‘In het regeerakkoord staan de eisen die je hoort aan de rechtse toog’

‘Wie zijn politiek enkel laat leiden door wat bij pot en pint over de bazen wordt verteld in het volkshuis, zal het vertrouwen dat essentieel is voor economische welvaart ondermijnen’, schrijft Nico Pattyn. ‘Wie in zijn beleid vooral doet wat in serviceclubs gevraagd wordt in de gesprekken met een glas te veel op, oogst iets gelijkaardigs.’

De vakbonden mobiliseren volop tegen het beleid van de nieuwe federale regering. De temperatuur tijdens de herfst zal zoals voorspeld heet zijn. Michel I wordt de meest rechtse regering sedert de Tweede Wereldoorlog genoemd. De werkgevers juichen het regeerakkoord toe. Tegelijk beweert Di Rupo dat deze regering voor 70% maatregelen doorvoert die in de vorige legislatuur beslist zijn. Volgens Gert Peersman lijkt Michel I wel Di Rupo II. Beide zaken lijken niet tegelijkertijd waar te kunnen zijn.

Continuïteit

De regeringspartijen willen graag het beeld oproepen dat er met de nieuwe Vlaamse en federale regering een andere politiek gevoerd wordt. Men noemt zich een herstelregering en zet zich af tegen de ‘stilstand’ onder de vorige regeringen. Nochtans zaten alle partijen van de huidig coalitie in een (N-VA in de Vlaamse, Open VLD en MR in de federale) of zelfs in beide regeringen (CD&V) tijdens de vorige legislatuur.

In vergelijking met de verkiezingsprogramma’s van Open VLD en N-VA zijn er ook heel wat zaken die niet in beleid zijn omgezet. De afschaffing van de automatische loonindexering en het centrale loonoverleg noch de beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd hebben het gehaald. De drastische belastingverlagingen in de personenbelasting bleken evenmin haalbaar. In die zin heeft Gert Peersman gelijk, en komen de cijfers van een aantal maatregelen van de nieuwe regering in de buurt van wat in het programma van de partijen aan de linkerzijde werd vooropgesteld. Geen revolutie dus, maar een versterkte evolutie.

Op maat van de ondernemers

Maar de regeerakkoorden kunnen ook anders gelezen worden. Zowel het Vlaamse als federale akkoord lijkt op een selectie uit het eisenpakket van de werkgevers. Uiteraard werd niet op al hun verzuchtingen ingegaan. Maar alle maatregelen sluiten wel aan bij hun belang. En nergens lees je een passage waar werknemers een voordeel binnen halen. Er is de werkbonus, in de vorm van een verhoging van de forfaitaire aftrek voor beroepskosten, maar die compenseert het loonverlies door een indexsprong niet.

Ondernemers en al wie er warmpjes inzit zullen met beide regeerakkoorden in hun nopjes zijn. Werknemers moeten langer aan de slag voor minder loon. Er zijn ook duidelijk tekenen van revanchisme, van afrekenen met de gehate linkerzijde. Bart De Wever ziet de socialisten liefst niet meer in de regering terug.

Viseren van bepaalde groepen

Er is nog een tweede eisenbundel waar men is op ingegaan. Het zijn de eisen die geopperd worden aan de rechtse toog. De hele teneur van dit regeerakkoord, de woordkeuze, het viseren van welbepaalde groepen – het is niet toevallig. Het beantwoordt aan verzuchtingen die zeker leven in rechtse kringen.

Ambtenaren zijn aan de rechtse toog een favoriete schietschijf. De pensioenleeftijd verhogen heeft een belangrijke symboolfunctie, maar heeft geen onmiddellijk effect. Ambtenaren zullen de hervormingen veel vlugger voelen. Reeds vanaf volgend jaar wordt begonnen met de afschaffing van de diplomabonificatie, waarbij een aantal studiejaren meetellen voor de berekening van de pensioenen. En nadat onder Di Rupo de berekening niet langer gebeurde op basis van de laatste vijf, maar de laatste tien jaar, wordt dit nog verder opgetrokken. Ambtenaren zullen dus niet alleen langer moeten werken, in moeilijker omstandigheden bij een zwaar sanerende overheid, maar ze zullen ook fors op hun pensioen moeten inleveren.

De verplichte gemeenschapsdienst voor langdurig werklozen is nog zo’n maatregel die bijval zal krijgen aan de rechtse toog. Werklozen en profiteurs zijn voor sommigen bijna synoniem. Men wil de achterban tonen dat de werklozen hun uitkering niet voor niets krijgen. Nochtans zijn er veel betere manieren om te activeren, die bovendien de werklozen meer in hun waardigheid laten. Ook het verder terugdringen van het zogenaamde brugpensioen wordt als een onontkoombare maatregel voorgesteld. Maar in de praktijk dreigt het te betekenen dat wie in de laatste jaren van zijn carrière werkloos wordt even weinig perspectief op een andere job heeft, maar wel minder inkomen dan vroeger.

Theo Francken heeft met zijn doelstelling van duizend meer uitwijzingen de ware bedoelingen van het asielbeleid in de komende jaren duidelijk gemaakt. Hij wil cijfers kunnen voorleggen om de achterban te tonen hoe flink deze regering wel is. In bepaalde kringen vindt men dat asielzoekers van ons systeem komen profiteren en verwacht men dat er ferm tekeer wordt gegaan tegen deze groep. Dat asielzoekers volgens een studie van de KUL en de ULB wel degelijk de weg naar de arbeidsmarkt vinden is even niet van tel. Ze zijn immers een gemakkelijke zondebok in economisch moeilijke tijden.

Een polariserend beleid

Michel I verkondigt met veel bombarderie de grote ommekeer, organiseert in de feiten gewoon een transfer van werknemers en uitkeringsgerechtigden richting ondernemers en doet dit zoveel mogelijk ten koste van degenen die rechts met plezier viseert: ambtenaren, werklozen en asielzoekers. Dan is het normaal dat de publieke opinie gepolariseerd wordt.

Wie zijn politiek enkel laat leiden door wat bij pot en pint over de bazen wordt verteld in het volkshuis, zal verdeeldheid en wantrouwen creëren en het vertrouwen dat essentieel is voor economische welvaart ondermijnen. Wie in zijn beleid vooral doet wat in serviceclubs gevraagd wordt en daarbij vooral de favoriete schietschijven bij de gesprekken met een glas te veel op aanpakt, oogst iets gelijkaardigs. In dit geval: verdeeldheid onder de bevolking, sociaal protest, onzekerheid over de toekomst.