Hoofdredacteur ’t Pallieterke: ‘De gemeenteraadsverkiezingen zullen tegenvallen voor de N-VA’

Ook al heeft het Vlaams-nationalisme electoraal nooit zo sterk gestaan als vandaag, toch is Karl Van Camp, hoofdredacteur van ’t Pallieterke, behoorlijk bezorgd over de toekomst: ‘De N-VA heeft de ambitie uitgesproken om de Vlaamse kernsteden te veroveren. Daar zou ik mijn geld niet meer op inzetten.’

Klauw, zo heet het speciale bier dat parmantig op tafel staat in de redactielokalen van ’t Pallieterke. ‘We bieden het onze lezers te koop aan’, zegt Karl Van Camp (58): ‘Klauw verwijst natuurlijk naar de Vlaamse Leeuw, maar staat ook symbool voor het karakter van het blad.’ Dat is niets gelogen. Sinds de eerste editie van ’t Pallieterke in 1945 verscheen, kon het blad zijn plaats afdwingen bij de Vlaamse lezers. De ondertitel (op papier) is nog altijd ‘voor mensen met een goed hart en een slecht karakter’. Op de website werd dat ‘voor mensen met een hart voor Vlaanderen’.

Al meer dan zeventig jaar is ’t Pallieterke het blad voor wie Vlaams, rechts, conservatief denkt. De redactie huist op een steenworp van Berchem-station. Een stoute Antwerpse vrijpostigheid is al jarenlang een kenmerk van het blad. Vroeger werd het weekblad steevast ‘satirisch’ genoemd. Met Van Camp als hoofdredacteur zijn de toon en de inhoud van ’t Pallieterke bijgestuurd. Het is iets zakelijker, algemener en politieker van toon en inhoud. Maar de pen blijft scherp, zoniet bijtend. Vorige week was Knack aan de beurt, wegens onze berichtgeving over de politieke consequenties van de voorbije relatie tussen N-VA-minister Liesbeth Homans en SP.A-politicus Tom Meeuws. ’t Pallieterke vond dat ‘fel overdreven’, zelfs ‘onzin’. Waarna het, noblesse oblige, de andere media in één moeite een even harde oplawaai verkocht: zij toonden ‘vooral jaloezie omdat zij niet met de primeur hebben uitgepakt’.

Karl Van Camp is gepokt en gemazeld in de Vlaamse Beweging, een netwerker die zo goed als elke flamingant kent. ‘Ik kom uit een Vlaamsgezind gezin, zonder dat wij het Vlaams-nationalisme als een geloof kregen ingelepeld. Dus niet zoals de familie De Wever, waar de kinderen dik tegen hun goesting moesten aansluiten bij het Vlaams Nationaal Jeugdverbond (VNJ) en daar allemaal een aversie aan overhielden. Begin jaren tachtig heb ik als student in Brussel een afdeling van de Nationalistische Studentenvereniging (NSV) opgericht. Ik studeerde voor architect aan Sint-Lukas. De eerste keer dat ik NSV-folders uitdeelde aan de VUB kreeg ik prompt een tiental linksen in mijn nek, en ze sloegen me het ziekenhuis in.’

Als NSV’er werd Van Camp correspondent van ’t Pallieterke, en zo rolde hij de Vlaamse Beweging in. Hij werd nooit echt actief bij een Vlaams-nationalistische partij, en door een druk beroepsleven stond zijn engagement van tijd tot tijd op een lager pitje. Maar sinds Van Camp in 2010 Leo Custers opvolgde als hoofdredacteur van ’t Pallieterke – amper de vierde in meer dan zeventig jaar – werd hij niet alleen journalist en schrijver, maar beroepshalve ook een netwerker en een welingelichte waarnemer.

Nooit eerder heeft een Vlaams-nationalistische partij het beleid bepaald, zowel in de federale regering, in de Vlaamse regering en in de grootste stad van het land. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 en de federale, Vlaamse en Europese verkiezingen van 2019 mag de Vlaamse kiezer de N-VA daarvoor belonen. Of juist niet.

