Ook al waarderen ze elkaar wel, Jean-Marie Dedecker (onafhankelijke op de N-VA-lijst) en Wouter De Vriendt (Groen) zijn het over bijna alles fundamenteel oneens. Dat is meteen duidelijk wanneer ze hard clashen in het Upstairs Hotel in Oostende, waar Krant van West-Vlaanderen een dubbelinterview organiseerde. Dedecker: ‘Jullie Groenen zijn de zakenrollers van de middenklasse en de werkende mens. En jullie klimaatplan? Pure hypocrisie!’ De Vriendt: ‘Tegen Jean-Marie mag ik mijn gedacht zeggen, hé? Jij op de N-VA-lijst, dat vind ik plat opportunisme.’
Wouter De Vriendt is met de fiets, Jean-Marie Dedecker met de wagen. Niet verwonderlijk met hun politieke achtergrond, al moet Jean-Marie Dedecker natuurlijk uit Middelkerke komen en speelt Wouter De Vriendt in Oostende een thuismatch. Het groene boegbeeld is eerst en heeft nog tijd voor een partijtje pingpong. Het is eens iets anders, als opener van een interview. Even later komt Dedecker aan, na een drukke politieke dag in Middelkerke, en is het moment van de echte clash aangebroken. Al beginnen ze bij wat hen bindt.
U beiden voerde nog samen oppositie in de gemeenteraad van Oostende. Hoe goed kent u elkaar?
Jean-Marie Dedecker: ‘Ik heb zelfs nog privé-anekdotes. Gustje Lesaffre was je grootvader hé? Ik volgde hem op als kantoordirecteur van het BBL-bankfiliaal op de Opex. Dat was mijn eerste job.’
Wouter De Vriendt: ‘Voor alle duidelijkheid: toen was ik nog niet geboren.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Aan onze tijd in de oppositie in Oostende heb ik heel goede herinneringen. We zijn eigenlijk een beetje beroepsopposanten, zowel op nationaal als op gemeentelijk vlak.’
Wouter De Vriendt: ‘Wat ik altijd apprecieerde aan Jean-Marie, is dat hij nooit de makkelijkste weg koos. Een beetje zoals ik. Hij vertrok bij Open VLD, ik werd doodgeknuffeld door de SP.A. Maar we hielden allebei vast aan onze principes. En uiteindelijk met resultaat. Inhoudelijk liggen we ver uiteen, maar als het ging om de democratie, stonden we dikwijls op dezelfde lijn. Na de gemeenteraad kwamen mensen van de meerderheid ons regelmatig zeggen dat ze eigenlijk hetzelfde dachten, maar het niet mochten zeggen. Blijf dan thuis hé.’
Nu vindt u Jean-Marie terug als N-VA-kandidaat.
Jean-Marie Dedecker: ‘Correctie. Als onafhankelijke op de N-VA-lijst.’
Wouter De Vriendt: ‘Tegen Jean-Marie mag ik mijn gedacht zeggen hé. Ik vind dat plat opportunisme. Wie op Jean-Marie stemt en de N-VA wil steunen, vergeet dat hij als onafhankelijke zal zetelen. En wie Jean-Marie alleen wil steunen, vergeet dat elke stem in de eerste plaats naar de pot gaat, naar de kandidaten bovenaan de N-VA-lijst . Jean-Marie Dedecker, die altijd de macht geviseerd heeft, dreigt nu te stikken onder de vleugels van Bart De Wever. Gelet op onze gemeenschappelijke herinneringen had ik toch meer verwacht dan dat.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Dat is ten eerste totaal niet waar. Dit is een win-winsituatie. Ik ben niet meer in staat om zelf het gewicht te dragen van een partij en 410 kandidaten te zoeken. En ten tweede hang ik mijn wagonnetje aan een heel goeie locomotief. Zo opportunistisch is het niet, want ik deed gisteren nog de stemtest en kwam voor 83 procent uit bij de N-VA. Daar heeft het niets mee te maken. Ik wil het centrumrechts beleid zien doorgaan en liefst nog rechtser dan nu. De enige manier daartoe is de N-VA te steunen. Ik zal inderdaad als onafhankelijke zetelen en steek dat niet weg, het staat zelfs op mijn affiches.’
Draaien deze verkiezingen rond de grote polarisatie N-VA en Groen?
Jean-Marie Dedecker: ‘Men tracht die polarisatie zo te spelen omdat er een hype is rond de klimaatreligie. Vorige keer heeft De Wever het gespeeld op de PS en nu speelt hij het op het Groen. Dat is trachten het debat naar je hand te zetten. Maar mijn mening over Groen is al heel lang bekend.’
