‘Jammer genoeg blijft het een hardnekkig misverstand dat ‘ouderen’ één groep vormen’

Meer dan 80 gerontologen leggen in hun nieuwsjaarbrief uit waarom het voor hen nu mag stoppen met het stigmatiseren van de woonzorgcentra.

Beste Meter & Peter

Nooit tevoren stonden de woonzorgcentra zo in het brandpunt van de belangstelling. Over de ouderenzorg, en vooral over de woonzorgcentra, werd het afgelopen jaar meer dan ooit geschreven en gesproken. Voor ons als gerontologen is dat normaal een geweldig geschenk. We vragen immers al jaren aandacht voor deze bijzonder waardevolle sector. De berichtgeving stemde ons helaas niet blij maar eerder treurig want ze was vaak eenzijdig negatief. We misten daarin het constructief denken.

Vanuit een variëteit aan disciplines, functies en sectoren focussen gerontologen zich op de levenskwaliteit van (oudere) personen. Ouder worden is een positief gegeven, biedt ontwikkelingskansen en uitdagingen, en heeft een grote maatschappelijke meerwaarde. Het is vanuit dit positieve mensbeeld én engagement dat wij onze onderbouwde stem laten horen en een duidelijk pleidooi houden.

Polarisering is van alle tijden. Jammer genoeg blijft het een hardnekkig misverstand dat ‘ouderen’ één groep vormen. Alsof iedere persoon boven de 65 jaar dezelfde wensen, mogelijkheden, levensvisies en noden zou hebben? Neen toch?!

De meeste 65 plussers zijn gezond en vitaal. Daarom is het uitermate belangrijk om in te zetten op gezondheid en preventie in de breedste zin van het woord. Er kan echter niet genegeerd worden dat een deel van de ouderen kwetsbaar is en dat fysieke, mentale en cognitieve zorgnoden vaker voorkomen op oudere leeftijd. Bijgevolg is ook wonen, zorgen en leven op maat voor kwetsbare ouderen, en zo een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven nastreven, een belangrijke opdracht. Als men kwetsbaar is, is men niet gebaat bij één vast antwoord. Iedere persoon is uniek en in de uniciteit moeten we elkaar erkennen.

Daarom moet er in een goed beleid voor ouderen oog zijn voor alle ouderen en alle wensen en noden. We hebben een beleid nodig dat stoelt op waardering, zowel voor de meest mondige ouderen als voor diegenen die hun stem niet kunnen of durven laten horen in dit debat. Waardering en een positieve benadering komt immers iedere persoon ten goede. Hebben we hier niet met zijn allen een morele plicht toe?

Het mooie aan de ouderenzorg is nu nét dat we de voorbije jaren al – met zijn allen – hard aan de weg getimmerd hebben. We zijn steeds verder geëvolueerd naar een gediversifieerd, geïntegreerd en persoonsgericht aanbod.

Ondanks dat er verder ingezet moet worden op levensbestendig wonen, leeftijdsvriendelijke omgevingen, thuiszorg, … zullen ook in de toekomst woonzorgcentra een inherent belangrijk en wenselijk onderdeel blijven uitmaken van het gediversifieerd woonzorgaanbod en van het zorgnetwerk.

In de woonzorgcentra is men begaan met de oudere persoon. Tienduizenden medewerkers zetten er zich dag in dag uit voor meer dan 100 % in en geven het beste van zichzelf.

Vele woonzorgcentra streven voortdurend naar de best mogelijke warme omkadering, een thuis waar kwaliteit van wonen, leven en zorg hoog in het vaandel wordt gedragen. Er is expertise, innovatie-zin, leergierigheid, bevlogenheid en kritisch bewustzijn aanwezig.

Samen met de andere disciplines zoals zorgkundigen, begeleiders wonen en leven, verpleegkundigen, paramedici,… streven gerontologen naar een kwalitatieve thuis voor de kwetsbaren onder ons. Uiteraard zijn er uitdagingen en pijnpunten, maar deze worden aangepakt, en dit met enthousiasme, met expertise en met ‘goesting’ om samen met bewoners, familie en de naaste omgeving het verschil te maken.

Die goesting en dat enthousiasme hoog houden is niet eenvoudig in een sector die al jaren op de proef gesteld wordt door onderfinanciering, een negatief imago door de vaak eenzijdig negatieve berichtgeving.

