subsidies, de hoogte van de bedragen en de manier waarop ze worden toegekend en worden gecontroleerd tegen het licht te houden. Tot nu toe zijn er geen initiatieven in die richting bekend.

Het dossier-El Kaouakibi zou de aanleiding moeten zijn om alle subsidies, de hoogte van de bedragen en de manier waarop ze worden toegekend en worden gecontroleerd eens tegen het licht te houden.

Daarnaast is er nog altijd het dossier van mogelijke verkiezingsfraude door El Kaouakibi. Zeker nadat De Standaard deze week had gekopt: ‘Let’s Go Urban betaalde mee voor politieke campagne El Kaouakibi’. De voorlopige bewindvoerster van Let’s Go Urban stootte op een factuur van het Nederlandse bedrijf Aces of Space bv, dat zich bezig houdt met branding. Op de site van Aces of Space valt te vernemen dat het ‘de artdirection van de politieke campagne’ van El Kaouakibi verzorgde. Volgens De Standaard factureerde Aces of Space in totaal 44.095 euro aan Let’s Go Urban. Niet al dat geld ging naar de campagne. Maar hoeveel wel?

Dat alles komt boven op het al eerder gesignaleerde probleem met de campagnefinanciering van El Kaouakibi: ze kreeg van Open VLD 33.000 euro voor een persoonlijke medewerker, die tijdens de verkiezingscampagne actief was. Dat geld werd niet aangegeven als verkiezingsuitgave. Volgens Open VLD-voorzitter Lachaert moest dat ook niet. Partijfinancieringspecialist Bart Maddens (KU Leuven) is een andere mening toegedaan. Hij spreekt van ‘vermoedelijke verkiezingsfraude’. Daar komt nu dus het verhaal van Aces of Space nog bij.

Hier graag een foto van Egbert Lachaert.

El Kaouakibi werd verkozen voor het Vlaams Parlement, maar dat lijkt van de ‘vermoedelijke verkiezingsfraude’ geen punt te willen maken. De Vlaams Parlementsleden en zijn controlecommissie voor de verkiezingsuitgaven van maken zich ervan af met de verklaring dat de zaak verjaard is. Sancties kunnen alleen worden getroffen binnen de 200 dagen na de verkiezingen, en die zijn al lang voorbij.

Dat is wel erg gemakkelijk. Natuurlijk kunnen de parlementsleden wél stappen zetten. Ze zouden om te beginnen die verjaringstermijn van 200 dagen kunnen uitbreiden, want die blijkt wel erg kort. Daarnaast zouden ze zich kunnen uitspreken over de vraag of uitbetalingen aan een medewerker tijdens de verkiezingscampagne nu al dan niet een verkiezingsuitgave is – en of die dus moet worden aangegeven.

Het Vlaams Parlement zou een eigen vademecum over verkiezingsuitgaven kunnen schrijven. Tot nu toe beroept het zich op de federale richtlijnen.

Tot slot zou het Vlaams Parlement een eigen vademecum over verkiezingsuitgaven kunnen schrijven. Tot nu toe beroept het zich op de federale richtlijnen. Ook daartoe is nog geen initiatief genomen.

Je zou kunnen hopen dat na het geval-El Kaouakibi de Vlaams Parlementsleden onduidelijke regels over campagnefinanciering uit de wereld willen helpen. Je zou kunnen hopen dat ze overtredingen van de limiet van de verkiezingsuitgaven – en dus oneerlijke concurrentie – zouden willen bestraffen. Dat is niet het geval. Door niets te doen, werken ze toekomstig misbruik en verkiezingsfraude net in de hand.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content