‘Hoe moet Aicha werk vinden als de kinderopvang vol zit?’

‘Het regeerakkoord wil de tewerkstellingsgraad van vrouwen met een migratieachtergrond verhogen. Dit is positief omdat het een hefboom kan zijn voor vele gezinnen met een migratieachtergrond, indien dit vertrekt vanuit een sociaal stijgingsperspectief voor deze vrouwen. Maar in datzelfde regeerakkoord staan maatregelen die dit net bemoeilijken’, schrijft Landry Mawungu, directeur van het Minderhedenforum.

Hier werd amper over geschreven, maar een paragraaf die ons opvalt in het regeerakkoord is dat de nieuwe Vlaamse regering wil inzetten op de emancipatie en tewerkstelling van vrouwen met een migratieachtergrond. Zoals gekend is de arbeidsmarktpositie van vrouwen met een migratieachtergrond in België zeer laag in vergelijking met andere Europese landen. Volgens de socio-economische monitoring 2017 lag de werkzaamheidsgraad van Belgische vrouwen op 70,4% t.a.v. vrouwen van buiten de EU-28 op 37,3%. Hoewel de tweede generatie beter scoort met 49%, blijft dit percentage toch merkbaar laag. Een beleid dat de positie van vrouwen met een migratieachtergrond versterkt op de arbeidsmarkt kan een reële hefboom worden voor vele gezinnen met migratieachtergrond indien aandacht wordt besteed aan de reeds bestaande en (helaas) bijgekomen drempels.

Hoe moet Aicha werk vinden als de kinderopvang vol zit?

Aicha* leerden we kennen via één van onze groep sessies. Ze is een alleenstaande mama afkomstig uit Syrië met 2 kinderen die op zoek is naar een woning én job. Ze is kwetsbaar, niet alleen omdat ze werkloos is, vrouw is en omdat ze een ander huidskleur heeft, maar vanaf 2020 wordt het voor haar nog moeilijker om een sociale woning te verkrijgen. Bepaalde gezinsvormen krijgen géén voorrang meer én je moet ook 5 jaar in de stad of gemeente gewoond hebben waar je de sociale woning aanvraagt en reeds 10 jaar in België verbleven hebben. Als Aicha dan een jobaanbieding zou krijgen in een andere provincie, is het hek helemaal van de dam. Volgens het regeerakkoord verliest ze haar “lokale binding” en moet ze nog eens 5 jaar in de provincie waar ze tewerkgesteld is wonen, en haar rechten opnieuw opbouwen alvorens ze recht heeft op een sociale woning. Nu zoeken velen hun plekje op de private huurmarkt, de plek zowaar mannen én vrouwen met een migratieachtergrond volop gediscrimineerd worden. Statistieken bewijzen het; waar Arthur geen afwijzing ontvangt, krijgt Ali van 2 op de 5 verhuurders een afwijzing. Het regeerakkoord ontbreekt daarom volgens ons aan maatregelen en ambitie om dit aan te pakken. Wat met pro-actieve praktijktesten op de huurmarkt? Of het structureler aanpakken van de wooncrisis?

Naast de moeilijke zoektocht naar een (deftige) woning en het voorzien in levensbehoeften van het gezin, is er zoals hierboven gezegd het vinden van een job. Dit is voor velen geen gemakkelijke klus. Met een gebrek aan sociaal kapitaal, heb je spijtig genoeg geen uitgebreid netwerk. Volgens de VDAB wordt meer dan de helft van de vacatures niet openbaar gemaakt. Je kan ze enkel via via te weten komen. Dus met een beperkt netwerk een job vinden, wordt al een hele uitdaging. Hetzelfde voor kinderopvang. Waar je kind afzetten als je plots uitgenodigd wordt op een sollicitatiegesprek?

Flexibele en occasionele kinderopvang is gelukkig een punt waar de regering op wilt inzetten. Dit is nodig, zo ook voor vrouwen met een migratieachtergrond, die nog te vaak belanden in de jobs, die moeilijker te combineren zijn met een gezin (weekendwerk, avondshiften, werk met onregelmatige uren). Ook zijn ze oververtegenwoordigd in minder stabiele arbeidstrajecten met periodes van werk, geen werk of op zoek naar werk.

Opvallend hierbij is dat voorrang wordt gegeven voor kinderen van werkende ouders en ouders die een opleiding volgen in het kader van een traject naar werk. Voor Aicha die werk zoekt en nog geen contract kan voorleggen, hoewel haar nood aan kinderopvang hoog is, is deze regel beperkend van aard. En alleen is ze niet, een grote groep van kwetsbare vrouwen zoeken dus wel kinderopvang, maar komen echter niet in aanmerking voor deze maatregel.

Het is alom bekend. De krapte op de arbeidsmarkt neemt structureel toe. Meer vacatures, minder werklozen met andere woorden. De nieuwe regering ziet daar kansen om inactieve vrouwen met een migratieachtergrond aan het werk te krijgen. Goed idee, maar de krapte op de arbeidsmarkt mag er niet toe leiden dat we in snelheid gepakt worden. Nog te veel vrouwen met een migratieachtergrond worden doorverwezen naar gendergerelateerde jobs waarvoor weinig tot geen kwalificaties vereist zijn. De nieuwe regering wil gelukkig werk maken van een loopbaanperspectief voor iedereen. Voor werkzoekenden met een migratieachtergrond werd dit in het verleden nog te vaak ingevuld door hen trajecten voor te stellen bestaande uit taalopleidingen, digitale cursussen, oriënterende opleidingen, sollictiatietrainingen. Maar onderzoek heeft uitgewezen dat bovengenoemde voorbeelden onvoldoende perspectief bieden naar werk. De arbeidsmarkt heeft nood aan professionele en technische vaardigheden, zo blijkt.

Investeer op een duurzame manier in vrouwen met een migratieachtergrond.

Ook wetenschappelijk onderzoek bevestigt dit: Individuele & professionele beroepsopleidingen (eventueel met taalondersteuning) zijn een grote meerwaarde voor werkzoekenden met een migratieachtergrond en helpen aan een duurzame en kwalitatieve job. Kortom, investeer dus op een duurzame manier in vrouwen met een migratieachtergrond.

Want zoals het voorbeeld van Aicha, tal van andere vrouwen met een migratieachtergrond worden geconfronteerd met een cumulatie van drempels en belemmeringen, die bovendien nog eens op elkaar inwerken. Vele vrouwen met een migratieachtergrond worden naast de combinatie van zorgtaken en werk geconfronteerd met bijkomende obstakels zoals beperkt sociaal kapitaal, geen erkenning van diploma of eerder verworven competenties, tijdelijke verblijfsvergunning of geen recht op werken, kans op armoede en last but not least racisme en discriminatie.

Vrouwen met een migratieachtergrond, werkloos of niet-beroepsactief zijn er niet om de arbeidsmarkt te depanneren in economisch goede tijden. Laten we het credo keren. Laten we van de krapte op de arbeidsmarkt gebruik maken om te streven naar een betere arbeidspositie van kwetsbare groepen, zo ook van vrouwen met een migratieachtergrond. Laten we deze kans holistisch bekijken en een echte emancipatorisch beleid op poten zetten, ééntje dat rekening houdt met flankerende maatregelen zoals kinderopvang, huisvesting, sociale woningen.. want niet enkel Aicha, maar alle kwetsbare vrouwen verdienen dit.

¨*Aicha is een fictieve naam, om de anonimiteit van de betrokken persoon te bewaren.