Hoe kunt u uw spaargeld optimaal beschermen?

Spaarders moeten zich vandaag de dag niet alleen bekommeren over het rendement, maar ook over de veiligheid van hun vermogen. De overheid staat borg voor bedragen die op een zicht-, een spaar- of een termijnrekening staan. Maar daar zijn grenzen aan. Om uw geld optimaal te beschermen, is het belangrijk dat u het over verscheidene banken spreidt.

Tot voor de eerste financiële crisis, die uitbrak in 2008, stelden spaarders zich weinig of geen vragen over de veiligheid van hun spaargeld. Niemand dacht eraan dat een bank weleens failliet zou kunnen gaan. Tot de IJslandse Kaupthing Bank in 2008 halsoverkop de tegoeden van haar Belgische cliënten blokkeerde en er grote twijfels rezen of die spaarders hun geld ooit nog zouden terugzien. Dat was nog maar een begin. De ene bank na de andere raakte daarna in moeilijkheden. De Belgische overheid moest zelfs ingrijpen om een aantal grootbanken van het faillissement te redden. De eerste financiële crisis werd in 2011 gevolgd door een tweede, die nog altijd niet is afgewend. Sindsdien moeten spaarders zich niet alleen bekommeren over het rendement, maar ook over de veiligheid van hun vermogen.

Is uw bank kredietwaardig?

Het is belangrijk dat u in zee gaat met een solvabele bank die op lange termijn haar verplichtingen kan nakomen. Of een bank kredietwaardig is, kunt u afleiden van de rating die ze heeft gekregen van gespecialiseerde kredietbeoordelaars zoals Standard & Poors, Moody’s en Fitch. Zij hanteren een ratingsysteem dat begint bij D (zeer onbetrouwbaar) en oploopt tot AAA (zeer betrouwbaar). U kiest het beste voor een bank die minstens een BBB-rating heeft. Banken met een A-rating zijn natuurlijk nog beter.

Houd er wel rekening mee dat kredietratings momentopnames zijn en dat ze regelmatig worden aangepast. U vindt die ratings op de onafhankelijke vergelijkingssite www.bankshopper.be; klik op ‘sparen’ en vervolgens op ‘vergelijk spaarrekeningen voor particulieren’. U kunt per bank informatie opzoeken. Zo komt u te weten dat Rabobank.be de hoogste kredietwaardigheid heeft van de banken die actief zijn op de Belgische markt.

Waarborg door het Beschermingsfonds

Mocht een Belgische bank failliet gaan, dan komt het Beschermingsfonds voor deposito’s en financiële instrumenten tussenbeide. Dat overheidsfonds waarborgt geld dat op zicht-, spaar- en termijnrekeningen staat. Ook kasbons zijn beschermd, op voorwaarde dat ze zijn ingeschreven op een effectenrekening of in open bewaring zijn gegeven. De Belgische filialen van buitenlandse banken vallen onder de bescherming van het land waar het moederbedrijf is gevestigd.

De wettelijke bescherming geldt ook voor zogenoemde financiële instrumenten, zoals aandelen, obligaties en beleggingsfondsen die zijn ingeschreven op een effectenrekening. De effecten op een effectenrekening vallen niet in de boedel van een mogelijk faillissement. De spaarder blijft eigenaar van die financiële instrumenten als de bank waar zijn effecten op een rekening staan, over de kop zou gaan. Wanneer ze zouden verloren gaan in een bedrieglijk faillissement – de failliete bank heeft de rekeninguittreksels van effectenrekeningen bijvoorbeeld vervalst – treedt de dekking van het Beschermingsfonds in werking.

Gewaarborgde bedragen

Het Beschermingsfonds voor deposito’s en financiële instrumenten biedt een garantie tot 100.000 euro voor spaardeposito’s en kasbons. Die bescherming geldt per spaarder en per bank. Een voorbeeld: stel dat u bij bank A een zichtrekening hebt op uw naam, waarop 10.000 euro staat. Daarnaast hebt u bij diezelfde bank met uw huwelijkspartner een gemeenschappelijke spaarrekening met 200.000 euro. Als bank A failliet zou gaan, krijgt u een vergoeding van 10.000 euro voor het geld op uw zichtrekening, plus de helft van 200.000 euro of 100.000 euro voor het spaarboekje. Het totale bedrag is echter beperkt tot 100.000 euro. Uw huwelijkspartner krijgt eveneens 100.000 euro of de andere helft van de gemeenschappelijke rekening. Van het totale tegoed van 210.000 euro, krijgt u dus 200.000 euro terugbetaald. Voor de 10.000 euro die overblijft, behoudt u een vordering op bank A. Of u dat geld terugkrijgt, hangt af van hoeveel er overblijft nadat de curator de bevoorrechte schuldeisers heeft uitbetaald. Hebt u ook spaargeld bij bank B, dan kunt u daar eveneens aanspraak maken op een terugbetaling tot maximaal 100.000 euro.

Effecten op een rekening worden zoals gezegd bij een faillissement van de bank teruggegeven aan de eigenaar. Bij een bedrieglijk faillissement van de bank zijn die effecten slechts gewaarborgd tot een maximum van 20.000 euro, en dus niet tot 100.000 euro. Als u daarmee nog niet volledig bent vergoed, behoudt u een vordering op de failliete financiële instelling en komt u in aanmerking voor een vereffenings- of faillissementsdividend.

