‘Kinderopvang: een recht voor élk kind?’

‘Kinderopvang is meer dan een economische zet, het is een broodnodige investering in onze toekomst’, schrijft Leuvens schepen Bieke Verlinden (SP.A) naar aanleiding van de week van de kinderbegeleider.

In de Week van de Kinderbegeleider wordt er traditioneel en geheel terecht met veel bloemetjes richting kinderbegeleiders gegooid. Meer dan ooit beseffen we dat een economie, samenleving, stad of bedrijf pas kan draaien en groeien wanneer kinderen veilig en goed opgevangen worden zodat ouders hun gedachten en handen vrij hebben om engagementen op andere plaatsen in onze samenleving op te nemen. Maar kinderopvang is meer dan een economische zet, het is een broodnodige investering in onze toekomst. Vandaag investeren in goede kinderopvang, levert ons op lange termijn nog veel meer op.

Kinderopvang heeft een heel direct economisch voordeel. Ouders worden voor een stuk ‘ontzorgd’ en kunnen met een gerust hart naar het werk. Dat kinderopvang erg belangrijk is, hebben veel bedrijven en organisaties aan het begin van de coronacrisis aan den lijve ondervonden. Terwijl thuiswerken de norm werd, brachten steeds minder mensen hun kinderen naar de crèche. Zij merkten het meteen. Zorgen én werken: het is moeilijk te combineren. Een maatschappij die verwacht dat we ons leven en onze economie op die manier organiseren, kan dus niet buiten de noodzaak van kwalitatieve kinderopvang.

Kinderspel

Het is net die kwaliteit van kinderopvang die ons vandaag misschien geld kost, maar die zich later dubbel en dik terugbetaalt. Dat zit zo. In de eerste levensjaren zijn de hersenen van kinderen kleine sponzen. In geen enkele andere levensfase gaat leren, imiteren en opnemen zo vlot en vanzelf. Ze slaan alles wat rond hen gebeurt op voor de toekomst, ook al kunnen ze zich van dat alles niets herinneren. Ze plukken levenslang de vruchten van de stimulansen in de eerste levensjaren. Daarom is het belangrijk om kinderen in de baby- en peuterfase met veel zorg en aandacht te begeleiden, zodat ze zich kunnen ontwikkelen tot gezonde, zelfbewuste, sociale en veerkrachtige kinderen.

De kwaliteit van de kinderopvang bepaalt dus mee de toekomst van onze samenleving. Die basis gevormd in de kinderopvang is in latere fases van het leven de humus om verder te groeien en te ontwikkelen. Kwaliteitsvolle kinderopvang kan die humus enorm verrijken, maar dan moeten kinderbegeleiders wel de tijd en ruimte krijgen om te doen waar ze goed in zijn: zorgen, spelen, lezen, vertroetelen, ontdekken, lachen, wandelen en heel veel babbelen. Momenteel laten de Vlaamse richtlijnen iedere begeleider acht kindjes verzorgen. Eén persoon voor 8 baby’s of peutertjes. Hoe straf ze ook zijn, ook kinderbegeleiders hebben maar twee handen.

Kind van de rekening

Omgekeerd geldt ook dat kinderopvang waar die stabiliteit en kwaliteit niet mogelijk is, nefast is voor de ontwikkeling van kinderen. Amerikaans onderzoek toonde al aan dat de ideale “opvangratio” 1 begeleider voor maximaal 4 baby’s of peuters is. Ga je hier boven, dan kom je al gauw terecht in een situatie waar aan de lopende band en op hoog tempo gezorgd moet worden. Dat raakt aan de kwaliteit van de opvang. Kinderbegeleiders zijn dan meer bezig met verschonen, eten geven, neuzen snuiten, omkleden en te slapen leggen. Terwijl goede kinderopvang net mogelijk moet maken om die levensnoodzakelijke dingen met aandacht, rust en liefde te doen. Niet gejaagd.

Dat je van eten, slapen, verluieren en neuzen snuiten net liefdevolle en leerrijke momenten maakt. Een verhaaltje voor het slapengaan of ontdekkingstochten stimuleren met taal. Tijdens het verluieren ‘hoofd, schouders, knie en teen’ zingen, en die dan even kietelen. Kinderen helpen om zelfstandig te eten, ook al vraagt dat iets meer tijd dan gauw zelf de hapjes binnen lepelen. Het is allemaal bepalend voor de ontwikkeling van de kindjes, en zo voor de toekomst van onze samenleving. En dat is toch wat de job van de kinderbegeleiders zin geeft. Zonder die tijd en ruimte voor zorgzame momenten, kan hun motivatie wegebben. Zo raak je mensen kwijt, is er te weinig personeel voor te veel kindjes, en wordt het (nog) moeilijker om kwaliteit te bieden.

Een recht voor sommigen

Nobelprijswinnaar voor economie James Heckman berekende ooit dat elke euro die je investeert in de vroege levensjaren, zich in de loop van het latere leven tot achtmaal terugverdient. Heckman stelde vast dat een goede ontwikkeling in de eerste levensjaren niet alleen een grote invloed heeft op de gezondheid van het kind, maar ook op onze samenleving. Stevig investeren in kinderopvang is dus cruciaal.

Goede kinderopvang is een fundament van een samenleving die vooruit wil, een samenleving die zichzelf serieus neemt en haar blik op de toekomst houdt. Dat begint met de hoogste waardering te geven aan kinderbegeleiders. Zij moeten een degelijke verloning krijgen en voldoening kunnen halen uit hun job. Daarnaast moet er alles aan gedaan worden om de wachtlijsten weg te werken. Laat die investeringen dus maar komen want elk kind heeft recht op goede kinderopvang.