Karl Van Camp: De N-VA heeft een algemeen beleid dat ik kwalificeer als ‘goed’ tot ‘zeer goed’. Economisch zit het land in de lift, de werkloosheid daalt – al surfen we op dezelfde hausse waarvan heel Europa profiteert. Ook de begroting is in orde, al waren daar een paar kunstgrepen voor nodig. Maar de belastingen zijn niet verhoogd, en er werden ook geen pijnlijke besparingen doorgevoerd, wat met de socialisten erbij wel het geval zou zijn geweest. Ook dat telt natuurlijk: men heeft een aantal zaken tegengehouden die wel doorgevoerd waren geweest als er geen N-VA’ers in de regeringen hadden gezeten. Een links beleid hebben zij in elk geval afgestopt. De invloed van de vakbonden was nog nooit zo klein. Dus ja, de N-VA heeft het zeker in de federale regering erg goed gedaan, met de middelen die de partij daar heeft.

Het moet een primeur zijn: een hoofdredacteur van ’t Pallieterke die geen kritiek heeft op de zittende regering.

Van Camp: Momentje. Samen met een groot deel van de N-VA-kiezers vraag ik mij af of het echt nodig was om vijf jaar lang af te zien van elke communautaire eis. Dat begint te enerveren. Zeker omdat nu al wordt verkondigd dat het communautaire ook in 2019 op de achtergrond zal blijven. De N-VA-ministers zijn ook erg lankmoedig in de toepassing van de taalwetgeving. Dat had ik niet verwacht. Ik begrijp niet dat er geen protest was tegen de tweetalige folders van Telenet in de Vlaamse Rand rond Brussel. Stricto sensu heeft het bedrijf de taalwet niet overtreden, maar die actie ging wel in tegen de geest van het officiële Vlaamse beleid voor de Rand.

En dat voor een bedrijf dat in het begin ‘Telenet-Vlaanderen’ heette, en door de Vlaamse regering bedoeld was als antwoord op Belgacom.

Van Camp: Juist daarom. Bijna al mijn Vlaamsgezinde kennissen hebben Belgacom toen overtuigd vaarwel gezegd – ‘Bel’ stond voor ‘België’, hè – om zich bij Telenet aan te sluiten. Wij namen er alle kinderziektes bij: in de beginjaren kon ik mijn oude Belgacom-nummer niet eens meenemen naar Telenet. Maar onze steun was principieel, want Telenet was Vlaams, Belgacom was Belgisch. Dat maakt de tweetalige campagne van Telenet extra zuur. En het feit dat al die N-VA-politici erover zwijgen erg opvallend. Vooral omdat Ben Weyts als minister bevoegd is voor de Vlaamse Rand. Ik krijg van Weyts alle mogelijke persmededelingen, over nieuwe fietspaden, gesteriliseerde katjes, blokstaarten enzovoort. Er gaat geen week voorbij of we zien hem ergens een spade in de grond steken, en altijd met bijbehorende laarzen, helm en fluohesje op de foto. Maar in de vier jaar dat Weyts Vlaams minister is, herinner ik mij niet één mededeling over de Vlaamse Rand. Onze goede vriend Jan Jambon is bevoegd voor de politie in Brussel: ook daar wordt weinig of niets gedaan om de normen inzake tweetaligheid na te leven. Dat irriteert, ja. Wellicht daarom ook dat een aantal vooraanstaande N-VA-Kamerleden mij geregeld toefluistert: ‘Blijf in ’t Pallieterke alstublieft hameren op de Vlaamse thema’s.’ Aan de andere kant begrijp ik ook wel dat in een periode van aanslagen de eerste aandacht gaat naar veiligheid, en niet naar taalwetgeving.

Je merkt ook dat niet alle nieuwe N-VA-parlementsleden aandacht hebben voor Vlaamse thema’s. Er zijn er zelfs die naam willen maken met voorstellen rond genderpolitiek. Dan vraag ik me toch af of zulke standpunten tot de kerntaak van een Vlaams-nationale partij behoren. Dat mag, zolang het maar niet betekent dat de kernboodschap die vervat zit in artikel één van de N-VA-statuten uit het zicht verdwijnt. Maar als ik dan lees dat onder impuls van de N-VA er actieve hulp wordt geboden aan Tsjetsjeense homo’s in het islamitische Tsjetsjenië, dan rollen mijn ogen. Ondertussen zitten we in eigen land met ellenlange wachtlijsten voor aangepaste opvang van gehandicapten, is er onvoldoende plaats voor jonge criminelen in Everberg en staan Vlaamse leerkrachten voor overvolle klassen.

