Zodra de bevoorradingszekerheid gegarandeerd is, sluiten alle kerncentrales. Die slag om de arm is genoeg voor Georges-Louis Bouchez (MR) om te blijven strijden voor het openhouden van de twee jongste reactoren. De samenhang van Vivaldi krijgt opnieuw een klap.
‘Move forward without drama.’ Het is de leuze van minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen). Op een technocratische manier wil de minister het energiedossier bestieren. Er is geen plaats voor dogma’s of drama.
Maar donderdagochtend was er wel degelijk sprake van een zekere portie drama. Het akkoord rond de kernuitstap, dat na een marathonvergadering rond 7 uur ’s ochtends werd bereikt, leidde tot frustraties bij zowat elke Vivaldi-regeringspartij.
Wat werd er nu eigenlijk beslist? Volgens de officiële uitleg van premier Alexander De Croo (Open VLD) en minister Van der Straeten, schouder aan schouder op de persconferentie, niet minder dan de volledige kernuitstap, maar wel onder voorwaarden.
Wat speelt er? De sluiting van alle zeven kerncentrales tegen 2025 leek in het gedrang te komen na het njet van Vlaams minister voor Omgeving Zuhal Demir (N-VA). Met haar weigering voor de bouw van een gascentrale van Engie/Electrabel in Vilvoorde omwille van de stikstofuitstoot zette ze de vervangcapaciteit op losse schroeven. Die capaciteit is nodig na het wegvallen van de kerncentrales, zelfs als er nog twee centrales openblijven.
Glijmiddel
De volledige kernuitstap, ‘plan A’, wordt bekrachtigd en versterkt. Volgens De Croo gaat zelfs ‘alle energie’ naar de uitvoering ervan. Engie krijgt tot midden maart om zekerheid te krijgen rond de vergunning in Vilvoorde. Krijgt het die niet (wat de verwachting is), dan kan de regering uitkijken naar gascentrales die minder goed scoorden in de eerste subsidieveiling (gekend als ‘CRM’). Daar is nog juridisch werk voor vereist. Tussen haakjes: ook de centrale in Wallonië (Les Awirs) is nog niet zeker van een vergunning.
Ons land gaat ook investeren in onderzoek naar nieuwe kleinere, modulaire kerncentrales, de zogenaamde SMR’s (small modular reactors) – een prijskaartje van 100 miljoen euro. ‘We nemen afscheid van de scheurtjescentrales, maar richten onze blik op de kernenergie van de toekomst’, aldus De Croo.
Er komt ook een nieuwe wet rond klimaatneutraliteit tegen 2050.
Verrassing: er komt geen herziening van artikel 3 van de wet op de kernuitstap uit 2003. Nochtans werd die ingreep gezien als ultiem glijmiddel voor een akkoord. Artikel 3 stelt dat ‘geen enkele nieuwe nucleaire centrale bestemd voor de industriële elektriciteitsproductie door splijting van kernbrandstoffen, kan worden opgericht en/of in exploitatie gesteld’. Lees: nieuwe kerncentrales in België zijn uit den boze. De inzet van SMR’s in eigen land lijkt niet in overeenstemming met die passage.
Horendol
‘Plan B’, het openhouden van de twee jongste kernreactoren, is dus van tafel? Niet zo snel. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez en zijn communicatieteam waren er als de kippen bij om die framing te ontkrachten.
De regering vraagt het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) en de administratie van Van der Straeten namelijk ook een rapport over de mogelijkheid van de verlenging van de reactoren. Dat rapport wordt redelijk snel verwacht: 17 januari. ‘Voor in het zeer weinig waarschijnlijk geval dat er iets zou mislopen met de veiling, moeten we alle opties openhouden’, dixit De Croo. Van der Straeten noemt die kans trouwens ‘onwaarschijnlijk klein’.
De uiteindelijke beslissing is voor twee maanden later, halverwege maart.
Die vraag kwam overigens niet enkel van de MR, maar ook van de CD&V. Vicepremier Vincent Van Peteghem (CD&V) benadrukt al geruime tijd dat de bevoorradingszekerheid van primordiaal belang is. ‘Daarom is het ook belangrijk dat er een optie B blijft’, klinkt het binnen de partij.
Plan A blijft dus plan A, maar plan B blijft op tafel. En ook al lijkt het akkoord een zoethoudertje voor Bouchez, officieel weten we nog steeds niet zeker of alle kerncentrales zullen sluiten.
Bovendien laat afgelopen nacht weer littekens na. Tekenend was het twittergedrag van de politici. Iedereen kon live zien hoe een tweet van Tinne Van der Straeten (‘Er is een akkoord. De stilstand eindigt. Plan A wordt versterkt en wettelijk verankerd’) negen minuten later werd gecorrigeerd door Bouchez (‘Geen enkele zekerheid. Reden waarom kernenergie op de tafel blijft met een studie van het FANC op 17 januari’).
Een regeringsbron wordt er horendol van. ‘De communicatie van beiden is ongelukkig. Het gaat om symbolen en politieke trofeeën, niet om wat goed is voor de mensen en de geloofwaardigheid van de politiek.’
Lijk reanimeren
De N-VA, grote tegenstander van de kernuitstap, heeft de bal maar binnen te koppen. ‘Is Vivaldi niet stilaan zelf een lijk dat dood is maar men wél blijft reanimeren?’, vraagt voorzitter Bart De Wever zich af. Een verwijzing naar een uitspraak van Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert, die de kerncentrales vorige week vergeleek met een lijk.
De Croo herinnerde tijdens zijn persconferentie wel fijntjes aan het feit dat de regering-Michel, inclusief de partij van De Wever, de kernuitstap bevestigde in 2018. ‘Men had toen voor een nieuwe verlenging kunnen kiezen.’
Ook minister Zuhal Demir liet van zich horen op Twitter. ‘Mogen we nu eigenlijk weten of het licht uitgaat of blijft branden? Het is me niet duidelijk wat er beslist is.’
De manier waarop Vivaldi die helderheid nog niet nadert, doet de regering dan ook pijn. Uiteraard heeft ze het niet allemaal in eigen hand, het zijn de regionale regeringen die beslissen over vergunningen voor gascentrales. Maar zolang ecologisten en Franstalige liberalen radicaal andere lezingen hebben van beslist beleid, blijft onduidelijkheid de regel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier