‘In steeds meer gezinnen werken beide ouders: waar blijft voldoende en betaalbare buitenschoolse opvang’

‘Zowel in de vakanties en op schooldagen is opvang voor kinderen een probleem’, schrijft Lutgard Vrints van de Gezinsbond. Ze roept de Vlaamse regering op om werk te maken van het beloofde decreet.

De voorbije maanden was het ‘opvangprobleem’ van schoolkinderen niet uit de actualiteit weg te slaan. Een greep uit de nieuwsitems: denktank ‘de Vrijdaggroep’ die een verlengde schooldag wil voor meer gendergelijkheid én meer sociale gelijkheid, ouders (moeders om precies te zijn) die een hartenkreet slaken omdat de vakantie nog meer geregel met zich meebrengt dan het schooljaar, een bekende touroperator die de schoolvakanties wil spreiden om de vakantiefiles te vermijden, scholen die de hervorming van het PWA-stelsel niet zien zitten omdat ze dan hun goedkope opvangkrachten verliezen, jonge kleutertjes die nog veel zorg nodig hebben en voor wie de schooldag al heel veel vraagt…

Is er een rode draad te vinden in al die problemen? Ja, de nood aan méér, betaalbare, toegankelijke en kwaliteitsvolle buitenschoolse opvang. Vier noden die nu niet vervuld zijn.

Voldoende opvang is een probleem, zowel in de vakanties als op schooldagen. En verwijzen naar vroeger, toen het allemaal niet nodig was, heeft geen zin. In almaar meer gezinnen zijn beide ouders aan het werk, terwijl oma en opa ook langer werken en dus minder en minder beschikbaar zijn voor buitenschoolse opvang. Dat kan je betreuren, maar het is een maatschappelijk evolutie die de politiek op alle niveaus zelf heeft gestimuleerd. Wie geen job heeft, is niet voldoende beschermd tegen armoede, noch vandaag, noch later op zijn oude dag, zo simpel is dat.

Probleem van toegankelijkheid

Betaalbare opvang is niet gegarandeerd. Er is geen overkoepelend kader, dus iedere aanbieder van buitenschoolse opvang kiest zelf hoeveel hij vraagt. Soms is dat betaalbaar, want gesubsidieerd, even vaak niet. En dus is er een probleem van toegankelijkheid voor mensen met een laag of bescheiden inkomen.

Toegankelijkheid betekent ook dat mensen die niet op voorhand weten wanneer ze opvang nodig hebben, er gebruik van kunnen maken. Denk aan mensen met een onregelmatig werkrooster, mensen die werk zoeken of een opleiding gaan volgen maar niet weten wanneer die start, mensen met een crisissituatie in het gezin… In een toegankelijke buitenschoolse opvang kunnen ook kinderen met een beperking terecht. Het M-decreet gunt hen steeds vaker een plaatsje in het gewone onderwijs. Het is logisch dat buitenschoolse opvang moet volgen. Dat brengt ons meteen bij de kwaliteit van de opvang.

Meer dan ‘bijhouden van de kinderen tot de ouders er zijn’

Kwaliteitsvolle opvang, ook daar kan nog aan gewerkt worden. Vaste begeleiders met pedagogische vaardigheden, niet te grote groepen, verschillende aanpak voor kleuters en oudere kinderen, een leuk spelaanbod, rustruimtes voor zij die er nood aan hebben… Het gaat tenslotte om de vrije tijd van kinderen, waar we meer van mogen verwachten dan ‘het bijhouden van de kinderen tot de ouders er zijn’.

De Gezinsbond vertegenwoordigt 250.000 gezinnen in Vlaanderen. Uit alle bevragingen bij onze leden komt de nood aan meer, betaalbare, toegankelijke en voldoende opvang naar voren. Een overheidsbeleid dat het tweeverdienersmodel stimuleert, moet er voor zorgen dat de opvangnood van gezinnen een oplossing krijgt die voor iedereen, en zeker de kinderen zelf, haalbaar is.

We zijn er alvast van overtuigd dat dit kan en we gaan ervan uit dat ook de Vlaamse Regering dezelfde mening is toegedaan. Vandaar onze oproep aan de Vlaamse regering: kan de belofte van een decreet ‘opvang en vrije tijd van schoolkinderen’ dat zal zorgen voor betaalbare, toegankelijke en kwaliteitsvolle opvang er zo snel mogelijk komen? Kunt u uw parlementsleden tot spoed aanzetten, zodat de eerste concrete voorstellen nog deze legislatuur rond zijn? Dat was toch uw voornemen? We denken dat de plannen voor een decreet al voldoende lang voorbereid zijn. Nu moet het ijzer gesmeed worden, het is heet.

Lutgard Vrints is sociologe en werkt op de studiedienst van de Gezinsbond.