Hongaarse rockband niet meer welkom in Brussel na kritiek op Viktor Orban

Een concert van de populaire Hongaarse band Carson Coma dat gisterenavond had moeten plaatsvinden in Brussel, werd last minute afgelast. Mogelijke reden: een nieuw nummer dat kritiek bevat aan het adres van premier Viktor Orban.  ‘Regeringspartij Fidesz wil tonen dat zij bepaalt wie al dan niet een podium krijgt’, zegt de Hongaarse muziekjournalist David Sajo.

Het nummer Feldobom A Követ (Ik gooi een steen) gaat over hoe Giorgio Fekete, de in Italië geboren zanger van Carson Coma, zestien jaar geleden naar Hongarije verhuisde, en over een ingewikkelde liefdesrelatie van aantrekken en afstoten. Tussen die twee verhaallijnen zit kritiek op premier Orban vervlochten.

‘Laat ons eerlijk zijn, het is giftig. Je mannelijkheid brokkelt af. Varkensslacht, nepotisme, met palinka doordrenkt hedonisme’, klinkt het in het nummer. Die zinsnede zou geïnterpreteerd kunnen worden als een referentie aan het autoritaire imago van Orban. Varkensslachtingen en de sterkedrank palinka zijn verwijzingen naar tradities binnen de Hongaarse cultuur.

In het nummer noemt de band Orban zelfs bijna bij naam: de tekst stopt abrupt bij de laatste lettergreep, waardoor ze het hebben over ‘Orb’.

De jonge muzikanten nemen ook een standpunt in tegen een mogelijke uitstap van Hongarije uit de Europese Unie. ‘Je zou geen paspoort nodig moeten hebben om over de grens te gaan’, zingen ze in Feldobom A Követ.

Het nummer klaagt ook de toenemende armoede in Hongarije aan. Enkele weken geleden pleitte Fekete tijdens een optreden voor een loonsverhoging voor leerkrachten, een heikel punt waar in Hongarije al langer politieke commotie rond is.

In een reactie aan Knack betreurt de band de afgelasting. ‘We hebben het nog nooit meegemaakt dat een concert zeven dagen op voorhand wordt geannuleerd. Het doet ons verdriet. We keken er erg naar uit. Concerten geven in andere Europese landen is iets waar we altijd van hebben gedroomd.’

Liszt-instituut

Het Liszt-instituut, dat het concert organiseerde, is een culturele organisatie die verbonden is aan de Hongaarse ambassade. Met concerten, optredens en tentoonstellingen wil ze het Belgische en Europese publiek laten kennismaken met het Hongaarse culturele erfgoed.

In de Hongaarse media reageerde het instituut dat het per ongeluk nog een andere artiest had geprogrammeerd, waardoor het optreden van Carson Coma geschrapt moest worden.

Tegenover Knack kan de organisatie bevestigen noch ontkennen dat het controversiële nummer aan de oorzaak lag van de afgelasting. ‘We mogen van het Hongaarse ministerie van Cultuur de pers niet te woord staan zonder aanvraag’, klinkt het.

Band met Orban

Toch rijzen er twijfels bij de motieven van het Liszt-instituut. Zo staat op zijn website niet vermeld welke andere artiest dan wel zou optreden. Natalia Oszko-Jakab, de directeur van de organisatie, is gehuwd met de voormalige minister van Financiën Peter Oszko en zou op goede voet staan met Rahel Orban, de dochter van de premier.

‘Voor culturele organisaties, maar ook voor festivals en clubs, is het belangrijk om goede relaties te onderhouden met Rahel Orban. Zij staat in voor alles wat te maken heeft met toerisme en bepaalt dus ook mee hoe subsidies verdeeld worden’, zegt David Sajo, muziekjournalist bij het onafhankelijke nieuwsplatform Telex. ‘Ik zeg niet dat Oszko-Jakab een stroman is van de regering-Orbán, maar ze is op haar hoede.’

Geen unicum

De afgelopen jaren werd Hongaarse bands die openlijk kritiek uitten op de regering al vaker de mond gesnoerd. Zo werd een liedje van de Hongaarse rapper Beton Hofi gecensureerd nadat hij in zijn teksten het onrechtmatige gebruik van spyware door de Hongaarse overheid had aangeklaagd.

Ook een zanger die op de staatsradio de draak stak met een presentator werd uit de ether geweerd tot hij zijn excuses aanbood.

‘Hongaarse bands die niet langer afhankelijk zijn van overheidssteun durven geregeld kritische politieke standpunten in te nemen’, zegt Sajo. ‘Voor kleinere bands is dat lastiger. Orbans partij Fidesz wil tonen dat ze ervoor kan zorgen dat je geen financiële steun of podium meer krijgt als je haar waarden openlijk in twijfel trekt.’

‘Het is erg moeilijk om onze vermoedens over de intenties van de Hongaarse regering hard te maken, want ze reageren nooit op onze vragen’, zegt Sajo. ‘Bands wordt het zwijgen opgelegd, maar de regering communiceert daar verder nooit openlijk over. Hiervoor werden artiesten alleen binnen Hongarije gecensureerd. Het is de eerste keer dat de Hongaarse regering er met haar angstcultuur in slaagt dat Hongaarse artiesten buiten de landsgrenzen gecanceld worden.’