Sinds de N-VA in 2014 toetrad tot de Vlaamse en federale regering heeft de partij niet één partijcongres samengeroepen waarop de leden zich kunnen uitspreken over de partijtop. Dat is een unicum in de Belgische politiek.

Van Camp: Het valt inderdaad op van welke politieke actiemiddelen de N-VA zich niet meer bedient. Het laatste partijcongres is dat van oktober 2014 in de Antwerpse Lotto-Arena geweest, waar de deelname aan de federale regering werd goedgekeurd. Sindsdien zijn er alleen een paar studiedagen geweest. Op straat komen en betogen is er ook niet meer bij. De Volksunie deed dat altijd, in weer en wind. Sinds 2014 kan ik mij geen Vlaamse betoging herinneren waarin N-VA’ers prominent opstapten.

Er was een opvallende N-VA-aanwezigheid in de grote Cataloniëbetoging in Brussel.

Van Camp:(zucht) Dat bewijst mijn punt: alleen voor een buitenlands thema durft men op straat te komen. Catalonië is haast een bliksemafleider voor de Vlaamse zaak. Tegelijk is Catalonië bijzonder nuttig voor de Vlaamse Beweging. We weten nu hoe het er ook bij ons aan toe zal gaan als Vlaanderen de onafhankelijkheid uitroept. Europa zal het Belgische establishment steunen. Ook bij ons zullen een paar mensen in de gevangenis vliegen.

Voor welke pure Vlaamse eis zou u nog op straat komen?

Van Camp: Ik maak me ongerust over de kwaliteit van ons Vlaamse zelfbestuur. Wat is er nog over van de fameuze slagzin van Gaston Geens, ‘Wat we zelf doen, doen we beter’? Niet veel, als ik Vlaams welzijnsminister Jo Vandeurzen bezig zie. Er is nog altijd een onaanvaardbaar tekort aan plaatsen in de opvang van gehandicapten. Dat kan toch niet, in een rijk land zoals Vlaanderen?

Waarom doen we niet beter wat we zelf mogen doen?

Van Camp: Zou het niet kunnen dat dit het gevolg is van het feit dat de traditionele partijen vooral hun mindere goden afvaardigen naar de Vlaamse regering? De echte kleppers bekleden nog altijd liever een belangrijke functie in het federale kabinet. De Vlaamse ministers van Open VLD en CD&V geven mij vaak de indruk dat ze de zaken moedwillig laten slabakken. Het gevolg is dat bij de Vlaamse bevolking elk enthousiasme verdwijnt voor de eis om meer Vlaamse bevoegdheden. Eigenlijk zou Vlaanderen betere wegen, betere scholen en een socialer gehandicaptenbeleid moeten hebben. De vraag is dus: wordt Vlaanderen zoveel beter bestuurd dan België?

De N-VA heeft in 2014 Liesbeth Homans toch naar voren geschoven als een superminister voor Vlaanderen?

Van Camp: Ik denk niet dat Liesbeth Homans bij de volgende regeringsvorming nog aan bod zal komen. In de N-VA is men stilaan uitgekeken op Homans. Van Elke Sleurs was ook bekend dat ze niet functioneerde zoals de partijtop dat verwachtte, en men heeft ook van haar zo snel mogelijk afscheid genomen.

Toegegeven, als Vlaamsgezinde redactie moet ook ’t Pallieterke erkennen dat – hoe zegt ge dat in het schoon Vloms – dat de drive voor een nieuwe staatshervorming ook niet leeft bij de Vlaamse bevolking. Wie door ’t Pallieterke bladert, zal ook zien dat wij minder hebben geschreven over de Vlaamse zaak. Dat is niet het gevolg van een beleidslijn, het gebeurt spontaan: er ís weinig te schrijven over het pure Vlaams-nationalisme. We kunnen toch niet vijf jaar lang kritiek geven op de Vlaamse regering, want dan zou de N-VA ons vastpinnen als een partijblad van het VB, en dat willen we niet. We zijn dus blij dat we een keer kunnen inhakken op Knack, in plaats van op een Vlaams-nationale partij: dat zorgt voor variatie. (lacht) Aan de andere kant: het is niet omdat Vlaamse staatshervorming niet leeft bij de bevolking dat de N-VA zich daarbij moet neerleggen. Integendeel, de partij heeft middelen genoeg om de bevolking daarrond te sensibiliseren.

