Hong Kong cultuurstad !

Is Hong Kong veranderd dan, sinds ik er laatst kwam in 2002?

Hong Kong, 26 mei 2011.
Van 25 tot 29 mei was Hong Kong weer het centrum van de wereld. Of toch van de internationale kunsthandel: door ART HK 11, de vierde Hong Kong International Art Fair, een gigantische kunstmarkt. Met de nadruk op markt en niet op kunst. Dat mag dan zo zijn, journalisten die men er tegen ontmoet komen vaak uit de financiële en de zakenpers. Maar de kunst die daar, of in de schaduw ervan tijdens de veilingen van Christie’s te koop is in de volgende dagen, is reëel. De miljoenen die ervoor gegeven zullen worden, eveneens.

Is Hong Kong veranderd dan, sinds ik er laatst kwam in 2002? Het verandert met net zo’n vaart als China zelf. We zijn al veertien jaar na de Handover, de teruggave van Hong Kong aan China, en ook China is, hoe dan ook, in die tijd veranderd. Maar is het ànders? En wat heeft het ineens met kunst te maken, behalve dan met de kunstmarkt? Zulke vragen, dat interesseert een mens wel.

Je wordt natuurlijk opgepakt en meegezogen door de vliegende vaart waarmee hier alles gebeurt. Alles moet ineens, en het moet ook ineens af zijn of het scheelt niet veel. Ongeveer tegelijk met de kunstbeurs klom Lars Nittve, een internationale coryfee van het cultuur- en museumwezen, met vijftig journalisten op een afgehuurde Star Ferry (die van aanlegpier veranderd is) om zijn WKCD project voor te stellen, het West Kowloon Cultural District.

Dat zal op een stuk op de zee gewonnen grond aan het Kowloonschiereiland een kunst- en cultuurdistrict bouwen met alles erop wat in Hong Kong momenteel ontbreekt aan theaters, tentoonstellingsruimte, musea voor hedendaagse kunst, ateliers, gallerijen, muziektempels en wat niet al. Er staat nog niets op de gewonnen grond, en van het project, dat al vele malen van aard en vorm veranderde, is al jaren sprake. Maar dit keer, zegt de grote Zweed Nittve, dit keer kun je het geloven, de regering heeft het geld ervoor niet alleen beloofd, het staat ook op de bank.

En er zijn nog meer projecten, allemaal uitstekend. Wat is er aan de hand? Is het dan waar dat het kunstwezen naar Oost-Azië verschuift? Dat Hong Kong in dat gebeuren de centrale plek wordt, dank zij de vrijheid van spreken die hier heerst? En je wilt wel, maar uiteindelijk is het meest vernietigende werk de afgelopen jaren toch in China gemaakt, en in Peking geëxposeerd, of vergis je je?

“Kijk eens,” zegt professor H.K. Chang, ex-voorzitter van de City University of Hong Kong, “er zijn er wel die Hong Kong een culturele woestijn noemden. Maar wat is cultuur? Dat moeten we een beetje overleggen.”

Dat zullen we dan later doen, maar in afwachting geeft H.K. Chang aan dat er recent enorme bedragen door de regering van Hong Kong geïnvesteerd zijn in culturele infrastructuur. Waarom? Omdat Hong Kong zijn industrie naar het vasteland heeft zien verhuizen en nu vol staat met lege loodsen en fabrieken. Eigenlijk, je durft het niet zeggen, net als Peking. Kunst – Chinese, Aziatische kunst – ging enorme bedragen op veilingen. Massief investeren in cultuur werd voor een stilvallende stad een manier om een nieuwe adem te vinden. En men was in Hong Kong, en men had geen jaren nodig om het nieuwe inzicht in de praktijk te brengen, want tijd was nog altijd geld, en voortaan kunst dus ook. Nee, Hong Kong is niet veranderd.

Sus van Elzen