Johan Vande Lanotte: ‘Ik sluit niet uit dat de koning in de vakantie een informateur benoemt’

Ex-informateur Johan Vande Lanotte (SP.A) hoopt op een doorbraak in de regeringsformatie. ‘Deze staatsstructuur is geen garantie voor onze welvaart.’

Sinds hij aan de slag is als advocaat bij het kantoor van Walter Van Steenbrugge volgt Johan Vande Lanotte de Wetstraat naar eigen zeggen op afstand. Toch denkt de gewezen informateur en grondwetspecialist dat de herstarte formatie de ultieme poging is. ‘Als het nu niet lukt, lijkt het me logisch dat er verkiezingen komen. Sommigen vrezen dat de kiezer geen oplossing biedt. Maar dat is een slecht argument.’

Zou zo’n electorale shock een ander licht werpen op de zaak?

Johan Vande Lanotte: De formatie heeft al enkele keren heel lang aangesleept. Nu duurt ze al meer dan een jaar. Het laatste decennium heeft België een derde van de tijd zonder volwaardige regering gezeten. Wie denkt dat dat de welvaart niet aantast, die dwaalt.

De vraag is nog altijd dezelfde als vóór corona: kunnen de N-VA en de PS door één deur?

Vande Lanotte: Ik denk dat het geen goede zaak is voor ons staatsbestel dat een van de grote partijen langs beide kanten van de taalgrens telkens uit de boot valt. In een gemeente gebeurt het wel meer dat de grootste spelers niet meedoen. Maar dat tast het gemeentelijk systeem niet aan. Op het federale vlak is dat niet lang houdbaar. Bovendien is de huidige staatsstructuur geen garantie voor onze welvaart.

En dus dringt een hervorming zich op?

Vande Lanotte: Ja, maar dat betekent niet dat de volgende regering die kan realiseren. Nu moet je werken aan de voorbereiding van een rationele aanpassing, zodat we een efficiënt bestel hebben waarop de burger kan vertrouwen. Dat kan volgens mij alleen met de twee grootste partijen. Maar zij moeten het niet alleen doen. Er is een brede consensus nodig.

De herfederalisering van delen van de gezondheidszorg gaat over de tongen. Hoe ziet u dat?

Vande Lanotte: Over federaliseren versus herfederaliseren wil ik mij niet uitspreken. Ik stel wel vast dat er heisa wordt gemaakt over de acht ministers die verantwoordelijk zijn voor gezondheidszorg. Van die acht is de helft bevoegd voor Brussel. Dat toont nog een keer aan dat de Brusselse structuur niet houdbaar is.

Voorzitters Conner Rousseau (SP.A) en Paul Magnette (PS) wierpen zich op als informele informateurs. De koning is dus niet betrokken bij de gesprekken. Is dat ongezien?

Vande Lanotte: Het is opmerkelijk, maar grondwettelijk in orde. Maar ik sluit niet uit dat de koning tijdens de vakantie een informateur aanstelt.

Een informateur die een regering smeedt, terwijl premier Sophie Wilmès (MR) nog op haar stoel zit?

Vande Lanotte: Het zou misschien een raar beeld zijn, maar institutioneel is het niet onmogelijk. Het mandaat van de premier eindigt in september, haar functie is dus tijdelijk van aard. Het zou in ieder geval een groot voordeel zijn als de koning wordt betrokken.

Waarom?

Vande Lanotte: Partijvoorzitters staan per definitie wantrouwig tegenover elkaar. Bij de koning kun je vrijuit spreken. Wanneer het Paleis op een bepaald moment een initiatief neemt, dan weten de gesprekspartners dat dat niet uit de lucht komt vallen, maar is besproken met de belangrijkste partijvoorzitters. Een van de weinige uitzonderingen was de aanstelling van Koen Geens (CD&V) in januari. Ik heb nog altijd geen idee wat daar gespeeld heeft.