Dan is de N-VA toch een huzarenstukje aan het realiseren: in niet-communautaire tijden blijft ze de sterkste partij. De VU verloor destijds altijd een pak stemmen als het communautaire van de agenda verdween.

Van Camp: De N-VA’ers in de federale regering hebben vooral aangetoond dat ze bijzonder daadkrachtig zijn in de aanpak van criminaliteit en asiel en migratie. ‘Theo waakt’: dat aura straalt Francken uit. De man in de straat apprecieert dat. Zeker het uitzetten van criminele vluchtelingen en migranten geniet bij de bevolking massale steun. ‘Crimineel? Kans gehad, kans verprutst – weg’: die redenering zit er diep in.

Tegelijk stel ik vast dat het Vlaams Belang voortdurend aanmerkingen heeft op de cijfers waarmee Theo Francken zwaait. De VB’ers in de Kamer vinden de succesverhalen van Francken te dubbelzinnig om waar te zijn. Maar Francken houdt afstand, en met hem de hele N-VA. Als het VB zijn cijfers kraakt, reageert Francken niet door zijn cijfers te verdedigen. Hij reageert gewoon helemaal niet. Ik zou verwachten dat de N-VA veel feller zou reageren op het VB-verwijt dat Francken in werkelijkheid veel minder doet dan dat hij roept, maar dat is niet zo. De N-VA reageert wel op uitspraken van CD&V’er Kris Peeters, maar niet op VB’er Barbara Pas. Dat maakt het natuurlijk wel moeilijk voor het VB. Want doordat de N-VA de kritiek van het VB totaal negeert, krijgt het VB amper aandacht in de pers.

Ook de socialistische socioloog Mark Elchardus wijst erop dat van elke tien vluchtelingen die voet zetten op Europese bodem, negen hier zullen blijven. Dat zet elk bulletin met ’terugkeeraantallen’ in een bescheidener perspectief.

Van Camp: Natuurlijk zijn er altijd praktische bezwaren. Men kan nu eenmaal niet iedereen zomaar naar elk land terugsturen. En ook dit dossier lag twintig, dertig jaar te verrotten. De concrete aantallen van de uitwijzingen vind ik trouwens minder belangrijk dan het gegeven dat er eindelijk een duidelijk beleid is. Dat primeert op het feit dat er nog altijd minder illegalen worden uitgezet dan Francken eigenlijk wil, of dan voor het algemeen belang gewenst zou zijn. Je kunt de uitzettingen van illegalen ook niet té rücksichtslos uitvoeren, want voor we het weten zitten we weer met treinwagons en dat wil echt niemand meer.

Op illegalen of moslims reageert de achterban van het VB én van de N-VA nochtans erg rauw, zo leren sociale media elke dag.

Van Camp: De mensen zijn ook ongerust. Als student heb ik vijf jaar lang in Schaarbeek gewoond, in de buurt nabij het Brusselse Noordstation. Toen woonden daar veel bakkers en slagers uit West-Vlaanderen. Nu woont daar geen enkele middenstander meer die nog een woord Nederlands spreekt. Onlangs reed ik uit pure nostalgie op een zaterdagvoormiddag door de Brabantstraat, vlakbij. Het heeft mij drie kwartier aanschuiven gekost. Mensen stoppen er midden in straat, slaan vanuit hun auto een praatje, laden tapijten in en uit. Ik ben nog nooit in Marrakech geweest, maar zo stel ik mij dus de markt in Marrakech voor.

