‘Ik weiger om mensensmokkelaars het beleid van Antwerpen te laten bepalen’

‘Ik begrijp oprecht niet waar u het recht vandaan haalt om moraliserend uit te halen naar Antwerpen’, schrijft Antwerps Schepen voor Inburgering Fons Duchateau (N-VA) tot burgmeester van Puurs en Vlaams parlementslid Koen Van den Heuvel (CD&V). ‘U zoekt tevergeefs naar de splinter in het oog van dit stadsbestuur, en merkt de balk niet in uw eigen oog.’

Geachte Heer Van den Heuvel,

Geachte heer burgemeester,

In uw functie als Vlaams volksvertegenwoordiger vroeg u Vlaams minister Liesbeth Homans om uitleg te geven over de Antwerpse houding in kader van de opvang van vluchtelingen. U veroordeelt mijn houding als OCMW-voorzitter en schepen voor inburgering en integratie omdat ik niet bereid ben om de stadspoorten wijd open te zwaaien voor erkende vluchtelingen.

U suggereert zelfs dat mijn uitspraken in een interview met ‘De Standaard’ rechtstreekse gevolgen moeten hebben voor de verdeling van de 20 miljoen euro aan middelen die minister Homans vrijmaakt om steden en gemeenten te helpen bij de opvang.

Antwerpen krijgt van de eerste schijf van 10 miljoen euro een niet onaardig ogende -met de nadruk op ogende- 2,2 miljoen euro. Ik geef voor de duidelijkheid de quotes die u selecteerde nog even even mee: ‘Antwerpen is niet de plaats waar je je leven gaat verbeteren. Ga ergens anders heen’ en ‘De emmer is vol, er kan geen druppel meer bij’. Ik ontken deze quotes geenszins, maar stel me wel vragen bij uw ijver om ze uit de juiste context te halen.

Ik begrijp evenwel dat u als burgemeester van Puurs, en met u ongetwijfeld een aantal collega-burgemeesters, de wenkbrauwen fronst bij de houding van Antwerpen. Ik licht ze daarom graag even toe. Die houding is namelijk niet ingegeven door een afkeer van vluchtelingen of egoïsme. Wel integendeel.

Sta me toe om te beginnen bij de feiten. Het klopt dat ik als schepen alle mogelijke wettelijke middelen wens te gebruiken om Antwerpen niet nog maar eens de dupe te maken van een vluchtelingencrisis. Zo organiseren wij geen lokale opvang-initiatieven voor asielzoekers en doen we doelbewust geen inspanningen om erkende vluchtelingen te huisvesten. Enkel indien een woning in goede staat is, kan je rekenen op een OCMW-huurwaarborg. Zo besteden we geen publieke middelen aan huisjesmelkerij. Een fenomeen waar die wijken zwaar onder gebukt gaan.

Netwerk van armoede en menselijke ellende

Het zijn maatregelen die een ontmoedigend effect hebben. Ze weerhouden echter lang niet alle vluchtelingen om naar Antwerpen af te zakken. Om een echt efficiënt spreidingsplan te realiseren moet de internationale wetgeving aangepast. Persoonlijk ben ik daar voorstander van. Het is fijner dweilen met de kraan open als iemand de kraan aan het repareren is.

De ervaring leert dat ‘Antwerp’ vaak bovenaan de lijst van Belgische steden staat, die mensensmokkelaars met hun slachtoffers meegeven. Het is ook alleen maar menselijk dat vluchtelingen hun eigen netwerk zoeken in de grootsteden waar landgenoten en lotgenoten leven. Alleen blijkt in de praktijk dat dit geen netwerk van steun is. Wel een netwerk van armoede en menselijke ellende. Daar mag u de OCMW-cijfers op naslaan.

De verantwoordelijkheid van kleine gemeenten

Ik weiger met klem om mensensmokkelaars en foute keuzes van nieuwkomers, het beleid van Antwerpen te laten bepalen. Al begrijp ik maar al te goed dat dergelijke houding kleinere steden en gemeenten goed kan uitkomen. Het ontslaat hen van verantwoordelijkheid. Om dezelfde aantrekkingskracht te hebben als Antwerpen, mijnheer de burgemeester, moet Puurs adverteren in oorlogsgebied en er lichtgevende ‘Come to Puurs’ billboards langs de weg zetten.

