‘Homoseksualiteit wordt geaccepteerd, maar is lang niet aanvaard’

Om de culturele aanvaarding van homoseksualiteit te bevorderen, dringt eerst en vooral het besef zich op dat seksualiteit een spectrum is, zegt Magali De Reu. ‘Mensen zijn niet hetero of homoseksueel, ze bevinden zich op een schaal waarbij sommigen zich eerder in het midden of net aan één van de uiteinden bevinden.’

Mijn vriendin en ik zijn al zes jaar een koppel. Toch aarzelen we nog steeds om in het openbaar hand in hand te lopen. Elkaar een kus geven in een drukke winkelomgeving is al helemaal uit den boze. Opmerkingen krijgen we soms, verbaasde blikken meestal. Of we per se onze affectie willen uiten? Nee. Willen we die vrijheid hebben? Jazeker. En die vrijheid is waar alles om draait.

De meerderheid van de Vlaamse bevolking lijkt het met mij eens te zijn. Zo vertellen recente SCV-gegevens dat niet minder dan 91 procent van de Vlamingen vindt dat homoseksuelen ‘hun leven moeten kunnen leiden zoals zij dat willen’. Toch geeft 36 procent aan dat ‘wij homoseksuelen niet zo moeten overdrijven’.

Die eerste bevinding klinkt hoopgevend, maar in de praktijk zien we daar weinig van terug. Zo ontstond er onlangs herrie op de Facebookpagina van Center Parcs. Een pasgetrouwd lesbisch koppel wilde online een verblijf boeken en kon enkel kiezen tussen ‘mejuffrouw, mevrouw, meneer en meneer en mevrouw’. Center Parcs schilderde het af als een formaliteit, hoewel later bleek dat de organisatie toch een optie voor homokoppels zou toevoegen aan het softwaresysteem. In welke mate konden we in de eerste plaats spreken van een formaliteit in een land waar het homohuwelijk al veertien jaar wettelijk is? Maar goed, laten we blij zijn dat Center Parcs dan toch het goede voorbeeld wil geven.

Wat die tweede stelling betreft, dat ‘overdrijven’, bleek uit verschillende onlinereacties. Want wij homoseksuelen voelden ons opnieuw geviseerd en staken onszelf in een ‘vakje’: het ging hier heus niet om homofobie pur sang, toch? Akkoord, maar het getuigde ook niet van homo-emancipatie. Het is niet omdat een homokoppel geen slaag krijgt, dat we onszelf op de borst mogen kloppen voor het inlijven van homoseksualiteit als het nieuwe normaal.

Wat dat betreft, hebben we allerminst nog een lange weg af te leggen. Je ziet het aan de manier waarop mensen ons vragen ‘wie de man in de relatie is’ (spoiler: er is er geen, dat is net hele punt…) Je ziet het aan de winkelbediende die vreemd opkijkt omdat ik de jonge vrouw naast mij ‘schat’ noem. Je ziet het aan de huurbaas die verbouwereerd, toch enthousiast ‘Ah, zo! Oh, geen enkel probleem, ik juich dat toe!’ roept toen we hem vertelden dat we geen zussen maar wel een koppel zijn. Als klap op de vuurpijl mogen mijn vriendin en ik nog van geluk spreken. Echt gehoord: ‘Jullie worden nog sneller aanvaard dan andere homokoppels, want jullie kleden zich vrouwelijk’. Of nog erger: ‘Jullie zijn twee vrouwen, mannen zouden het een pak harder te verduren krijgen’.

Het problematische aan zulke kort-door-de-bochtuitdrukkingen, is dat ze een absolute waarheid zijn. Ergens logisch, zou je kunnen denken. Het al dan niet expliciete verzet tegen homoseksualiteit komt voort uit het gedachtegoed dat het ’tegen de natuur’ is. Maar dat is het probleem: homoseksualiteit is níet onnatuurlijk. En daar hebben we bewustwording voor nodig. Eén ding staat buiten kijf: verenigingen en gay prides zullen de klus niet klaren.

Van identiteit naar gedrag

Nu, de wetenschap dat ‘homoseksualiteit veelal aangeboren is’, is geen valabel argument voor de maatschappelijke aanvaarding ervan. Om de beoogde culturele aanvaarding effectief te bewerkstelligen, dringt eerst en vooral het besef zich op dat seksualiteit een spectrum is. Mensen en dieren zijn niet hetero of homoseksueel, ze bevinden zich op een schaal waarbij sommigen zich eerder in het midden of net aan een van de uiteinden bevinden. Maar vooral: die seksuele voorkeur kan veranderen en varieert, net zoals onze eetgewoontes en klederdracht. In bijvoorbeeld de Surinaamse Mati-cultuur hebben vrouwen wel vaker geslachtsgemeenschap, terwijl ze gehuwd zijn met een man. En dat maakt dat homoseksualiteit niet per definitie identiteitsgebonden is. Aan de basis liggen behoeften, waar onder andere wij mensen ons naar gedragen.

Laat mij meteen ook de kanttekening maken dat dit niet betekent dat homoseksualiteit een keuze is. Natuurlijke behoeften kiezen we niet, maar ervaren we. Aan ons de beslissing om daar op in te gaan. Ho, wacht eens even. Een beslissing? Als we zin hebben in een lekkere spaghetti bolognaise, doen we dat toch ook gewoon? Verandering van spijs doet eten, zegt men, en als we morgen zin hebben in een penis in de plaats van een vagina, dan moet dat kunnen.

Zo wordt seksualiteit iets wat we doen, en niet wat we zijn. Als we psychologisch erkennen dat dit gedrag bovendien variabel is, dan kunnen we niet langer spreken van een afwijking. Daar wordt mijn seksueel ongedefinieerd hart ongelooflijk blij van.