Donderdag stapt Johnson op als leider van zijn partij, maar hij blijft premier tot er tegen de herfst een nieuwe partijleider is aangesteld. Deze zomervakantie zal een nieuwe partijleider gekozen worden. Ondertussen blijven de oproepen aan Johnson om ook snel als premier op te stappen.
De Britse premier Boris Johnson kondigt later op donderdag aan dat hij opstapt als partijleider. Dat melden Britse media op basis van bronnen binnen Downing Street 10. De aankondiging komt er na een nu al drie dagen durende leegloop binnen zijn regering. Eerder op donderdag riep minister van Financiën Nadhim Zahawi, pas dinsdag aangesteld in die functie, de premier op om ‘nu’ op te stappen.
Alles samen stapten, sinds dinsdagavond, bijna 60 ministers, onderministers en andere regeringsmedewerkers op, onder wie minister van Volksgezondheid Sajid Javid, minister van Financiën Rishi Sunak, minister voor Wales Simon Hart en minister voor Noord-Ierland, Brandon Lewis. Zo’n leegloop is ongezien in de Britse politieke geschiedenis.
Het ongenoegen binnen Johnsons Conservatieve Partij is al maanden aan het gisten, na schandalen rond, onder meer, feestjes tijdens coronalockdowns. De laatste druppel was de aanstelling van Chris Pincher tot deputy chief whip, verantwoordelijk voor de partijdiscipline in het Lagerhuis. Pincher werd gepromoveerd hoewel Johnson op de hoogte was van beschuldigingen van seksuele intimidatie tegen de man. Vorige week nam Pincher noodgedwongen ontslag wegens het dronken betasten van twee mannen.
Premier weigerde vertrek
De premier verdedigde zijn positie woensdagmiddag nog in het Parlement. ‘We zullen ons blijven kwijten van het mandaat dat mij is toevertrouwd’, verklaarde de regeringsleider tijdens de verhitte discussie. ‘Het is de taak van een premier in moeilijke omstandigheden, wanneer hem een kolossaal mandaat is gegeven, om door te gaan, en dat is wat ik zal doen’.
Johnson verontschuldigde zich wel opnieuw voor het feit dat hij Pincher op een belangrijke post had gezet, hoewel hij op de hoogte was van beschuldigingen van seksuele intimidatie. Maar hij had onmiddellijk gehandeld toen hij hoorde van nieuwe aantijgingen tegen Pincher, verdedigde hij zich.
Zijn verdediging overtuigde lang niet iedereen in de partij of in de regering. Een groep van de nog resterende ministers trok naar de ambtswoning van de premier met de boodschap dat het ’tijd is om te vertrekken’, meldde de BBC.
Onder hen bevond zich Priti Patel, de minister van Binnenlandse Zaken, en ook de minister voor Wales Simon Hart. Die laatste had Johnson dinsdag al duidelijk gemaakt dat het ‘game over’ was, maar dat dat niet gepaard zou moeten gaan met het opstappen van ministers. Ook minister van Transport Grant Shapps, die Johnson tijdens het partygate-schandaal bleef steunen, was een van de ministers die eiste dat hij opstapt.
Johnson ontslaat zelf
Kort na de bijeenkomst werd bekend dat Johnson Michael Gove, minister van Huisvesting, telefonisch had ontslagen. Gove had eerder woensdag aan journalisten gezegd dat hij vond dat Johnson moest opstappen.
‘Je kunt niet naar de pers gaan en zeggen dat je de premier oproept om op te stappen, en verwachten dat je in het kabinet kan blijven’, noteerde de Britse pers bij bronnen binnen Downing Street. ‘Het is niet de eerste keer dat Gove zich verraderlijk, vreselijk en deloyaal gedraagt. Dit had al jaren geleden moeten gebeuren.’
Interim-premier
Ondertussen komen al de eerste oproepen aan Johnson om ook snel als premier op te stappen, en niet te wachten tot na de zomer. George Freeman, die eerder op donderdag ontslag nam als onderminister van Wetenschap, wil een waarnemend premier tot een nieuwe partijleider is verkozen. ‘Boris Johnson moet zijn ambt inleveren, zijn excuses aanbieden aan Hare Majesteit en haar adviseren een interim-premier aan te stellen’, aldus Freeman.
Oppositieleider Keir Starmer (Labour) merkt op: ‘We moeten de Tory bovenaan niet veranderen, we hebben een echte verandering van regering nodig. De Conservatieve Partij is nu twaalf jaar aan de macht. Die partij heeft ons land in chaos gestort. De kosten voor levensonderhoud zijn in die jaren enorm gestegen. De partij kan nu niet doen alsof het de oplossing voor die problemen heeft. Genoeg is genoeg.’
Via Twitter laat ook Dominic Cummings, de controversiële oud-adviseur van de Britse premier, zijn licht schijnen op de kwestie. ‘VANDAAG eruit of hij veroorzaakt een SLACHTING’, is Cummings duidelijk. ‘Zelfs nu nog is hij tijd aan het rekken en probeert hij aan te blijven.’ Wat betreft Cummings moet adjunct-premier Dominic Raab tegen donderdagavond waarnemend premier zijn.
Leiders Schotland, Wales en Noord-Ierland zien Johnson graag vertrekken
De leiders van Schotland, Wales en Noord-Ierland zijn blij dat de Britse premier Boris Johnson vertrekt. Johnson had een moeizame relatie met de andere delen van het Verenigd Koninkrijk en de drie leiders laten dat merken in hun reacties op Twitter.
De Schotse premier Nicola Sturgeon verwacht dat het land opgelucht is dat de chaos van de laatste dagen voorbij is. Ze denkt dat het onverstandig is als Johnson nog tot de herfst aanblijft als waarnemend premier, omdat hij altijd al ‘ongeschikt’ was als premier. Ze hoopt dat een nieuwe premier een andere houding zal aannemen tegenover een onafhankelijkheid van Schotland, maar verwacht niet dat het probleem met een nieuwe leider verholpen is.
De nieuw verkozen leider van Noord-Ierland, Michelle O’Neill, heeft hard uitgehaald naar de Britse premier, omdat hij het Noord-Ierse protocol wilde aanpassen. ‘Hij is een totaal schandelijke figuur. Iedereen die onze vredesakkoorden probeert te saboteren, is werkelijk geen vriend van ons.’
Mark Drakeford, de regeringsleider van Wales, is blij dat Johnson ‘het juiste heeft gedaan’. Hij denkt dat alle vier de landen binnen het Verenigd Koninkrijk baat hebben bij een stabiele regering. Drakeford roept op tot nieuwe verkiezingen, omdat niet alleen de Conservatieve Partij zou moeten bepalen wie de volgende premier wordt.