Pas dan kan u misschien Antwerpen gaan verwijten dat de stad ’te weinig’ doet. Toegegeven, ik maak er een karikatuur van. Maar, met alle respect, u bent begonnen. De eenvoudige realiteit is dat Antwerpen 33 procent van alle erkende vluchtelingen in Vlaanderen opvangt. En dit voor een stad waar 15 procent van de Vlamingen wonen. Ter vergelijking: de tweede stad in Vlaanderen, Gent, vangt 8% van de vluchtelingen op. Wie beweert dat Antwerpen te weinig doet, kan niet tellen of is van kwade wil.

Als ik vraag aan vluchtelingen om ‘elders heen te gaan’ is dat niet uit onbegrip voor de miserie van die mensen. Het is geen stoere taal die dient om enige politieke recuperatie. Integendeel, het zou getuigen van onverantwoordelijkheid om een andere boodschap te brengen. Niet alleen voor de mensen die hier in armoede leven (meer dan 1 op 4 kinderen wordt hier in armoede geboren) , maar ook voor de nieuwkomer die we hier onvoldoende te bieden hebben om een nieuw leven te kunnen opbouwen.

U en andere kleine gemeenten, hebben die troef om vluchtelingen te helpen wel in handen. Dat zeg ik niet alleen. Het is de mening van de OESO die in haar rapport uitdrukkelijk vermeldt dat deze golf vluchtelingen niet in de grootsteden mag worden opgevangen. Wel in de kleinere steden en gemeenten waar er nog draagkracht bestaat en mogelijkheden. Dat is geen makkelijke boodschap voor die kleinere gemeenten. Het vergt moed om meer dan tijdelijke opvang te organiseren.

U moet uw burgers overtuigen om ze niet door te sturen naar de steden. Dat is niet evident. Ik begrijp uw neiging om de hete aardappel door te schuiven. In die zin heeft Antwerpen het makkelijker. U wordt bevraagd. Wij moeten als stadsbestuur alleen de harde realiteit aanvaarden. En die is eenvoudig: het is aan anderen om de kar te trekken. Antwerpen deed en doet zijn deel. Kan u dat ook zeggen? In Puurs zijn er sinds 2014 welgeteld 6 erkende vluchtelingen ingeschreven. Zo ongeveer 1 per 3000 inwoners. In deze stad is het 1 op 270. Ik begrijp oprecht niet waar u het recht vandaan haalt om moraliserend uit te halen naar Antwerpen. U zoekt tevergeefs naar de splinter in het oog van dit stadsbestuur, en merkt de balk niet in uw eigen oog.

Ontmoedigen van wie zich hier wil vestigen, aanmoedigen van wie hier is

Wat betreft uw vraag of Antwerpen wel recht heeft op de 2,2 miljoen die minister Homans -waarvoor onze oprechte dank overigens- ter beschikking stelt voor de opvang van vluchtelingen? Naast het feit dat Antwerpen 22% van de middelen krijgt voor 33% van de vluchtelingen op te vangen?

Wel, ik kan u verzekeren dat dit geld goed gebruikt wordt volgens de filosofie die we als stad aanhouden en eenvoudig kunnen samenvatten: ontmoedigen van wie zich hier wil vestigen, aanmoedigen van wie hier is. Concreet investeren we in een resem maatregelen die jonge gezinnen, vluchtelingen, wijkwerking, sociale woningmaatschappij Woonhaven en niet begeleide minderjarigen ten goede komen. Daarnaast bouwen we projecten uit voor de versnelde activering van nieuwkomers en een intensieve begeleiding van jonge vluchtelingen.

Ik kan u verzekeren: Vlaanderen kan op het stadsbestuur rekenen om een warm en menselijk beleid te voeren. En ik hoop van u hetzelfde. Wij verdienen alvast uw verwijten niet.