Hoe Didier Reynders steeds meer in beeld komt in Kazachgate

Uit nieuw onderzoek van Le Vif en De Standaard blijkt dat Didier Reynders en zijn rechterhand Jean-Claude Fontinoy wel degelijk contact hebben gehad met een aantal hoofdrolspelers in de Kazachgate-affaire.

Volgens stukken van het Franse onderzoek naar de zaak die Le Vif/L’Express et De Standaard vandaag bekend maken hadden de liberale vicepremier Didier Reynders en zijn rechterhand Jean-Claude Fontinoy wel degelijk contacten met de protagonisten van de Kazachgate-affaire: Catherine Degoul, de advocate van Patoch Chodiev, en Etienne des Rosaies, de schaduwman van Sarkozy.

Speelde Didier Reynders een rol in de Kazachgate? Een beslissende rol? De Franse en Belgische pers publiceerden al elementen die aantonen dat de MR-minister verre van onbekend is met het statenschandaal tussen België en Frankrijk. Le Vif/L’Express en De Standaard brengen nieuwe elementen aan die aantonen dat Reynders en zijn rechterhand Jean-Claude Fontinoy wel degelijk contacten hadden met de protagonisten van de zaak.

Over welke stukken gaat het?

1. Een brief van Catherine Degoul, de Franse advocate van Patokh Chodiev, in april 2012 verstuurd naar de Belgische minister van Buitenlandse zaken.

2. De vermelding in dezelfde periode in de agenda van Degoul van een afspraak met “ADD” (Armand De Decker?) en “DR” (Didier Reynders?).

Een korte terugblik: in oktober 2012 gaat in het dossier rond de Kazachgate de bal aan het rollen na onthullingen van de Franse satirische krant Le Canard enchaîné. De krant haalt de befaamde minnelijke schikking aan van 17 juni 2011 in Brussel waarmee het Kazachs trio (Chodiev en zijn Kazachse vennoten) aan een publiek proces kon ontsnappen.

Gewezen Senaatsvoorzitter Armand De Decker (MR) zou daarbij lobbywerk hebben verricht om spoed achter de behandeling te zetten. Dat zou zijn gebeurd op instigatie van de toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy. De Kazachse president zou de toewijzing van een opdracht aan luchtvaartbedrijf EADS hebben laten afhangen van steun aan de Belgisch-Kazachse miljardair Patokh Chodiev. Die werd in ons land vervolgd, maar kon door de afkoopwet zijn vervolging ‘afkopen’.

In juni 2015 liet de Franse krant Le Monde de naam Didier Reynders vallen in de Kazachgate. Guy Vanden Berghe, een Belgische ingenieur die Catherine Degoul (de Franse advocate van Chodiev) hielp met de financiële offshore constructies die ze opzette met het geld van de Kazakken, werd in het kader van het onderzoek ondervraagd over de advocate: “Ze zei dat ze met de zaak Chodiev bezig was. Ze ging naar advocatenkantoren en ministers om de wet over de minnelijke schikking er door te jagen. Ze ging naar lobbyist De Decker die alle deuren opende. Hij was haar belangrijkste gesprekspartner. Het lijkt erop dat ambtgenoten Guéant in Frankrijk en Reynders in België telefonisch in contact stonden om Catherine Degoul rechtstreeks in contact te brengen met De Decker. Ze had zeer regelmatig, ook op zondag, vergaderingen met Belgische gesprekspartners”. Didier Reyners ontkende stellig de aantijgingen.

Le Vif/L’Express en De Standaard konden de hand leggen op een document dat het tegenoverstelde aantonen. Het gaat om een brief van Catherine Degoul. De brief werd op 4 april 2012 uit Nice naar Damien Loras verstuurd. Die voormalige diplomatieke raadgever van het Elysée werd door Rosaies in zijn mails “de piloot van het dossier Chodiev” genoemd. Hij zou voor Guéant het team opgericht hebben dat het Kazachs trio in België moest redden.

De brief van Degoul werd – zoals in CC onderaan de brief staat – in kopie verstuurd naar drie politieke vooraanstaande figuren: Claude Guéant, Didier Reynders en Armand De Decker.

Probleem met erelonen

In haar brief heeft Meester Degoul het over een probleem met haar erelonen die ze van Chodiev eist. Ze heeft het over een door Loras voorgestelde vergadering en vermeldt dat die “niet in afwezigheid van een prominente figuur van het Koninkrijk België” kan plaatsvinden. Damien Loras overhandigde de brief aan de Franse onderzoekers in juli 2016. Hij wou bewijzen dat Catherine Degoul en Etienne des Rosaies van 2010 tot 2012 druk uitoefenden op Chodiev en hemzelf in het Élysée om meer geld te verkrijgen.

