Iedereen bromt maar niemand brult

Op dinsdag 15 april speelde Ontroerend Goed de eerste try-out van zijn nieuwe voorstelling Wijven in de Gentse Vooruit. Ik mocht er niet over schrijven. Dat mag je zeker niet tegen een recensent zeggen. Zeker is als er op zijn aanwezigheid aangedrongen is via via. De makkelijkste weg om zich in te dekken tegen kritiek.

Zes jonge vrouwen staan op het podium, driekwart van de één uur durende voorstelling achter een partituurstaander. Hun tekst ligt open voor hen. Heelder stukken lezen ze van het blad. Af en toe slaan ze een blad om. Het muziekmeubel is een versperring tussen de spelers en het publiek. Ik voel geen contact. Een zeldzame keer, als ze de ruimte verkennen en de benen en heupen uitslaan. Ze beginnen met een eentonig gezang dat ze als golven op en neer laten gaan. Soms wild, soms verstild. Het doet denken aan de muziek van György Ligetti uit Kubricks film 2001 – A Space Odyssee, wanneer het op hol geslagen ruimtetuig de kosmos induikt, verder en verder weg van ons zonnestelsel.

Net voor het vervelend begint te worden slaan ze aan het praten. Geen dialogen, enkel monologen. Over hoe vrouwen door mannen én vrouwen bekeken worden. Ze schieten korte grappen op het publiek af. Vrouwonvriendelijke. Een variante op joodse humor. Joden kunnen spotten met hun wijze van leven en zijn niet mals voor hun hun soortgenoten. Verbale moorden zijn het. Maar als een niet-jood een joodse mop vertelt, sabelt heel Israël en hun wereldwijde aanhang je neer.

Elke vrouw heeft een verhaal of een litanie. De ene heeft een slordige uitspraak, bij een andere past de gestiek niet bij de tekst. Te vergelijken met de projectie van een film waarin het beeld iets te laat komt. Aan iedereen scheelt wat, maar bij een voorstelling verwacht je dat de acteurs hun handicap in de kleedkamer hebben gelaten. De één uur durende voorstelling duurt te lang. Viel er het eerste half uur nog wat te lachen, het tweede halfuur slaat de verveling toe. Nergens een breekpunt, een koerswijziging, een shock. Waren er onverwachts drie vrouwen extra opgedaagd zou je je van vreugde gaan verzetten. Natuurlijk! De wijven zijn de negen muzen. Je zou wat ze ook vertellen kunnen koppelen aan de negen gebieden van kunst en wetenschap die Homeros aan de Muze gaf.

Gelukkig, op wandel naar het theater, ontmoette ik Chokri Ben Chikha. Hij kwam van links, met een prachtige fee naast zich, ik van rechts, zonder kat of hond. Er ontspon zich meteen een geanimeerd gesprek. We hadden het over het cultuurbeleid, de aanstaande verkiezingen en zo kwam het gesprek op zijn kandidatuurstelling om minister van Cultuur te worden. Voor welke partij, vroeg ik. Maakt niet uit, zei hij. Zolang het maar niet een racistische of kunstonvriendelijke partij is. Zoals de NV-A. Die wil het cultuurministerie claimen, als ze de machtigste partij in Vlaanderen wordt. Daarom heb ik me publiekelijk kandidaat gesteld. Maar daar is de kassa. Zie je straks.

Na de voorstelling ging het gesprek verder. De voorstelling, daar waren we snel over uitgepraat. Maar nog niet over ‘zijn ministerschap’. Als een secondant van Bart De Wever minister van Cultuur wordt, zei hij, zal de kunstsector bloeden. Je ziet het al in Antwerpen. Knabbel, knabbel. Nu als muizen, straks als leeuwen. Moeilijk is het niet. Kunstenaars zijn nu eenmaal wezen. Zij hebben geen netwerk, enkel een pretpark, dat mensen als De Wever oorden van entartete kunst vinden. Dat zei hij. Groot gelijk, antwoordde ik, en eenmaal ze de kunstsector hebben gekelderd zal de mediasector worden gekooid.

En het ergst van al, besloot hij, is dat al de kunstconsumenten niet in opstand komen. Iedereen bromt maar niemand brult. En na de verkiezingen zal het te laat zijn. Ik broed nog op een actie, je hoort er nog van. – Na een flinke knuffel trok hij met zijn fee naar buiten om een sigaret te roken. Ik volgde hem vanop afstand en zag hem met evenveel enthousiasme aan anderen zijn geloof uitbazuinen. Heerlijk om zijn drift, gesausd met veel zoete humor, bezig te zien. Zo werd het toch nog een geslaagde avond. Het is gek, maar vaak zijn de gesprekken vóór en na de voorstelling veel boeiender dan de seance.