‘Misschien ligt de cultuurvormende kracht van het christendom wel in het besef dat waarden verschuiven’, schrijft Johan Temmerman van de Verenigde Protestantse Kerk van België.
Vrijdag 22 mei was het zover. De Schotse Protestantse Kerk besloot op haar jaarlijkse synode dat mensen met een andere geaardheid ook een ‘roeping’ tot predikant kunnen ervaren. Hier bij ons was dit vorig jaar, in de schoot van de Verenigde Protestantse Kerk in België, al goedgekeurd. Volgens de berichtgeving ging daar ook in Schotland een hevige discussie tussen ‘liberalen’ en ’traditionalisten’ aan vooraf. Dit laatste is een bevreemdende vaststelling, omdat bij mijn weten het uitsluiten van homo’s en lesbiennes strafbaar is. Waarom moet een verzamelde groep kerkmensen zich daarover uitspreken?
Maar er is meer. Nog steeds bij mijn weten is in de christelijke traditie God diegene die iemand roept. Als God rechtstreeks een mens met een andere geaardheid tot het ambt roept en de kerk verbiedt dit, gaat de kerk dan tegen de wil van God in? Zogenaamde ’traditionalisten’ voeren dan als argument aan dat zo’n persoon helemaal geen roeping van God ontving, maar dit veinst. Dit betekent dat deze, doorgaans mannelijke kerkclub, kan oordelen over wat God wil en niet. Vreemd voor traditionalisten, niet?
Hedendaagse vorm van geloven
Met ‘liberalen’ is het al niet beter gesteld. Deze groep meent het niet beter te weten dan God zelf, maar hanteert een inclusief mens- en wereldbeeld. Om tot het ambt van predikant te worden toegelaten geldt het geloof. Een kandidaat predikant moet op zijn minst geloven. Dit is evident, maar de vraag is waarin? Dat God mens werd bijvoorbeeld? De triniteit? De maagdelijke geboorte? Men moet zeker en vast de in de 4e eeuw en onder druk van politieke omstandigheden ontstane geloofsbelijdenissen onderschrijven. Wie deze belijdenisteksten – historisch ten andere erg interessant – goed leest zal er een exclusief mens- en wereldbeeld in aantreffen. Hoe rijmen liberalen dit met hun hedendaagse vorm van geloven?
Liefde en solidariteit als wrakheid
Uit deze discussie blijkt de kerk anno 2016 te schipperen tussen wal en schip. Stoere traditionalisten willen terug naar de veilige haven aan de wal, terug naar de oudheid toen alles nog simpel en bovennatuurlijk kon zijn. Idealistische liberalen willen vooruit naar de nieuwe wereld, het ruime sop in en roeien tot land in zicht komt. Maar de ark der kerk maakt al geruime tijd water, zodat zowel de wal als de nieuwe wereld onbereikbaar dreigen te worden.
Misschien ligt de cultuurvormende kracht van het christendom wel in het besef dat waarden verschuiven. Liefde en solidariteit zijn als wrakhout geworden, die de inbeukende baren van de tijd niet konden weerstaan. Daarom is het een goede zaak dat aan nieuwe vormen en uitingen wordt gedacht, waarbij de aanvaarding van alle mensen, ongeacht hun afkomst, geaardheid of wat dan ook, voorop staat. Geloof heeft per slot van rekening altijd te maken met verzoening en de broodnodige kruimels liefde.
Prof. Dr. Johan Temmerman is hoogleraar systematische vakken (filosofie en ethiek) aan de Theologische faculteit te Brussel (FPG).
De (s)preekstoel van Knack.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier