Voor zover kan worden nagegaan, zijn in het dossier van de dood van de Slovaak Jozef Chovanec geen fouten gemaakt door toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) en zijn kabinet. Dat zegt de woordvoerder van Jambon, nu Vlaams minister-president, zelf. Jambon zegt dat hij zich van de gebeurtenissen niets herinnert.
Uit het politieverslag dat het kabinet-Jambon destijds van het overlijden opvroeg, ‘kon op geen enkele manier een problematisch optreden van de politie afgeleid worden’, luidt het.
Eerder woensdag bleek tijdens een vergadering in de Kamer dat het kabinet van Jambon in juli 2018 op de hoogte was gebracht van het overlijden van Chovanec, in een politiecel in Charleroi. Nochtans verklaarde Jambon enkele dagen geleden dat hij niet op de hoogte was gesteld van het incident.
‘Geen herinnering’
Nadat deze ‘nieuwe elementen’ in de Kamer zijn opgedoken, heeft Jambon woensdagmiddag zijn vroegere kabinetsmedewerkers gecontacteerd die bij het dossier betrokken waren en hen gevraagd alles tot in detail te reconstrueren.
Daaruit moet volgens de woordvoerder van Jambon blijken dat ‘er noch door de toenmalige minister, noch door zijn kabinet fouten gemaakt zijn en het dossier correct is behandeld’.
Jambon blijft erbij dat hij zich van ‘het drama dat vorige week door camerabeelden onder de aandacht kwam’, niets herinnert. Volgens de minister-president is het dossier destijds door zijn kabinet behandeld, ‘maar zijn de ware proporties hem, noch zijn kabinet, onder aandacht gebracht’.
Het kabinet-Jambon vroeg destijds een politieverslag op waarin ‘een neutraal feitenrelaas’ werd weergegeven, ‘maar zonder de vreselijke details die op de camerabeelden van vorige week te zien waren’. Uit het verslag, aldus Jambon, ‘kon op geen enkele manier een problematisch optreden van de politie afgeleid worden’.
Er was op dat ogenblik een gerechtelijke procedure ingeleid en het was aan het parket om feiten te onderzoeken, zegt Jambon. Hij bevestigt dat er een onderhoud is geweest tussen medewerkers van zijn kabinet en de Slovaakse ambassadeur.
‘Jan Jambon betreurt ten zeerste dat hij zich deze tragische gebeurtenissen oprecht niet kan herinneren’, leest de mededeling. ‘Het dossier zoals het toen aan zijn kabinet werd overgemaakt, had niet de draagwijdte die we vandaag kennen, en noopte, gezien er al een gerechtelijk onderzoek liep, niet tot bijkomende actie. De minister heeft te goeder trouw gehandeld.’
In de Kamercommissies Binnenlandse Zaken en Justitie zal Jambon volledige openheid geven.
Waarover gaat het?
De feiten dateren van 2,5 jaar geleden in een politiecel in Charleroi. Jozef Chovanec stierf officieel aan de gevolgen van een hartstilstand, maar op videobeelden die recent opdoken is te zien hoe politieagenten hem minutenlang in bedwang hielden door op de man te zitten. De agenten lijken te lachen, en een vrouwelijke agente brengt zelfs de Hitlergroet. Er ligt ook een deken op het gezicht van Chovanec. Ambulanciers dienden de man nog een kalmeringsmiddel toe maar even later kreeg hij een hartstilstand. Hij werd nog gereanimeerd maar overleed enkele dagen later in het ziekenhuis.
Verklaring De Crem in Kamer
In de Kamer zei Jambons opvolger als minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) woensdag dus dat het kabinet van zijn voorganger begin juli 2018 op de hoogte werd gebracht van het overlijden van Jozef Chovanec in een politiecel in Charleroi.
De Kamercommissies Justitie en Binnenlandse Zaken kwamen woensdag uitzonderlijk samen tijdens het zomerreces om ministers van Justitie Koen Geens (CD&V) en Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) te ondervragen.
Lees verder onder de foto
Geens en De Crem konden niet vooruitlopen op de conclusies van het gerechtelijk onderzoek, dat nog loopt, maar De Crem bevestigde wel dat minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA), of toch minstens zijn kabinet, in de zomer van 2018 al op de hoogte werd gebracht van het overlijden van Chovanec.
Nochtans beweerden onder meer de woordvoerder van Jambon en ook toenmalig staatssecretaris Theo Francken (N-VA) vorige week nog dat Jambon niet op de hoogte was van het incident.
De woordvoerder van Jan Jambon, die vorige week op Twitter liet optekenen dat de Vlaamse minister-president niet van de feiten op de hoogte was, had voor de mededeling van het kabinet al aan Knack weten dat ze de kwestie ‘zullen uitzoeken’ en dat ‘de minister daarna alle toelichting zal geven aan de Commissie’.
Jambon krijgt stevige kritiek
De onthulling veroorzaakte kwaad bloed bij heel wat aanwezige Kamerleden. ‘(Theo, red.) Francken stelde zich nog de vraag wie op de hoogte was en wie allemaal meedeed met de doofpotoperatie. Hoe cynisch kan het zijn?’, aldus SP.A-fractieleidster Meryame Kitir. ‘Wat heeft de minister van Binnenlandse Zaken, zeker na onderhoud met de Slovaakse ambassadeur, tegengehouden om de beelden op te vragen? De minister heeft nagelaten wat hij moest doen, zijn incompetentie getoond. Hij vond het blijkbaar niet belangrijk genoeg.’
Open VLD’er Tim Vandenput toonde zich niet malser voor Jambon. ‘Hij had als minister gemakkelijk een intern onderzoek kunnen laten starten. Dat is niet gebeurd. Hij heeft nagelaten om het hele politiekorps in bescherming te nemen tegen wat een aantal agenten daar in Charleroi heeft gedaan. Dat is een grove, grove fout.’
Ook onder meer Stefaan Van Hecke en Jessika Soors (Groen), Gaby Colebunders (PVDA), Bercy Slegers en Franky Demon (CD&V) stelden zich vragen bij het optreden van de toenmalige minister.
N-VA-Kamerlid Yngvild Ingels, destijds adjunct-kabinetschef bij Jambon, benadrukte dat de informatie wat haar betreft nieuw was. ‘Sta mij toe dat na te gaan, en ook eens te bekijken welke informatie we dan precies gekregen zouden moeten hebben. Ik kan mij niet voorstellen dat die beelden daarbij waren’, zei ze.
Begeleidingscommissie
Kamervoorzitter Patrick Dewael roept volgende week maandag de begeleidingscommissie P en I samen over het dossier van Chovanec.
Het gaat om de commissie in de Kamer die instaat voor de begeleiding van de Comités P (politie) en I (inlichtingendiensten). De vergadering vindt maandag om 14 uur plaats achter gesloten deuren. Na de vergadering van de gemeenschappelijke commissies Justitie en Binnenlandse Zaken die woensdag op de agenda staat, wil de Kamervoorzitter ook de begeleidingscommissie samenroepen om over het dossier met de bevoegde Comités in dialoog te gaan.
Ook De Bolle naar Kamer
Jambon en Europol-topvrouw Catherine De Bolle maken volgende week hun opwachting in de Kamer over de dood van Chovanec. De Bolle stond toen aan het hoofd van de federale politie.
Groen en Ecolo willen daarnaast ook de Slovaakse ambassadeur naar het parlement uitnodigen. Na het overlijden van Chovanec werd hij door het kabinet-Jambon ontvangen. Ook het verslag van een gesprek tussen de ambassadeur en de FOD Buitenlandse Zaken is destijds aan het kabinet-Jambon overgemaakt.
Groen-Kamerlid Jessika Soors noemt het horen van de Slovaakse ambassadeur op Twitter ‘de beste manier om na te gaan welk info beschikbaar was bij kabinet Jambon en hoe ernaar gehandeld is’. De eensgezindheid in commissie om de voormalige minister van Binnenlandse Zaken te horen, doet de groenen alvast hopen dat ook deze uitnodiging brede steun zal krijgen.