Wouter De Vriendt: ‘Er zijn twee verschillende samenlevingsmodellen. De N-VA wil de besparingen op de kap van de gewone mens verder zetten. Een elitair beleid, voor de allerrijksten. Groen daarentegen staat voor een ommekeer naar een menselijker, eerlijker, gezonder beleid. Wij zijn voor een verschuiving van de lasten: van arbeid naar grote vermogens en grote vervuilers. Maar het is fundamenteler dan dat: de N-VA wil dit land kapotmaken, wij willen dit land sterker maken. Elke stem voor de N-VA is een stem voor de splitsing van België.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Joepie!’
Wouter De Vriendt: ‘Het contrast met Groen, dat elke dag samenwerkt in één Kamerfractie met de mensen van Ecolo, kan in elk geval niet groter zijn.’
‘Wie weet zit ik op de wip om een regering te vormen en kan ik nog premier worden.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Groen staat voor de verarming van Vlaanderen. De partij die akkoord gaat met de 7 à 11 miljard transfers per jaar van Vlaanderen naar Wallonië. Bovendien vind ik Groen de partij van de rijken. Het zijn de zakkenrollers voor de middenklasse en de werkende mens. Wie subsidiëren ze? Wie heeft er eenstekkerautootje? Het is een tweede auto voor de rijken, je komt er nergens mee. De elektriciteitsfactuur is een belastingbrief geworden, dankzij Groen. Alleen al voor de windmolens op zee moet de belastingbetaler 14 miljard aan groenestroomcertificaten ophoesten.’
Wouter De Vriendt (onderbreekt): ‘Dat is een N-VA-factuur. Mag ik erop wijzen dat wij al 15 jaar niet meer in de regering zitten? En groenestroomcertificaten staan niet in ons programma.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Maar dit propageren jullie! Je wil de salariswagen afschaffen. 600 euro verlies voor de werkende mens. Rekeningrijden! Al wie naar zijn werk rijdt, moet extra betalen. Groen vanbuiten, rood vanbinnen! Ze doen zich voor als Robin Hoods, maar pluimen de werkende middenklasse, die voor alles opdraait.’
Mijnheer De Vriendt, treffen uw voorstellen de werkende mens?
Wouter De Vriendt: ‘Ik noteer dat Jean-Marie Dedecker denkt dat de middenklasse over 1 miljoen euro nettovermogen beschikt. Dat is voor ons de grens waarop we een eerlijke bijdrage vragen. Als je dat denkt, moet je toch dringend eens onder de mensen komen. De realiteit is dat de middenklasse kapot wordt belast in dit land en dat de pensioenen te laag zijn. Dat willen wij veranderen, jazeker. We willen de lasten op arbeid verlagen, door een eerlijke bijdrage van de sterkste schouders. Heel concreet: wie over 1,25 miljoen euro nettovermogen beschikt, zal in ons model 375 euro belastingen moeten betalen. Dat is niet meer dan correct.’
Wat doet u met de salariswagens?
Wouter De Vriendt: ‘Een bedrijfswagen heb je nodig voor je werk, daar is niets mis mee. Een salariswagen is iets waar mensen mee betaald worden. Is het niet waanzinnig om mensen te betalen met een auto ? België is daarin uniek in de wereld. Wij subsidiëren files en vervuiling! En wij zijn blijkbaar de enige partij die de moed heeft om te zeggen dat dat moet stoppen. Laat ons investeren in openbaar vervoer, in een mobiliteitsbudget voor iedereen en in lastenverlaging.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Als je 500 euro krijgt onder de vorm van een salariswagen, moet een patroon 1.300 euro betalen om dat in loon te kunnen compenseren. Je maakt arbeid dus nog duurder als je die salariswagen afschaft. Jullie willen die 500 euro per maand voor elke salariswagen verdelen over iedereen, dat zal voor iedereen 60 euro extra zijn. Wat een oogverblinding is dat! Vermogen, dat is wat je overhoudt nadat je 21 procent btw betaalde, 53 procent belastingen, je elektriciteitsrekening. Dat gaan jullie nog eens afpakken, onder de boutade: we pakken het af van de rijken. Bedrog noem ik dat.’
Wouter De Vriendt: ‘We kunnen elkaar vinden als het gaat om vereenvoudiging. Af en toe elkaar vinden, dat is belangrijk in de politiek (lacht). De koterijen moeten er uit. Vervang al die verschillende taksen door één vermogensrendementsheffing.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Ik ga al heel lang voor een vlaktaks, met een uniformiteit van tarieven, ook op arbeid. En een heel grote belastingvrije schijf.’