Volgens Loras zouden ze zelfs bedreigingen geuit hebben. “Begin februari 2012”, vertelde hij aan de politie, “zei des Rosaies dat mijn naam geciteerd werd in een hoorzitting van het Belgische parket en dat ik aansprakelijk gesteld zou worden door het Belgisch gerecht indien de heer Chodiev en zijn vennoten haar (meester Degoul, nvdr) de som niet betaalden die ze haar verschuldigd achtte.” Vervolgens kreeg Damien Loras op 3 februari 2012 een e-mail van de advocate (die ook aan de onderzoekers overhandigd werd) waarin ze zegt “verplicht te zijn om haar problemen aan de ‘Noordelijke’ autoriteiten te melden”. “Wat ik gedaan heb!”, voegt ze er aan toe. Nadien komt de brief van 4 april 2012, met Reynders, De Decker en Guéant in kopie.

Over de kopieën naar drie politieke figuren zegt Loras tegen de rechter: “De brief van mevrouw Degoul werd zogezegd aan de heer Guéant, de Belgische minister van Buitenlandse Zaken en staatsminister De Decker gecommuniceerd. Ik denk niet dat dat klopte. Ik denk dat ze daarmee druk op mij wilde uitoefenen.”

Juist? Fout? Gaf Loras toe aan de druk van Degoul en des Rosaies? Of probeerde hij zich te verzetten, zoals hij aan de onderzoekers verzekerde? Zijn Didier Reynders en Armand De Decker bij hem tussengekomen om het probleem op te lossen?

In elk geval verzamelde Damien Loras volgens zijn getuigenis Chodiev en Degoul in zijn kantoor, minstens één maal eind 2011, om het financieel geschil tussen de twee mannen te proberen oplossen. We zien overigens dat hij tijdens zijn ondervraging systematisch zijn rol in de Kazachgate probeert te minimaliseren. Hij zegt dat hij enkel Catherine Degoul met Chodiev in contact bracht, met wie hij een bijna-vriendschappelijke band had.

In 2013 onthulden De Standaard en Le Vif L’Express dat Chodiev luxueuze uurwerken aan Loras en zijn vrouw schonk voor hun huwelijk. We weten ook dat het echtpaar Loras in 2012 een vakantie doorbracht op de yacht van Chodiev.

“ADD + DR” in de agenda van Meester Degoul

Volgens Loras was de brief van 4 april 2012 die naar verschillende prominente figuren verstuurd werd de laatste en is de situatie nadien gekalmeerd. Maar ook al wou Catherine Degoul gewoon Damien Loras onder druk zetten, waarom richt ze zich dan tot Didier Reynders, naast De Decker en Guéant? Welke rol speelde de Belgische minister van Buitenlandse Zaken in die zaak dat ze hem rechtstreeks vermeldt in wat voor een dreiging kan doorgaan? Welke band bestaat er tussen Reynders en Loras? En tussen Reynders en Degoul? Hebben ze elkaar ontmoet? Het lijkt van wel als je één van de agenda’s van de advocate bekijkt die de politie in beslag nam. Het is het tweede opvallende stuk dat Le Vif L’Express en De Standaard bekend maken.

In de agenda van 2012 van de advocate stipten de onderzoekers inderdaad een ontnuchterende afspraak aan op 2 februari: “Brussel ADD + DR”. ADD voor Armand De Decker en DR voor Didier Reynders ? Dat is zeer waarschijnlijk. ADD wordt verschillende malen vermeld in de agenda van 2011 van Catherine Degoul, wat normaal lijkt gezien zijn rol in de Chodiev zaak. Welke andere “DR” dan Didier Reynders kon naast ADD vermeld worden? Bovendien komt de periode overeen met de door Loras aangehaalde crisis tussen Degoul, des Rosaies en Chodiev.

In het licht van die nieuwe elementen, wordt het moeilijker en moeilijker voor Didier Reyners te ontkennen dat hij een rol speelde in de Kazakhgate. De stukken die Le Vif L’Express en De Standaard bekend maken staan ook in het Frans gerechtelijke dossier. Volgens onze informatie werden ze niet aan de Belgische justitie gecommuniceerd die onderzoek voert naar Armand De Decker en konden ze dus niet gebruikt worden. Ze werden waarschijnlijk in de procedure opgenomen na de Belgische rogatoire commissie in Parijs van 19 mei laatstleden.

Sinds de opening van een onderzoek naar de Brusselse advocaat-generaal Jean-François Godbille die 25.000 euro ontving van het fonds van prinses Léa, werd het dossier van Brussel naar Bergen overgebracht waar het algemeen parket over alle vrijheid beschikt om onderzoek te voeren naar de Kazachgate. Het zal misschien geïnteresseerd zijn in de stukken die Le Vif L’Express en De Standaard bekend maken.