‘Hopelijk buigt zonnekoning Macron niet voor de boze burgers’

‘Frankrijk, met zijn hoge staatsschuld, verwacht bij crises dat rijkere landen ‘solidair’ zijn en via Brussel meebetalen. Maar in die rijkere (Noord-Europese) landen wordt wél langer doorgewerkt en zijn de staatsfinanciën dus beter op orde’, schrijft Robbert de Witt.

Laat een goeie jij-bak maar over aan de dictaturen van deze tijd. De Iraanse buitenlandwoordvoerder Nasser Kanani had een advies voor de Franse politici: ‘Luister eens naar jullie burgers en gebruik geen geweld tegen ze.’ Wat zullen ze tevreden zijn in Teheran, dat ze die Fransen kunnen terugpakken. Vanuit Frankrijk was er immers – net als vanuit zoveel westerse landen – zware kritiek op het geweld tegen Iraanse betogers het afgelopen halfjaar.

Het Iraanse advies is natuurlijk belachelijk, want de regering in Teheran duldt zelf nul openbaar protest en luistert zeker niet naar ontevreden burgers, maar liet wel honderden betogers op straat doodschieten en arresteerde tienduizenden demonstranten. Over het lot van hen doen de gruwelijkste verhalen de ronde.

Zulke kromme vergelijkingen komen overigens vaker voor in dictaturen, blijkbaar raakt al die kritiek uit het Westen toch wel een snaar. Zo wezen de Chinezen tijdens de Black Lives Matter-rellen in Amerikaanse steden graag op het institutioneel racisme in de Verenigde Staten. En de Nederlandse avondklokrellen kregen alle aandacht op de Russische staatstelevisie.

Het zal de Franse regering worst wezen wat de ayatollahs over Frankrijk rondbazuinen. Het presidentschap van Emmanuel Macron staat op het spel, en die heeft zijn politieke lot verbonden aan de pensioenhervorming waarover zoveel Fransen woedend zijn. Macron blijft herhalen dat hij versobering van het pensioenstelsel al had aangekondigd tijdens zijn herverkiezingscampagne en dat hij zijn belofte aan de kiezer wil nakomen.

Want de Franse overheidsfinanciën zijn onhoudbaar als het land op de oude voet verder gaat. Kort gezegd: de Fransen mogen eerder met pensioen dan de meeste andere Europeanen, terwijl het land vergrijst en dus steeds minder werkenden de pensioenen moeten betalen van steeds meer gepensioneerden (die dankzij een hogere levensverwachting ook nog eens steeds langer een pensioen ontvangen). Inmiddels nemen de pensioenen een forse hap uit de begroting: 14 procent gaat naar de werknemers in ruste. Dat is in Nederland ongeveer 8 procent, berekende de Wereldbank.

Macron wil de minimumleeftijd waarop Franse werknemers met pensioen gaan – na een minimumaantal gewerkte jaren, dat ook omhooggaat – verhogen van 62 naar 64 jaar. Zijn onderdanen willen er niet aan.

(Lees verder hieronder.)

Overigens wordt in Noord-Europa weleens geschamperd dat de Fransen werkschuw zijn, maar dat is ongenuanceerd. Uit OECD-cijfers blijkt dat de Fransman gemiddeld 1.490 uur per jaar werkt, de Nederlander 1.417 en de Duitser 1.349 uur.

Inmiddels zijn de Fransen vooral woedend over de manier waarop Macron zijn zin doordrukte. Kort voordat de regering de nieuwe pensioenwet in stemming zou brengen in de Assemblée, besloot Macron het parlement te passeren en de wet met een speciale bevoegdheid in te voeren. Frankrijk mag in naam een republiek zijn, de president gedraagt zich als het moet als een zonnekoning. En het volk speelt het spel mee: altijd hangt op straat de revolutie in de lucht als het op een krachtmeting met het staatshoofd aankomt. Dan worden de klinkers uit de straat gewrikt en barricades opgeworpen.

Voorgangers van Macron bogen steeds het hoofd voor de volkswoede. Maar na acht dagen van rellen in de grotere Franse steden, gaf Macron een televisie-interview, waarin hij ferm vasthield aan zijn voornemen. ‘Als ik moet kiezen tussen populariteit op korte termijn en het belang van het land, kies ik voor het laatste.’

Het lijkt een Franse kwestie, waarover in omringende landen gewoon de schouders kunnen worden opgehaald – ach, die Fransen willen weer eens niet hervormen, wat zou het? Maar zo werkt het niet in een muntunie. Frankrijk, met zijn hoge staatsschuld en begrotingstekort, verwacht bij crises – zoals tijdens de pandemie, en nog recenter de energiecrisis – wél dat rijkere landen ‘solidair’ zijn en via Brussel meebetalen. En in die rijkere (Noord-Europese) landen wordt wél langer doorgewerkt en zijn de staatsfinanciën beter op orde.

Macron doet er goed aan niet te luisteren naar de boze burgers en het Iraanse advies te negeren.