Koen Schoors: “Werkende Waal betaalt voor gepensioneerde Vlaming”

Volgens econoom Koen Schoors zijn de zogenaamde transfers van noord naar zuid in de sociale zekerheid een leugen.

‘Het klopt dat er in België een aantal dingen blokkeren op het communautaire niveau’, zegt de Gentse economieprof Koen Schoors in Knack. ‘Maar die blokkages zijn van ondergeschikt belang. De echt grote uitdagingen hebben niets met het communautaire te maken. Wat doen we met onze sociale zekerheid? Met onze pensioenen? Hoe gaan we de overheid organiseren?’

Volgens het heersende denken kunnen Vlamingen en Franstaligen het over zulke hervormingen niet meer eens geraken, en moet er mede daarom een staatshervorming komen. Koen Schoors: Die redenering klopt niet, want het probleem is in Vlaanderen even groot als in Wallonië. Er zijn de laatste tien jaar nergens zoveel bijkomende ambtenaren in dienst genomen als in Vlaanderen. Vlaanderen doet met andere woorden zelf wat het aan de andere kant van het land verwijt. Dat is de pot die de ketel verwijt dat hij zwart ziet.

In feite zegt u over de Vlaamse roep naar een staatshervorming: een ideologisch verlangen naar meer autonomie wordt verkocht onder het mom van beter bestuur.

Schoors: Absoluut. Ik ben niet tegen autonomie op zich – in veel gevallen worden dingen beter op lokaal niveau georganiseerd -, maar soms is meer autonomie onwenselijk. Denk maar aan justitie: de regionalisering daarvan zou grote coördinatieproblemen opleveren. Of neem de sociale zekerheid. Men heeft het de laatste tijd almaar over de zogenaamde transfers van Vlaanderen naar Wallonië in de sociale zekerheid. Maar die sociale zekerheid is interpersoonlijk, die heeft niets met Vlaanderen of Wallonië te maken. Er zijn transfers van gezonden naar zieken, van werkenden naar werklozen, van jongeren naar gepensioneerden… Het is onzinnig om in die sociale zekerheid te spreken van transfers over de taalgrens.

Welke denkfout maakt men als men dat wel doet?

Schoors: Het is geen denkfout, het is een leugen. Die al zo vaak is herhaald dat iedereen het is gaan geloven: wij onderhouden die luie Walen. Maar trek in ons land een streep van noord naar zuid, van oost naar west, of diagonaal: er zullen altijd transfers zijn van de ene kant naar de andere. Er zijn allicht ook transfers van blondharigen naar zwartharigen. Er bestaan echte transfers van Vlaanderen naar Wallonië, dat ontken ik niet, die zitten onder meer in de financieringswet via het solidariteitsmechanisme. Maar je mag niet alles op een hoop gooien: in de sociale zekerheid is het fout om over transfers van Vlaanderen naar Wallonië te spreken. De werkende Waal betaalt ook voor de gepensioneerde Vlaming. Als we meer autonomie willen omdat er transfers zijn in de sociale zekerheid, dan heb ik nog wel een idee: dan kunnen we alle werklozen, zieken en bejaarden naar één provincie verhuizen en die provincie dan autonomie geven. (lacht) Dan hebben we het probleem van de transfers écht opgelost.

(Joël De Ceulaer)