Josep Borrell, ‘buitenlandminister’ van de EU, bekritiseert Belgisch gerecht

Volgens de Europese Hoge Vertegenwoordiger Josep Borrell schiet België tekort bij het inwilligen van Europese aanhoudingsbevelen. Advocaat Paul Bekaert is niet onder de indruk: ‘Spanje heeft bewezen dat het de scheiding der machten niet kent.’

Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger van de Unie, heeft in een persconferentie gisteren vraagtekens geplaatst bij het functioneren van de Belgische justitie. Zo betreurde hij het feit dat het Europees aanhoudingsbevel nog steeds niet naar behoren functioneert. Dat illustreerde hij met een sneer naar de ‘Vlaamse gerechtelijke autoriteiten’ (sic). Borrell verwijt het Belgische gerecht dat het tot op vandaag geen gevolg heeft gegeven aan het Europees aanhoudingsbevel voor ‘een bekend ETA-lid dat misdaden met geweld heeft gepleegd en nog steeds rustig in België kan leven, omdat de rechters het niet opportuun vinden om haar uit te leveren aan Spanje’. ‘Als dat gebeurt,’ aldus Borrell, ‘mag het ons niet verbazen dat er ook andere dingen gebeuren.’

Borrell deed de uitspraken in het kader van een pleidooi voor meer samenwerking tussen de gerechtelijke apparaten van de lidstaten. ‘Er moeten meer mechanismen komen die het vertrouwen tussen de gerechtelijke machten van verschillende landen. Rechters moeten vaker met elkaar praten.’ Borrell benadrukte ook dat hij niet terug wil ‘naar de tijd waarin aanhoudingsbevelen geregeld werden via de persoonlijke contacten tussen ministers van Binnenlandse Zaken’.

Mensenrechtenschendingen

Het ETA-lid waaraan Borrell refereert is Natividad Jauregui Espina, die er in Spanje van beschuldigd wordt medeplichtig te zijn aan de moord op Ramón Romeo, een militair die in 1981 door de Baskische afscheidingsbeweging werd vermoord. Jauregui, die tegenwoordig in Gent woont, werd ondanks een Europees aanhoudingsbevel nooit uitgeleverd aan Spanje, omdat de Gentse kamer van inbeschuldigingstelling twee keer oordeelde dat ze in Spanje het slachtoffer zou kunnen worden van mensenrechtenschendingen. In 2017 concludeerde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat België het aanhoudingsbevel niet had mogen weigeren, al oordeelde het Hof eveneens dat België Jauregui niet hoefde uit te leveren. Momenteel loopt een derde aanhoudingsbevel tegen haar. Haar advocaat Paul Bekaert stelt dat de feiten ondertussen verjaard zijn, en er dus van uitlevering geen sprake kan zijn.

De onderliggende aanleiding voor Borrels uitspraken is de Europese aanhoudingsbevel tegen voormalig Catalaans president Carles Puigdemont, die sinds eind 2017 in Waterloo woont. Met dat aanhoudingsbevel hoopt Spanje de Catalaanse president samen met Toni Comín en Lluís Puig, twee voormalige Catalaanse ministers, in Madrid te kunnen berechten wegens opruiing, ongehoorzaamheid en misbruik van overheidsgeld. De Brusselse raadkamer besliste gisteren om de beslissing over het aanhoudingsbevel uit te stellen tot 2 februari. Dat doet ze omdat Puigdemont en Comín sinds 26 mei verkozen zijn in het Europees Parlement, en dus schermen met hun parlementaire onschendbaarheid.

‘Directe aanval’

Paul Bekaert, de raadsman van zowel Carles Puigdemont als Natividad Jauregui, is niet onder de indruk van de uitingen. ‘Spanje heeft bewezen dat het de scheiding der machten niet kent. In België is het niet de regering die beslist over het gevolg geven aan een Europees aanhoudingsbevel, maar de rechterlijke macht. België heeft inzake democratie geen lessen te krijgen van Spanje.’

Bij zijn aanstelling was al duidelijk dat Josep Borrell de minst diplomatische Hoge Vertegenwoordiger van de Unie aller tijden zou worden. Borrell is zowel Catalaan als virulent antinationalistisch, en is al zijn hele politieke leven een hartstochtelijk tegenstander van Catalaanse onafhankelijkheid. In zijn communicatie is Borrell direct, op het botte af. Sinds juni 2018 was hij Spaans minister van Buitenlandse Zaken. Daarbij verdedigde de sociaaldemocraat het hardhandig optreden van de Spaanse overheid bij het illegale onafhankelijkheidsreferendum van 1 oktober 2017. Dat Borrell net naar België uithaalt, is dus geen toeval. Tegelijk is het opmerkelijk dat Borrell in zijn rol als Europees vice-commissievoorzitter uitspraken doet over een diplomatiek conflict waarin hij als nationaal minister betrokken was.

Carles Puigdemont, Toni Comín en Lluís Puig laten weten dat ze een klacht indienen bij de Europese Commissie omdat ze de uitingen van Borrell ‘een directe aanval’ vinden op het vermoeden van onschuld.