‘Ik werkte mee aan het VN-migratiepact, een tekst waar vandaag zoveel leugens over verspreid worden’

Arts Wouter Arrazola de Oñate speelde een rol in de totstandkoming van het VN-migratiepact, het document dat ervoor zorgde dat N-VA de regering verliet: ‘Nog over geen enkele andere internationale verklaring werden er bewust zoveel leugens verspreid door mensen die niet betrokken waren of de tekst niet eens gelezen hebben.’

Als arts begaan met onze volksgezondheid en met twintig jaar werkervaring rond migratie en gezondheid werd ik gevraagd om mee te denken over de tekst van het beruchte Compact voor Veilige Migratie, het zogenaamde VN-migratiepact. Dit gebeurde in werkgroepen van onder meer de International Organization for Migration, het Internationale Rode Kruis en de Wereldgezondheidsorganisatie.

Nog over geen enkele andere internationale verklaring werden er bewust zoveel leugens verspreid door mensen die niet betrokken waren of de tekst niet eens gelezen hebben. Nog nooit werd toegelaten (ook door de media) dat zoveel academici zoveel onjuistheden verkondigden. Journalisten, academici en opiniemakers moeten hun werk doen en de tekst lezen. En eigenlijk staat er niets nieuws in, niets wat niet reeds in eerder ondertekende pacten staat. Met de intentie ‘We unite, in a spirit of win-win cooperation’ werd een tekst opgedeeld in 23 doelstellingen en wat voorgestelde acties om daartoe te komen. Meer is het niet.

Totstandkoming

We zijn al sinds minstens 2013 aan het werk om tot deze tekst te komen. Er werd overlegd met duizenden experts, wetenschappers, democratisch verkozen politici, burgers, het middenveld… Dit alles met een heel duidelijk op voorhand afgesproken – en ook een door België goedgekeurd – traject (‘modalities’) om tot een consensus te komen. Als basis werden reeds eerder aangegane engagementen genomen zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948), het Vluchtelingenverdrag (1951) en het bijhorende protocol uit 1967, de Monterrey Consensus (2002)…

Een uitgebreide consultatiefase werd gehouden tussen april en november 2017. Alle betrokkenen zorgden toen voor input en deden voorstellen, ook ons land. Al deze informatie werd samengevat en geanalyseerd. Vervolgens werd er een eerste ontwerptekst opgesteld. Met die tekst begonnen de intergouvernementele onderhandelingen – waar ook België bij betrokken was – in begin 2018 om zo tot dit finale engagement te komen. Hoe irrationeel is het om dan als verantwoordelijk politicus plots, helemaal aan het einde van het proces te klagen over een gebrek aan inspraak en/of een onevenwichtigheid van het document ?

Als land dat zowel migratie ontvangt als er de bron van is, is er toch niets beter dan dat dit in de toekomst dankzij internationale samenwerking veel ordelijker en veiliger kan verlopen dan nu het geval is. België heeft jaarlijks ongeveer 103.000 immigranten en 90.000 emigranten. Vollopen doet ons land dus in ieder geval niet. De meeste internationale migratie gebeurt overigens binnen dezelfde regio, dus niet van het ene continent naar het andere.

Leugens

De benadrukking dat dit een door lidstaten geleid, niet wettelijk bindend proces is, met respect voor de nationale wetgevingen, de nationale soevereiniteit, de nationale realiteiten en prioriteiten wordt wel zestien keer aangehaald in de tekst. Zestien keer op eenendertig pagina’s. De wildste complottheorieën doen de ronde over hoe internationale instellingen met deze tekst lokale democratieën buitenspel zouden willen zetten (terwijl iedere lokale democratie maar liefst zes jaar lang inspraak heeft gehad). Een vreemde irrationele en emotionele koorts kom hier het debat binnengeslopen.

Kwatongen beweren dat er geen bepalingen zijn over terugkeer of repatriatie, terwijl er in verschillende paragrafen beloofd wordt om hierrond te werken. Er is zelfs een hele doelstelling (nummer 21) die gaat over veilige terugkeer van ‘mensen die geen legaal recht hebben om op het territorium van een andere Staat te verblijven’. En een andere hele doelstelling (nummer 13) gaat over opsluiting en hoe dit wettelijk en menselijk aan te pakken, ook tijdens terugkeerprocedures. Een hele pagina gaat over de versterkte samenwerking tussen consulaire diensten, vaak gebruikt voor terugkeer en laissez-passer papieren. Dat er geen bepalingen zijn over terugkeer of repatriatie is niet meer dan kletskoek dus.

Verschillende roepers beweren zelfs dat er sprake is van een aanval op de vrije meningsuiting en dat de pers verplicht wordt om enkel positief te berichten over migratie. Ook dit, bewust opgeklopt gerucht, kunnen we van tafel vegen. Er staat namelijk letterlijk in de tekst dat er nood is aan ‘een evidence-based publiek discours’, wat wil zeggen, gebaseerd op correcte, objectieve informatie, ‘dat een meer realistisch begrijpen creëert bij iedereen’. Toch blijkt debatteren met correcte informatie, in plaats van op basis van perceptie of buikgevoel het einde van de vrije meningsuiting volgens de Elchardussen en Doorbraken van deze tijd.

Anderen beweren dan weer dat er in de tekst staat dat ‘Europa vooral goedkope werkkrachten moet toelaten’ of dat ‘werkmigranten recht krijgen op levenslange sociale bescherming’. Dit is helemaal van de pot gerukt. Er staat integendeel net zéér duidelijk dat sociale dumping, oneerlijke arbeidsvoorwaarden, onder het nationaal minimumloon werken, uitbuiting, disproportionaliteit… gezamenlijk streng bestreden zal worden.

Er zou ook zogezegd geen onderscheid gemaakt worden tussen reguliere migranten en irreguliere migranten (mensen zonder papieren). Mensen die per se het woord ‘illegaal’ willen blijven gebruiken om mensen te bestempelen zullen inderdaad teleurgesteld zijn, dat woord komt niet terug in de tekst omdat mensen zelf nu éénmaal niet illegaal kunnen zijn. In de tekst staat het volgende: ‘Within their sovereign jurisdiction, States may distinguish between regular and irregular migration status, including as they determine their legislative and policy measures for the implementation of the Global Compact, taking into account different national realities, policies, priorities and requirements for entry, residence and work.’ Veel duidelijker kan een onderscheid niet zijn.

Mensen die in de tekst al deze onzin wensen te zien, hebben het pact ofwel niet gelezen, begrijpen onvoldoende Engels, of zijn van slechte wil. Welke onmensen zijn we geworden als we eraan twijfelen of we zo’n humane intentieverklaring wel zouden ondertekenen. Onze grootmoeders die weten wat het is om zonder internationale verdragen te leven, schamen zich.