In Antwerpen is het niet echt anders. Antwerpen-Noord, Linkeroever, Berchem en Borgerhout, oud-Deurne, het Kiel, Hoboken… In die buurten wonen nauwelijks autochtone Vlamingen. Dat proces is al jaren bezig. Ik herinner mij nog de tijd dat de Vlaams-Nationale Debatclub in Hoboken vergaderde. Onderweg vroeg ik mij af: ‘Hoe veel Pallieterkes ga ik in deze buurt nog verkopen?’ De Vlaming moet niet zoveel hebben van de zogenaamde multiculturaliteit, en men vreest vooral de funeste invloed van de islam. De N-VA wil daar wel op inspelen, maar durft het probleem nog altijd niet echt bij zijn naam te noemen. De N-VA heeft – in tegenstelling tot het VB – te veel schroom om over de islam te spreken.

Het zorgt ook voor een reëel probleem: een partij zoals het VB zal de volgende jaren minder scoren in Antwerpen, gewoon door de demografische evolutie waarbij steeds grotere percentages allochtonen in de stad wonen. Vandaar dat het VB vooral in de Antwerpse rand nog een kans heeft om opnieuw te groeien.

Is het grootste probleem voor het Vlaams Belang niet de interne tweespalt tussen de vleugel Tom Van Grieken en de Antwerpse groep rond Filip Dewinter? Ze staan elkaar welhaast naar het leven.

Van Camp: Dat is inderdaad een pijnpunt, vooral omdat het VB die tweespalt niet kan oplossen. Bij zijn verkiezing tot partijvoorzitter in oktober 2014 zei Tom Van Grieken: ‘Ik wil meer de nadruk leggen op onze Vlaamse eisen, en minder op de strijd tegen de islam.’ Ik dacht toen bij mijzelf: dat is een nobel streven, maar het zal niet gemakkelijk zijn. Je kunt toch moeilijk nog veel Vlaamser zijn dan de N-VA – want zelfs al stoppen de N-VA’ers de Vlaamse eisen in de koelkast, hoe profileer je je vanuit de oppositie als ‘Vlaamser dan de meest Vlaamse’? Opnieuw gaan wandelen in de Voerstreek is geen optie meer. Tegelijk zijn islam en migratie de enige problemen waarvan de mensen letterlijk wakker liggen, en daarover zou het VB ineens moeten zwijgen. Dat gaat dus niet. Ik heb toevallig het laatste partijblad van het VB gelezen: in dat nummer staat niet één artikel over Vlaanderen. Tom Van Grieken is dus gedoemd om zijn eigen ambitie bij te sturen.

Dus kan Van Grieken niet anders dan Filip Dewinter zijn gang te laten gaan. Ook al is het intussen open oorlog tussen hem en Gerolf Annemans.

Van Camp: Dat laatste moet u niet overdrijven. Op de begrafenis van de moeder van Tom Van Grieken zaten Filip Dewinter en zijn echtgenote achter mij. Vlak naast hen zaten meneer en mevrouw Annemans. Na de plechtigheid waren ze vriendelijk aan het praten. Zo slecht zijn de relaties ook weer niet.

Ik weet dat sommige traditionele VB’ers weigeren om nog langer op Dewinter te stemmen en hebben aangekondigd op de N-VA te zullen stemmen. Dat is niet het grootste probleem voor het VB. Van Grieken worstelt vooral met de vraag of zijn partij in staat zal zijn haar lijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen te vullen. Dat wordt niet eenvoudig. De grote ontslagronde die het VB na de verkiezingsnederlagen in 2012 en 2014 moest doorvoeren, heeft bij veel ex-VB’ers voor drama’s gezorgd. Velen onder hen raakten nadien moeilijk aan een job. Vroeger hadden ex-VB’ers nog het voordeel dat het internet niet bestond. Nu tikt een personeelschef je naam in en weet hij meteen wie hij voor zich heeft: een politiek mandaat kun je niet wissen. Ook al ben je al jaren uit de politiek gestapt, een VB-etiket kleeft je voor het leven aan. Op dat vlak is het cordon sanitaire onverbiddelijk.

Vandaar dat veel aspirant-politici van het VB de kat uit de boom kijken. Stel dat ze zich kandidaat stellen, en ze raken niet verkozen: dan zijn ze verbrand en is hun carrière voorbij. Maar stel dat ze wél verkozen worden: ook dan zitten ze met het stigma dat ze nu eenmaal VB’ers zijn. En zeg nu zelf, wat stelt de functie van gemeenteraadslid nog voor? Word maar eens VB-gemeenteraadslid in een landelijke gemeente. Dan weet je toch van tevoren dat je niets wezenlijks in de melk te brokkelen hebt? Wegen op het beleid is onmogelijk. Is het sop de kool dan waard?

