Huiszoekingen: ‘Wie aan grote principes morrelt, denkt best eerst na over de gevolgen’

Gewezen strafrechter Walter De Smedt over de plannen om huiszoekingen toe te laten met als doel vreemdelingen zonder papieren op te pakken. ‘De geschiedenis leert dat voor aleer aan de grote waarden en principes te morrelen er ernstig moet nagedacht worden over de gevolgen.’

In augustus ’42 verleende het Antwerpse stadsbestuur en de politie driemaal medewerking aan Jodenrazzia’s. Daarbij werden kwartieren afgezet, de Joden uit de huizen gehaald en op transport gezet. Het waren de zwartste bladzijden van de Vlaamse geschiedenis. Premier Guy Verhofstadt bood er bij een herdenking in het Yad Vashem Holocaustmonument in Jeruzalem de verontschuldigingen van het Belgische Volk voor aan.

Niemand kan beweren dat de nu gehouden razzia’s om illegalen op te pakken even weerzinwekkend zijn. Met de identificatie van de Soedanezen met medewerking van vertegenwoordigers van het voor schending van de Mensenrechten gekend regime, ging het evenwel die weg op. En het lijkt alsof op dezelfde weg wordt verder gegaan. Het wetsontwerp dat vandaag besproken wordt, waarin huiszoekingen toegelaten kunnen worden om uitgeprocedeerde vreemdelingen het land uit te kunnen zetten, breekt immers met een groot principe dat wij sinds het charter van de Luikse bisschop Albert Cuyck van 1196 huldigen: ‘Pauvre homme dans sa maison est Roy‘.

Voor het schenden van de grondwettelijk beschermde woonst is een bevel van de rechter, van een onderzoeksrechter, nodig. Dat bevel kan niet zomaar worden gegeven. Onderzoeksrechters moeten waken over de rechten en vrijheden, moeten onder meer de ‘proportionaliteit’, de verhouding van de ingreep ten overstaan van de feiten, afwegen, en om hun toezicht daadwerkelijk te maken kan dat enkel indien het gehele dossier door hen wordt behandeld. Zoals de co-voorzitter van de vereniging van onderzoeksrechters, Philippe Van Linthout, er op wijst kan het niet ‘enkel om een stempel gaan op een administratief dossier waar wij verder niets mee te maken hebben’.

De geschiedenis leert dat voor aleer aan de grote waarden en principes te morrelen er ernstig moet nagedacht worden over de gevolgen. Voor het bekomen van de vrijheden als de bescherming van de woonst was een gehele geschiedenis nodig. En als wij er niet nauwlettend op toezien dat er geen afbreuk wordt aan gedaan zijn wij die vrijheden snel weer kwijt. Het is op die manier dat ook in democratische landen dictaturen hun weg hebben gevonden om te eindigen in de meest afschuwelijke misdaden: het begint met dergelijke aantastingen en het eindigt met ‘Nacht und Nebel‘.

Waar is het goed voor dat nu ook ‘mensen’ uit de woonst kunnen worden gehaald waar zij met de hulp van Belgische burgers die zich solidair voelen met de onmenselijke levensomstandigheden van vluchtelingen, onderdak hebben gevonden? Iedereen heeft, op de één of andere wijze, last van het vluchtelingenprobleem, is er in zijn dagdagelijks comfort door gestoord. Of wij daarom het kind met het badwater moeten buiten gooien is een heel andere overweging.

Blijkbaar zijn er ook binnen de politie ‘mensen’ die niet akkoord gaan met de wijze waarop zij in Brussel-Noord moeten optreden: zij zouden de demonstrerende burgers gewaarschuwd hebben voor de nakende razzia’s. Binnenlandminister Jan Jambon vindt dat niet kunnen en heeft daarom een intern onderzoek bevolen. Ook dit brengt het verleden opnieuw in herinnering. Op 29 mei 2017 werd in het districtshuis te Deurne een kleine plechtigheid gehouden voor de toewijzing van een oorlogsmonument ter nagedachtenis van 43 weggevoerde agenten van wie er slechts acht levend terug kwamen. In een toespraak werd er aan herinnerd dat zij dachten dat ze zouden worden verhoord, tot bleek dat ze naar de concentratiekampen van Buchenwald en Gross-Rosen werden afgevoerd.

Waar ligt de grens van wat toelaatbaar is? Hoe ver kunnen wij gaan om het comfort van onze welvaartstaat veilig te stellen tegen al diegenen die ergers anders sterven van honger en dorst, of er worden opgesloten en gefolterd omdat zij er vechten voor een menselijk bestaan? De geschiedenis van de mensheid is één opeenvolging van volksverhuizingen en dat ging nooit zonder geweld.

Wat ben ik zelf ? Mijn vader was geboren in 1918 in Barmouth in Wales waar mijn grootouders als vluchtelingen een veilig onderkomen hadden gevonden. Toen zij na de oorlog in Antwerpen aankwamen wilden zij er opnieuw naartoe. Misschien hadden zij dat beter ook gedaan.