Wouter De Vriendt: ‘Is dat het standpunt van de N-VA?’
Jean-Marie Dedecker: ‘Ik denk het wel.’
Wouter De Vriendt: ‘Een vlaktaks? Ik ben vrij zeker van niet.’
Jean-Marie Dedecker (boos): ‘Ik ben hier uitgenodigd als Jean-Marie Dedecker, ik sta als onafhankelijke op de N-VA-lijst en daarmee basta!’
Om eens een ander onderwerp aan te snijden: het klimaat.
Jean-Marie Dedecker: ‘Nu zijn we in route!’
U betwijfelt de klimaatopwarming?
Jean-Marie Dedecker: ‘Nee, maar hoe groot is de invloed van de mens daarin? Ik vraag al 100 keer om dat te bewijzen. Ik kan niet tegen dat alarmisme. Het is een religie geworden, met een messias van 15 jaar die het einde van de wereld en de zondvloed voorspelt. We hebben klimaatapostelen, er zit er één naast mij. En als je er een vraag over stelt, ben je een klimaatnegationist. Van de 13de tot half de 16de eeuw was het hier enkele graden warmer dan vandaag. In 1304 wandelde je droogvoets door de Seine. De Rijn en de Donau waren uitgedroogd. Wat was toen de invloed van de mens? Er stonden geen fabrieken en er reden geen hoestbuien op vier wielen rond.’
Wouter De Vriendt (hoofdschuddend): ‘Niet alleen ikzelf, maar 3.000 wetenschappers van het IPCC trekken aan de alarmbel. Dat zijn geen apostelen. De laatste klimaatnegationist van België is gevonden en hij zit hier naast mij. De link tussen industriële activiteit en de CO2-uitstoot sinds de jaren ’70 is onmiskenbaar. En trouwens, we merken dat zelf ook. Het weer wordt instabieler. Van een burgemeester van een kustgemeente zou je verwachten dat hij aan de kar trekt van een ambitieus klimaatplan.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Maar ik lul er niet over, ik doe iets! (plechtig) Ik verduin mijn stranden. En ik verduin mijn zeedijk. En ik krijg er zelfs subsidies van Europa voor.’
‘De laatste klimaatnegationist van België is gevonden en zit naast mij.’
Wouter De Vriendt: ‘Als het beleid niet verandert, zal je hoge duinen mogen zetten hoor, Jean-Marie. Deze verkiezing is een unieke kans om naar een klimaatregering met een sociaal hart te gaan. Wij zijn de enige partij met een volledig uitgewerkt klimaatplan. We willen veel meer hernieuwbare energie, een lagere energiefactuur en de renovatie van huizen drie keer zo snel door een systeem van overheidsleningen. Met wat je uitspaart op je energiefactuur, betaal je de lening terug. Dat alles zonder belastingverhogingen, maar met belastingverschuivingen.’
Een klimaatplan: goed idee, mijnheer Dedecker?
Jean-Marie Dedecker: ‘Men zegt er niet bij dat je met groene energie een even grote reserve aan fossiele energie moet opbouwen. En dat jullie klimaatplan 10 miljard euro kost, en daar bovenop 9 miljard voor nieuwe gascentrales voor als de windmolentjes en de zonnecelletjes stilvallen. Gascentrales stoten 40 keer meer CO2 uit dan kerncentrales. De totale hypocrisie! Er is verdomme geen alternatief voor fossiele brandstoffen. Je moet de mensen de waarheid zeggen.’
Wouter De Vriendt: ‘Dit debat verdient echt meer serieux! (Dedecker proest het uit) Zelfs met de gascentrales bereik je in alle scenario’s de klimaatdoelstellingen. Hernieuwbare energiebronnen worden ook meer en meer verbonden met elkaar. Maar er zijn groenen nodig om onze achterstand in te halen. Jean-Marie Dedecker wil een nieuwe kerncentrale bouwen. Het weze genoteerd: geen standpunt van zijn partij. En waar wil hij die bouwen? Misschien in de plaats van het casino van Middelkerke? (gniffelt)’
Jean-Marie Dedecker: ‘‘In China bouwen ze 345 kernreactoren tegen 2050, waarvan 20 op zee.’
Wouter De Vriendt (onverstoorbaar): ‘Jean-Marie Dedecker wil dus in de Noordzee een kerncentrale bouwen. Het is waanzin! Een kerncentrale op 20 km voor de kust? Het zal niet met Groen zijn, maar zelfs niet met zijn eigen partij. Met welke partners dan wel?’