Vele woonzorgcentra zijn de voorbije maanden geconfronteerd met de grootste gezondheidscrisis in decennia. Ze stonden oog in oog met het fysieke en psychosociale leed dat deze crisis veroorzaakte. Onmogelijke evenwichten moesten worden gevonden terwijl ze in de media en de publieke opinie te vaak geconfronteerd werden met een veralgemeende destructieve beeldvorming.

Op geen enkele manier zullen we het leed dat tijdens COVID-19 aanwezig is of was, miskennen, noch willen wij de soms schrijnende situaties in bepaalde woonzorgcentra verbloemen. We pleiten echter duidelijk voor nuance, voor erkenning en waardering van de vele goede praktijken in het streven naar kwaliteit in wonen, leven en zorg van de bewoner.

Residentiële zorg (in verschillende gedaanten) is en blijft een noodzakelijke schakel in de ketting, ook in de toekomst. Het zal voor een deel van de (oudere) bevolking een woonvorm zijn die het beste aansluit bij de eigen wensen en noden. We moeten erkennen dat de vermaatschappelijking van de zorg haar grenzen heeft. Verdere investeringen, innovaties en ontwikkelingen in de ouderenzorg zullen blijvend nodig zijn.

De ouderenzorg, inclusief de gerontologen zullen steeds met een blijvend kritisch oog streven naar verdere kwaliteitsverbetering, naar het creëren van een nieuwe thuis, het vrijwaren van de rechten en verhogen van de participatie van de bewoners. Dit streven gaat echter samen met een simultane erkenning (en borging) van de vele reeds in uitvoering zijnde goede intenties, praktijken en engagementen.

Onze nieuwjaarswens? We wensen een halt toe te roepen aan de destructieve beeldvorming en deze om te buigen naar een gedragen realistisch positieve kijk. Een constructieve kritische kijk op de ouderenzorg, gekoppeld aan de nodige waardering is een belangrijke wens voor 2021. Laat ons ruimte maken voor nuance en voor structurele oplossingen en geef de sector het vertrouwen dat ze verdient. Laat ons trots zijn op het goede dat wordt gedaan.

Beste wensen voor 2021 en een goede gezondheid,

Ann Gaukema, An Suykens, Ann Claeys, Annick Bienstman, Annick Verpoorten, Audrey De Decker, Axelle Costenoble, Bram Claeys, Bert Jansen, Charlotte Brys, Christel Geerts, Daan Duppen, Daisy De Backer, Dana De Vos, Dirk Beyens, Dirk Doucet, Elise Cornelis, Elise Van Cleven, Ellen Gorus, Els Messelis, Els Suys, Filip Willems, Frederick Pouders, Frie Hermans, Geert Hermans, Geert Leliaert, Geert Roggeman, Gregory Pollet, Hanne Vandaele, Heleen Hollebecq, Herlinde Beernaert, Herlinde Dely, Ilde Bevernaege, Jan Braekevelt, Jan Van Velthoven, Jessie De Cock, Joke Willaert, Jolien Allart, Joris Peeraer, Josefien Verschraegen, Karen Simons, Karl Devreese, Kathleen Empsten, Kathleen Willems, Katrien Sampers, Katty Dierikx, Kelly De la Ruelle, Koen Van der Borght, Leen Bouckaert, Lien Van Malderen, Liesbet Deraedt, Lindsay Cool, Liza Boterman, Marc Berkers, Marjolein Baetens, Mary Lamnteh, Michiel Nemegeer, Mie Moerenhout, Nancy Januarius, Nathalie Sluyts, Nele Van Schelvergem, Patricia De Vriendt, Paulien Schelfhout, Peggy Verdyck, Petra Van Pellicom, Pieter-Jan Lenaerts, Sabina Vervloessem, Samantha Dequanter, Sandra Lambrechts, Sara Haegeman, Sara Suykens, Sofie Vermeiren, Sophie Sambre, Stefaan De Smet, Susanne Op de Beeck, Sven Goudepenne, Tatiana De Brouwer, Terry Horckmans, Thomas Franckx, Tine Missinne, Veerle Baert, Veerle Corremans, Veerle Knoop, Veronique Van den Eede, Werner De Backer, Wouter De Beuf, Yentl De Jaeghere (gerontologen)

–