Tak 21-verzekeringen Niet alleen banken zijn door de financiële crisis in gevaarlijk vaarwater terechtgekomen, dat is ook het geval voor verzekeraars die Tak 21-beleggingsverzekeringen aanbieden. Zo heeft de verzekeraar Ethias zijn populaire First-rekening noodgedwongen moeten stopzetten. Hoewel verzekerden een wettelijk voorrecht hebben op de zogenoemde dekkingswaarden van hun Tak 21-verzekering, is dat geen garantie dat ze al hun geld zullen kunnen recupereren als hun verzekeraar failliet gaat. Daarom heeft de overheid ook voor Tak 21-verzekeringen een overheidswaarborg van 100.000 euro geïntroduceerd.

Sinds 1 januari 2011 zijn de verzekeraars die in België actief zijn, verplicht om zich tegen betaling aan te sluiten bij de overheidswaarborg via het Bijzonder Beschermingsfonds voor de deposito’s, de levensverzekeringen en het kapitaal van erkende coöperatieve vennootschappen. Het fonds dekt Tak 21-levensverzekeringen tot een maximumbedrag van 100.000 euro per verzekeringsnemer en per verzekeringsmaatschappij. Indien u verschillende Tak 21-levensverzekeringen hebt bij dezelfde verzekeraar, kunt u dus maar één keer aanspraak maken op de vergoeding van 100.000 euro.

Tak 23-beleggingsverzekeringen en verzekeringen die behoren tot de tweede pensioenpijler – zoals groepsverzekeringen en vrij aanvullende pensioenen voor zelfstandigen (VAPZ) – vallen niet onder het toepassingsgebied van het Bijzonder Beschermingsfonds. Dat is evenmin het geval voor Tak 26-verzekeringen, die nochtans ook vastrentende spaarproducten zijn.

Veilig internetbankieren

Begin maart werden cliënten van Belfius het slachtoffer van een poging tot phishing. Ze kregen een e-mail die afkomstig leek te zijn van “Dexia Bank” en waarin werd gemeld dat de bank een nieuwe beveiligingssoftware installeerde. Aan de rekeninghouders werd gevraagd dat ze hun gegevens zouden bevestigen via een link die aan de e-mail was gekoppeld. Die leidde naar een website, waar ze hun kaartnummer, geboortedatum, postcode en telefoonnummer moesten ingeven. Op die manier wilden malafide personen bankgegevens van die klanten bemachtigen, om hen geld afhandig te maken.

Internetcriminelen zijn uit op uw inloggegevens voor het onlinebankieren, uw rekeningnummers en codes. Als ze die gegevens in handen krijgen, misbruiken ze die om uw bankrekening te plunderen of aankopen te doen op uw kosten. Het is niet altijd eenvoudig die e-mails te herkennen. Toch hebben ze een aantal gemeenschappelijke kenmerken: ze zijn vaak onpersoonlijk – zo wordt u aangesproken als “beste klant” en niet met uw naam – en bevatten ze een dringende boodschap om dringend uw gegevens te checken. De link naar de website leidt vaak naar een ander adres. Dat kunt u checken door er met uw muis over te bewegen. Om te vermijden dat u het slachtoffer van phishing wordt, kunt u het beste de volgende maatregelen in acht nemen.

1. Beveilig uw computer

Gebruik altijd een zo recent mogelijk besturingssysteem op uw pc, zoals Windows 7, Vista of Mac OS X. Voer stipt alle updates van dat systeem uit. Het is ook belangrijk dat u een degelijk en performant antivirusprogramma installeert op uw computer. Ook antivirusprogramma’s moet u regelmatig updaten.

2. Wees voorzichtig met internetaankopen

Gebruik voor uw internetaankopen enkel websites van bekende en betrouwbare aanbieders. Vermijd websites of netwerken die illegaal software, muziek, films of andere diensten aanbieden. Bezorg uw kaartgegevens enkel via een elektronisch beveiligde verbinding aan de verkoper. Let daarvoor op het slotje (Internet Explorer) of het sleuteltje (Netscape) onderaan het scherm. Het internetadres van een beveiligde website begint met ‘https’ in plaats van ‘http’, waarbij de ‘s’ staat voor ‘secure’.

3. Blijf altijd waakzaam

Laat uw computer, paswoorden of bankkaarten en geheime code nooit onbeheerd achter, bijvoorbeeld in uw wagen. Wees waakzaam wanneer u e-mailberichten of telefoonoproepen krijgt die op het eerste gezicht afkomstig zijn van uw bank of de beheerder van uw kredietkaart. Wees ook alert wanneer u via een e-mail, een brief, een fax of een telefoonoproep wordt gevraagd uw bankrekeningnummer door te geven in ruil voor een beloning.

Ga nooit in op een verzoek via telefoon of e-mail om een digitale handtekening met uw kaartlezer (digipass) uit te voeren. Digitale handtekeningen worden alleen gevraagd tijdens sessies internetbankieren of om een onlineaankoop te betalen met uw bankkaart of uw kredietkaart. Sluit een sessie pc-banking altijd veilig af met de speciale knop op de website van uw bank.

Wees altijd op uw hoede als u internetbankiert en er zich onaangekondigde en ongewone dingen voordoen. Zo kan het gebeuren dat er opeens een wachtscherm verschijnt, dat er een scherm in een andere taal opengaat, of dat u de vraag krijgt om – zogenaamd om veiligheidsredenen – zich een tweede keer aan te melden of uw aanmelding te bevestigen met een bijkomende elektronische handtekening. Sluit uw sessie in zulke gevallen onmiddellijk af en signaleer het probleem aan de helpdesk van uw bank.

Johan Steenackers