Jean-Marie Dedecker: ‘Voor die boutade hier vertrekt dat ik een kerncentrale in zee wil bouwen: we kunnen beginnen met nieuwe reactoren in Doel en Tihange. Wij gaan doen wat ze elders in de wereld doen: nieuwe kerncentrales, kernfusie, thoriumcentrales… Jullie willen geld verkwanselen met windmolentjes uit de Middeleeuwen, maar daar ligt de toekomst niet.’
Komt Bart De Wever straks aan het hoofd van Vlaanderen met een coalitie van N-VA, Open VLD en SP.A?
Wouter De Vriendt: ‘Er zijn toch veel signalen die in die richting wijzen. Op debatten zie je duidelijk een as tussen N-VA en Open VLD. De N-VA besteedt meer energie aan het bashen van Groen dan aan de eigen voorstellen en zelfs de SP.A neemt ons onder vuur. De keuze gaat tussen een voortzetting van het huidige beleid en een groene, sociale ommekeer.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Ik denk dat we een enorme impasse krijgen. Er waren 541 dagen nodig om de regering-Di Rupo te vormen, ik denk dat er nu 1.541 dagen zullen nodig zijn. Vandaar dat ik het confederalisme naar voren schuif. In Vlaanderen zal men een regering kunnen vormen. Als ze kunnen, zal het zonder de N-VA zijn. Maar halen we 28 procent, dan is de N-VA incontournable. Maar als N-VA niet in de federale regering zit, denk ik dat Bart De Wever lekker in Antwerpen blijft en Jan Jambon minister-president wordt in Vlaanderen.’
Wat zijn uw persoonlijke ambities?
Wouter De Vriendt: ‘Ik heb geen glazen bol. We zien wel. Ik ben heel geëngageerd en besef dat dit een enorme kans is, ook voor mijn partij.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Als ik verkozen word, doe ik mijn termijn uit. Het is niet omdat ik 67 ben… Hoe oud is de paus? Hij leidt de wereldkerk. Hoe oud is Trump? Maar het wordt echt wel mijn laatste mandaat in het parlement. Wie weet zit ik op de wip om een regering te vormen, en kan ik nog premier worden (lacht).’
Dit artikel verscheen eerst in de Krant Van West-Vlaanderen. Volgende week zijn Bart Tommelein en Hendrik Bogaert aan de beurt.
Vijf dilemma’s
1. Paarsgeel of paarsgroen?
Jean-Marie Dedecker (zonder twijfelen): ‘Paarsgeel!’
Wouter De Vriendt: ‘Als ik maar de keuze heb tussen die twee? Paarsgroen.’
2. Burgemeester of Kamerlid?
Jean-Marie Dedecker: ‘Burgemeester. Het is de enige job die gerespecteerd wordt in de politiek. Als je in het parlement zit, verdien je voor het publiek altijd te veel en ben je een zakkenvuller. Maar de burgemeester is een burgervader. Dat zeg ik uit eigen ondervinding.’
Wouter De Vriendt: ‘De nieuwe coalitie in Oostende doet heel goed werk, met een heel goed team. Alles loopt daar goed. Het burgemeesterschap is niet aan de orde, dus ik kies Kamerlid.’
3. Brexit of geen Brexit?
Wouter De Vriendt: ‘In deze woelige tijden heb je nood aan meer samenwerking, niet aan minder. Dus geen Brexit. Maar Europa heeft veel werk om te hervormen. Dat toont de Brexit wel aan.’
Jean-Marie Dedecker: ‘Ik heb er veel begrip voor. We want our country back! Maar vind het wel een verkeerde keuze. Wat ik wel bedroevend vind, is de houding van Europa. De volgende generatie zou zeker teruggekeerd zijn naar Europa, maar niet met deze houding van Europa. Wij maken Brexits hé. Het is voorgoed voorbij.’
4. Vliegreis of fietsvakantie?
Jean-Marie Dedecker: ‘Een vliegreis hoor. Toen ik 12 jaar was, moest ik gaan werken bij een bakker om mijn fietske te verdienen om mee naar school te gaan. Om maar te zeggen! Bovendien ben ik voor de vereniging van de wereld. De globalisering!’
Wouter De Vriendt: ‘Voor mij geen van beide. Wij hebben kleine kindjes, dan komt een fietsvakantie er niet van. Heel vaak kiezen wij voor een vakantie dicht bij huis, aan de strandcabine in Oostende, of eens naar Frankrijk.’
5. Lezen op tablet of op papier?
Jean-Marie Dedecker: ‘Papier. In alle boeken in mijn bibliotheek zijn er zaken aangestipt. Allemaal.’
Wouter De Vriendt: ‘Op dat vlak ben ik ook vrij ouderwets. Papier. Niets kan aan de geur van boeken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