Conclusie: omdat de N-VA en het VB in het kieshokje voor een stuk communicerende vaten zijn, mag de N-VA zich op 14 oktober in de handen wrijven?

Van Camp: Dat denk ik niet. De N-VA móét op 14 oktober scoren, om het in 2019 vanuit de positie van ‘de partij van de eeuwige winnaar’ ook bij de parlementsverkiezingen bijzonder goed te doen. Mensen stemmen graag op partijen die succes hebben, zelfs al is het maar in de peilingen. Voor de N-VA knelt net daar de schoen. De gemeenteraadsverkiezingen zullen tegenvallen. Niet in Antwerpen, wel elders. De N-VA heeft de ambitie uitgesproken om de Vlaamse kernsteden te veroveren. Daar zou ik mijn geld niet meer op inzetten. (somt op) Anneleen Van Bossuyt is een intelligent en hardwerkend meisje, maar voor de N-VA worden de Gentse verkiezingen een ramp. Zij kan in een paar maanden niet goedmaken wat de voorbije jaren aan interne ruzies is verspeeld. In Brugge, met Pol Van den Driessche, zijn er ook al interne dissidenties geweest. In Hasselt heeft Steven Vandeput de ambitie om burgemeester te worden, maar als minister van Defensie heeft hij enige averij opgelopen. Ook in Leuven en Kortrijk schat ik de kansen van Lorin Parys en Axel Ronse niet zo hoog in. Aalst en Sint-Niklaas zullen hun N-VA-burgemeester wel behouden. En dan zijn we zowat uitgepraat.

Bent u het ‘geheime wapen’ van de N-VA niet vergeten: Zuhal Demir als kandidaat-burgemeester in Genk?

Van Camp: Ik weet het niet. Zuhal Demir is uit Antwerpen weggeduwd door Liesbeth Homans, en ook door Annick De Ridder. De vraag is of de Antwerpse N-VA voor de juiste vrouw heeft gekozen. Annick De Ridder heeft al in de media te verstaan gegeven dat ze niet echt Vlaamsgezind is. Bij de achterban blijft zo’n uitspraak hangen. Terecht, want je kunt je toch afvragen wat zo’n persoon bij de N-VA komt doen. Je kunt meer of minder Vlaamsgezind zijn, maar moet je dat dan van de daken schreeuwen, als mandataris en uithangbord van een Vlaams-nationale partij?

En ook al keert Zuhal Demir terug naar haar geboorteplaats en geniet ze ruime naamsbekendheid, vanzelfsprekend wordt het niet. Zullen de Turken in Genk op haar stemmen? Ik denk het niet, want zij weten deksels goed dat Demir een Koerdische is. En wat met de Marokkanen, die zo tuk zijn op autokaravanen en getoeter bij hun huwelijken? Bij de Belgen zal Demir niet slecht scoren, maar hoeveel autochtone Belgen wonen er nog in Genk? En verder hebben alle partijen daar hun ‘bekende migrant’ op de lijst. Ik verwacht dus geen grote doorbraak.

Tenzij De Wever met 40 procent wint in Antwerpen. Dan haalt die zege alle voorpagina’s.

Van Camp: Dan kan hij zeggen dat hij het goed heeft gedaan als burgemeester, ja. Dat zal de aandacht afleiden van de echte uitslag. Maar het neemt niet weg dat de initiële strategie helder was: de N-VA moet de centrumsteden veroveren. Daarom voorspel ik: de gemeenteraadsverkiezingen zullen tegenvallen voor de N-VA. Ze hebben vandaag al een burgemeester of 40. Als ze straks niet kunnen uitpakken met 60 à 80 burgemeesters heeft de N-VA de verkiezingen eigenlijk verloren. Zeker als de partij alleen Antwerpen, Sint-Niklaas en Aalst behoudt, en er geen enkele belangrijke centrumstad bijkomt. Ze zullen het nooit zelf zeggen of toegeven, maar zo is het wel.