‘Jeugdbewegingen zijn van onschatbare waarde, laten we ze koesteren’

Jeugdbewegingen verdienen meer ondersteuning, zij doen zoveel meer dan samen spelen, zegt Hilde Timmermans van de Gezinsbond.

Op vrijdag 20 oktober worden vele scholen weer een bonte mengeling van jeugdbewegingsuniformen opgefleurd met kentekens en sjaaltjes in alle mogelijke kleurencombinaties. Ook scheuren en wasmachine-resistente vlekken pronken er als eretekens.

Maar liefst 240.000 kinderen en jongeren zijn aangesloten bij één van de vele jeugdbewegingen die Vlaanderen rijk is. Tienduizenden leiders en leidsters maken naast hun studies, (studenten)job en drukke sociale leven ruimte om de vetste (soms letterlijk) activiteiten te verzinnen. Een aantal groepen moet -net zoals scholen- werken met inschrijvingsprocedures en wachtlijsten omdat de vraag de capaciteit overstijgt. Meer leden aantrekken betekent immers over voldoende leiding en lokalen beschikken, en soms kiezen groepen bewust voor meer kleinschaligheid. Die enorme aantrekkingsgroep van jeugdbewegingen is uniek in Vlaanderen, onze buurlanden kennen dit fenomeen niet. 30 jaar geleden noemde iemand de jeugdbeweging al een ‘actueel anachronisme’ vandaag staan ze sterker in hun bottines dan ooit.

De jeugdbewegingen doen zoveel meer dan samen spelen. Met hun jaarthema’s nemen ze duidelijk stelling in als het gaat om een inclusieve en rechtvaardige samenleving. Vijf jaar geleden werkten alle bewegingen samen rond het thema ‘Armoede is een onrecht, maak er spel van’. Actueler dan ooit, en niet enkel met leuzen, maar ook in de praktijk nemen jeugdbewegingen vaak het voortouw in het uitbouwen van inclusieve groepswerkingen, met aandacht voor kinderen in kansarmoede, handicap en etnisch-culturele diversiteit. Het blijft soms een zoeken naar de aanpak met de grootste kans op succes, er zijn discussies over pro en contra van een aparte doelgroepenwerking, maar het bewustzijn dat elke jeugdbeweging ook een afspiegeling van de samenleving moet worden, groeit.

De jeugdbeweging heeft, ondanks de enorme concurrentie van sportieve, culturele en digitale ontspanningsmogelijkheden, een onmiskenbaar uniek aanbod. Ze biedt tegengas in een samenleving waarin onbezorgd buitenspelen een schaars goed wordt. Toch laat de ondersteuning van de jeugdbeweging nog vaak te wensen over. Geschikte lokalen, voldoende tenten en materiaal, betaalbare kampplaatsen, speelterreinen en -bossen, het zijn aandachtspunten waar de Vlaamse overheid en de lokale besturen een belangrijke stimulerende rol in moeten blijven spelen. Het project slim gedeeld! (www.slimgedeeld.be) van de Verenigde Verenigingen kan de lokale vragen en aanbod op elkaar helpen afstemmen.

De groeiende populariteit van jeugdbewegingen is een blijk van vertrouwen van ouders in de jonge mensen die elk weekend en op kamp hun beste beentje voorzetten om kinderen de tijd van hun leven te bezorgen. Terecht, want groepen investeren steeds meer in vorming van hun leiding. Toch maken diezelfde ouders het de jonge leiders en leidsters -vaak onbewust- niet altijd gemakkelijk. Klachten over vuile kleren, blauwe plekken en schaafwonden opgelopen tijdens ‘Dikke Bertha’ en aanverwanten, zijn een domper op het speelplezier. En dan zijn er ook de goedbedoelde waarschuwingen over mogelijk opkomend heimwee, angst voor griezelspelletjes, afkeer van broccoli en spruitjes, en -voor de oudere leden- alcohol en seks. De hier en daar opduikende spanning tussen (over)bezorgde ouders en jeugdwerkleiding was in 2010 aanleiding voor een onderzoek en gespreksmoment onder de noemer ‘Mama, laat mijn handje los’.

Een goede communicatie en duidelijke afspraken over ieders rol en verantwoordelijkheid bleken toen en nog altijd de sleutelwoorden voor een wederzijds begrip en vertrouwen. Dus, aan alle ouders, ga niet ’toevallig’ even op bezoek als je in de buurt bent van weekend of kamp, en ja, zeg goedkeurend ‘Goe gespeeld‘ als je oogappel trots de winkelhaak in z’n uniform toont. Aan alle media, focus niet op die enkele voorvallen die beter niet waren gebeurd en die in de eerste plaats tussen de betrokken groep en ouders moeten worden uitgepraat. Jonge mensen moeten de kans krijgen om te leren uit hun fouten. Net omdat het jonge mensen zijn, zijn ze in staat tot dat onvoorstelbaar creatief denken en experimenteren waar 240.000 kinderen zo hard van genieten. Aan alle leiding: een oprechte dankjewel en … goed bezig!